K. κ. Σας ευχαριστώ θερμά για τη φιλοξενία στο Πανελλήνιο συμπόσιο σας και για το βήμα που μου δίνετε, ώστε να μοιραστώ τις απόψεις μου μαζί σας.
Στους σύγχρονους Έλληνες, μηδέ εμού εξαιρουμένου, πρέπει να καταλογίσουμε ένα μεγάλο σφάλμα το οποίο είναι αποτέλεσμα μιας παράληψης και αδιαφορίας μέγιστης σημασίας. Αφήνουμε την διάδοση της παράδοσής μας σε ότι αφορά το Δημοτικό μας τραγούδι, στο έλεος του ταλέντου κάποιων ανθρώπων, που ο θεός και η μάνα φύση προίκισε με την ακουστική ικανότητα της αποτύπωσης της μελωδίας του στίχου και του ρυθμού, που χαρακτηρίζουν αυτή τη τραγουδιστική μας κληρονομιά.
Έτσι επαναπαυμένοι από τη μια στις εκτελεστικές τους ικανότητες και έχοντας δώσει ενδόμυχα ήδη την απάντηση στο ερώτημα: αφού βρέθηκαν κάποτε αυτοί οι προικισμένοι, ότι σίγουρα θα βρεθούν στο μέλλον και άλλοι παρόμοιοι, αισθανόμαστε περήφανοι για την Ελληνική λεβεντιά του τσάμικου του συρτού του μπάλλου του ζωναράδικου κ.α.
Θα έρθει σίγουρα η 25η Μαρτίου, η Κυριακή της Ανάστασης ακόμη και οι ημέρες του πανηγυριού που θα φέρουμε τους καθ’ όλα εξαίρετους μουζικάντηδες, οι οποίοι θα μας θυμίσουν με τον δικό τους τρόπο αγαπημένα τραγούδια των προγόνων μας, τα οποία, όσοι μπορούμε και ξέρουμε, θα τα χορέψουμε λεβέντικα και όσοι από μας ξέρουμε τα λόγια, με τον δικό μας τρόπο πάλι θα τα σιγοτραγουδήσουμε. Εδώ, πρέπει να ευχαριστήσουμε από βάθους καρδιάς όλους αυτούς τους καλλιτέχνες του δρόμου και της πανήγυρης που κατόρθωσαν και διέσωσαν με το αυτί, αυτό που εμείς οι σύγχρονοι ονομάζουμε «Παράδοση».
Η Ρωμουνία, επανελθούσα εις την προ του έτους 1900 Μακεδονικήν αυτής πολιτικήν, ην από του βήματος της Ρωμουνικής βουλής τοσούτον επισήμως δια στόματος του επί της Παιδείας υπουργού αυτής είχεν αποκηρύξει, εδημιούργησε ζήτημα εκκλησιαστικόν και εθνοφυλετικόν εν Μακεδονία, κατ' ουδέν διαφέρον της εν έτει 1860 αρξαμένης βουλγαρικής εκκλησιαστικής ανταρσίας και του μετέπειτα φυλετικού κατά του ελληνισμού πολέμου, όστις έκτοτε εξακολουθεί, κηρύσσει δε όμοιον αγώνα κατ' αυτού.
Κατά του τοιούτου αγώνος ο Ελληνισμός είναι ηναγκασμένος ν' αμυνθή και τοσούτω μάλλον, όσω ούτος τυγχάνει αδικώτερος και αναιδέστερος. Διότι ο βουλγαρικός αγών βάσιν έχει την εν Μακεδονία ύπαρξιν μεγάλου αριθμού Βουλγάρων, ην ουδείς εχεφρονών δύναται ν' αρνηθή, ως ουδείς καλώς γνωρίζων ιστορίας και την παρούσαν κατάστασιν της περιπύστου ταύτης χώρας δύναται ν' αρνηθή τον ελληνικόν χαρακτήρα αυτής και την εν αυτή υπεροχήν του ελληνικού στοιχείου.
Το κεφάλαιο του δωσιλογισμού κατά την διάρκεια της Κατοχής στη Ελλάδα αποτελεί ακόμη και σήμερα, ένα από τα ελλιπώς μελετημένα ιστορικά θέματα της νεότερης ιστορίας μας.
Περίληψη:
Με αντικείμενο μελέτης συγκεκριμένες ορεινές κοινότητες της Πίνδου, η ανακοίνωση αναφέρεται στις συζητήσεις για τη σχέση του πολιτισμού με τις αντιλήψεις του χώρου, στον προβληματισμό δηλαδή για ζητήματα όπως η ιδεολογική αναπαράσταση του τόπου, η ερμηνευτική λειτουργία του τοπίου αλλά και η αμφισβήτηση της τοπικής οριοθέτησης της ταυτότητας. Προσεγγίζει δηλαδή τις έννοιες του χώρου, του τόπου και του τοπίου, της εντοπιότητας και της «απεδαφοποίησης» της ταυτότητας, ζητήματα που υπερβαίνουν μονοσήμαντες τοπικές προσεγγίσεις και παραπέμπουν σε υπερτοπικές θεωρήσεις. Η μελέτη του τοπικού και οι θεματικές με τις οποίες συνδέεται - το βίωμα, η μνήμη και η αναπαράσταση-, ο επαναπροσδιορισμός των διαστάσεων του χώρου, η μελέτη της τοπικής ιδιαιτερότητας μέσα από την ιστορικότητά της και τις δομικές συναρθρώσεις της, η σχέση τελικά της παράδοσης με τη νεωτερικότητα, αποτελούν αντικείμενο προβληματισμού τόσο στο εσωτερικό των ανθρωπιστικών επιστημών αλλά και θέμα ευρύτερου διεπιστημονικού διαλόγου και διαμορφώνουν το πλαίσιο για τη διεύρυνση της θεωρητικής και μεθοδολογικής οπτικής της Λαογραφίας.