Το άλλοτε ιστορικό μοναστήρι του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Βύλιζας στο Ματσούκι Ιωαννίνων διαλύθηκε το 1893 και ενώθηκε με τη μονή των Εισοδίων της Θεοτόκου Μελισσουργών.

Τα Βλάχικα της Ελλάδας αποτελούν μια ψηφιακή βάση δεδομένων που ανέπτυξε η Επιστημονική Εταιρία Μελέτης του Πολιτισμού των Βλάχων, η οποία θα περιλαμβάνει στην πλήρη ανάπτυξή της τη συστηματική καταγραφή και μελέτη μνημείων του λόγου των Ελλήνων Βλάχων με αυστηρή τήρηση επιστημονικά κατοχυρωμένων μεθόδων και τεχνικών, σε όλα τα στάδια της έρευνας, της συλλογής και αποθήκευσης του υλικού καθώς και της αρχειοθέτησης και δημοσιοποίησής τους.

Είναι μεγάλη σε όγκο και ποιότητα η ιστοριογραφική παραγωγή, αναμφισβήτητα, για τους βλάχους στη σημερινή βαλκανική χερσόνησο.

Κατά τη διάρκεια των τουρκικών χρόνων, στις πλαγιές του Ολύμπου και των γύρω ορεινών όγκων αναπτύχθηκε μία σχετικά μικρή σε αριθμό, αλλά πολύ δυναμική ομάδα βλάχικων οικισμών και εγκαταστάσεων, αποκομμένων κατά κάποιον τρόπο από τον κύριο κορμό των βλαχοχωριών, που την ίδια περίοδο μοιάζει να συγκεντρώθηκαν ή να αποτραβήχτηκαν κατά μήκος της Πίνδου.