Ευάγγελος Ζάππας, ο ελληνόβλαχος Βορειοηπειρώτης στον οποίο χρωστούμε τιμές ήρωα

Ευάγγελος ΖάππαςΣε δυόμισι μήνες το Ζάππειο Μέγαρο οφείλει να μνημονεύσει τα 150χρονα μετά θάνατον αυτού του μεγάλου Εθνικού Ευεργέτη. Προκαταλαμβάνω της εναπομείναντος περιόδου για να θυμίσω στη μεγάλη ελληνόβλαχη κοινότητα, δώθε και εκείθε συνόρων, μαζί και στον υπόλοιπο βορειοηπειρωτικό ελληνισμό, αν προλαβαίνουν ας τιμήσουν τη μνήμη του Ευάγγελου Ζάππα πρωτίστως ως εθνικού ήρωα. Τιμή που οι διαχρονικές ελληνικές κυβερνήσεις ανέκαθεν έχουν στερήσει σ’ αυτόν και σε όλους τους ήρωές μας, παρόλο που από την Άνω Ήπειρο έτρεξαν σε κάθε γωνιά της επαναστατημένης Ελλάδας θυσιάζοντας εαυτούς για την ανεξαρτησία της.
Για όσους γνωρίζουν ολίγα ο Ευάγγελος Ζάππας υπήρξε υπασπιστής του Σουλιώτη πολέμαρχου Μάρκου Μπότσαρη σε όλους τους πολέμους του Σουλίου, μέχρι τελευταίως της Σπλάντζας. Μετά τον θάνατο αυτού του θρυλικού αγωνιστή συνέχισε τον αγώνα μαζί με τον αξιομνημόνευτο καπετάν Κίτζο Τζαβέλα όπου αρίστευσε με ανδραγαθήματα σε όλα τα πεδία μαχών, Ήπειρο, Μεσολόγγι, Κόρινθο, Άμφισσα, Άμπλιανη, και τιμώμενος με τον βαθμό του ταξιάρχη τέθηκε επικεφαλής όλων των βλαχοχωριών του Σαλώνου.

Τσελιγκάτα Βλάχων και Σαρακατσάνων

Γκεσέμι περιβολιώτικου κοπαδιού στην τοποθεσία "Λα κουπάνιϊ"ΓΕΝΙΚΑ - ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΦΟΡΑ - ΔΟΜΗ ΤΟΥ ΤΣΕΛΙΓΚΑΤΟΥ 

Ο αναγνώστης θα μπορούσε να θέσει το εξής ερώτημα: Τι μας ενδιαφέρει τώρα να μάθουμε για τα τσελιγκάτα και ποια ήταν αυτά, μιας και το θέμα αυτό ανήκει πλέον στο παρελθόν. Παρόλα αυτά, θεωρούμε ότι αξίζει τον κόπο να αναφερθούν και αυτό θα διαπιστωθεί με τα παρακάτω γραφόμενα.
Οι συντεχνίες, ενώσεις δηλαδή που προστατεύουν ένα επάγγελμα, αποτέλεσαν ένα σημαντικό φαινόμενο στην βυζαντινή εποχή και ιδιαίτερα στον ελληνικό πολιτισμικό χώρο της Τουρκοκρατίας. Τέτοιες «συνεταιρικές» ενώσεις ήταν οι τεκτονικές ενώσεις (χτίστες-μαραγκοί), τα καραβάνια (αγωγιάτες), οι ενώσεις ψαράδων, ορυχείων, ναυτικών κλπ (καθολικό φαινόμενο στην περίοδο της τουρκοκρατίας).
Ειδικότερα, οι κτηνοτρόφοι δημιούργησαν από παλιά ένα είδος άτυπου κτηνοτροφικού ορεινού συνεταιρισμού, το τσελιγκάτο, όπως επικράτησε να λέγεται, οργάνωση που διακρίθηκε για το δυναμισμό και την αντοχή της σχεδόν μέχρι την εποχή μας.

Η συμβολή των Ασπροποταμιτών Βλάχων στην Ελληνική επανάσταση του 1821

Λιακατάς ΓρηγόρηςΕΙΣΑΓΩΓΗ
Μεταξύ 1393 και 1395 οι Τούρκοι έγιναν κύριοι της Θεσσαλίας. Το 1444 οι Θεσσαλοί, με επικεφαλής τον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο, εξεγέρθηκαν και έδιωξαν τους Τούρκους, αλλά μετά από δύο χρόνια, το 1446, ο στρατηγός Τουραχάν βέης επέβαλε την οριστική τουρκική κυριαρχία στη Θεσσαλία, η οποία επρόκειτο να κρατήσει πάνω από τέσσερις αιώνες1. Τότε οι Τούρκοι αρχίζουν τον εποικισμό της Θεσσαλίας, κυρίως της περιοχής Λαρίσης, με «Τούρκους» από τη Μ. Ασία (Ικόνιο) και καθιστούν τα Τρίκαλα προχωρημένη στρατιωτική βάση εναντίον των ανυπότακτων κατοίκων της Πίνδου και των Αγράφων. Τότε, επίσης, οι μεγάλες πεδινές εκτάσεις έπεσαν στα χέρια των Τούρκων και δημιουργήθηκαν τα πρώτα τσιφλίκια2.
Στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας παρατηρείται μια φυγή των κατοίκων των πεδινών περιοχών προς τα ορεινά και δύσβατα μέρη. Τότε τα βουνά της Θεσσαλίας γέμισαν από γραφικά χωριουδάκια, που έσφυζαν από ζωή. Από αυτά ξεπήδησαν οι ηρωικοί «κλέφτες», οι οποίοι αποτέλεσαν την κύρια δύναμη αντίστασης εναντίον των Τούρκων και πρωτοστάτησαν στους αγώνες της ανεξαρτησίας μερικούς αιώνες αργότερα3. Ωστόσο, μετά την πρώτη θύελλα της τουρκικής κατάκτησης έχουμε και το αντίστροφο φαινόμενο, δηλ. τις μετακινήσεις από τις ορεινές περιοχές προς τα αστικά κέντρα4

Ο Μακεδονομάχος ιατρός Ιωάννης Αργυρόπουλος (1852-1920)

Ιωάννης Αργυρόπουλος

Ο βίος και η εθνική δράση του ιατρού Ιωάννη Αργυρόπουλου αποτελούν μια από τις ελάχιστα γνωστές πτυχές του Μακεδονικού Αγώνα και καταλαμβάνουν ελάχιστες γραμμές στις σελίδες των βιβλίων ιστορίας της περιόδου αυτής. Εξάλλου ο αγώνας απαιτούσε ανωνυμία και ανιδιοτελή θυσία για την επιτυχία του και αυτά συνέβαλαν να παραμείνουν στην αφάνεια οι ήρωες πρωταγωνιστές του και η δράση τους.
Η παρούσα εισήγηση στηρίζεται σε ένα ανέκδοτο κείμενο του φαρμακοποιού Κωνσταντίνου Αργυρόπουλου1, γιου του Ιωάννη Αργυρόπουλου, σε μια προσπάθειά του να καταγράψει τον βίο και την εθνική δράση του πατέρα του μέσα από τις διηγήσεις που είχε ακούσει και όσα θυμόταν από το ημερολόγιο του πατέρα του. Όπως συνάγεται και από μαρτυρίες άλλων μελών της οικογένειας, ο Ιωάννης Αργυρόπουλος είχε καταγράψει σε ένα ημερολόγιο πολλά από τα γεγονότα της ζωής του2. Το ημερολόγιο όμως αυτό κάηκε μέσα στο σπίτι του γιου του Χαρίλαου κατά τη διάρκεια του ολοκαυτώματος της Κλεισούρας από τις γερμανικές δυνάμεις κατοχής στις 5 Απριλίου 1944.
Η σύνταξη του κειμένου της βιογραφίας του πατέρα του ολοκληρώθηκε από τον Κωνσταντίνο Αργυρόπουλο πιθανόν το έτος 1971. Ο ίδιος παρακαλούσε επίμονα, όπως γράφει, τον πατέρα του κατά το τελευταίο έτος της ζωής του να γράψει τα απομνημονεύματά του, δυστυχῶς ὅμως τὸν ἐπρόλαβεν ὁ θάνατος. Αν και δεν προχώρησε ποτέ στην τυπογραφική έκδοση της εξιστόρησης αυτής, φρόντισε εντούτοις για την ευρύτερη διάδοση της στον κύκλο των συγγενών τους υπό τη μορφή αντιγράφων.

Αναζήτηση