Ήθη και έθιμα

Μικρός σαν ήμουν και ξημέρωνε του Λαζάρου ξυπνάγαμε πρωί-πρωί να βγούμε να πούμε τα κάλαντα στο χωριό.
Είχαμε προμηθευτεί από την προηγούμενη τις πιο μεγάλες κουδούνες και τα πιο μεγάλα κυπριά για να κάνουμε τον σαματά μας. Αυτά ή τα κρεμάγαμε γύρω από την μέση με τρηχιά ή τα κρεμάγαμε μαζί με το περιλαίμιο του ζώου ένα σε κάθε μας ώμο. Ήμασταν μικρά βλέπεις και άμα βάζαμε ένα στο δεξι ώμο θέλαμε και ένα στον αριστερό για αντίβαρο.

Τα έθιμά του τοκετού και της γέννας  που θα περιγράψουμε αφορούν  τους βλαχόφωνους Έλληνες  με  μόνιμη εγκατάσταση.
Η έγκυος γυναίκα (γκριάου μπλιάρι) φροντίζονταν  καλά από κάθε άποψη, ιδιαίτερα από άποψη καθαριότητας. Δεν τη έβαζαν και ούτε την άφηναν να κάνει βαριές δουλειές. Όταν φαίνονταν καθαρά η εγκυμοσύνη, την επισκέπτονταν συγγένισσες και γυναίκες της γειτονιάς, οι οποίες ήταν  πάντα προσεκτικές και στις συζητήσεις(απέφευγαν να μιλάνε για κακές γέννες και για αποβολές).
Οι Βλάχοι ποτέ δεν ρωτούσαν να μάθουν την ημερομηνία που αναμένονταν η γέννηση. Κρατιόνταν μάλιστα με απόλυτη μυστικότητα η ημερομηνία γέννησης, από φόβο μην υποφέρει η έγκυος στη γέννα.

Κατά τις 3 πρώτες ημέρες της Μεγάλης Εβδομάδας οι γυναίκες έπλεναν τα ρούχα και ετοίμαζαν το σπίτι.

Οι “Ντούφες” είναι ένα γυναικείο έθιμο του Λιβαδίου που φαίνεται ότι πάει σε βάθος χρόνου. Στις λαογραφικές και ανθρωπολογικές μελέτες που μπορέσαμε να δούμε, αλλά και στη σχετική βιβλιογραφία, δεν εντοπίσαμε ούτε τη λέξη “Ντούφες” ούτε το γυναικείο έθιμο, έστω και κάποια παραλλαγή του. Κατά τη γνώμη μας παρουσιάζει λαογραφικό και κοινωνιολογικό ενδιαφέρον και λόγω της πρωτοτυπίας του. Η μόνη συγκεκριμένη αναφορά γίνεται στο δημοτικό τραγούδι “Ντούφα”, που καταγράφει στα 1886 ο G. Weigand, γερμανός εθνολόγος, βαλκανολόγος και γλωσσολόγος. Ο Weigand επισκέφτηκε το Λιβάδι όπου διέμεινε δύο μήνες προκειμένου να μελετήσει το γλωσσικό ιδίωμα της κουτσοβλαχικής γλώσσας του χωριού (Weigand 1888, 111).