Το σημερινό χωριό Ιεροπηγή βρίσκεται χτισμένο στο βορειοδυτικό τμήμα του βουνού Όρλοβο (Μαλιμάδι) σε υψόμετρο 1080 μ., σε απόσταση 25 χλμ. από τη πόλη της Καστοριάς και μόλις 4 χλμ. από τα Ελληνοαλβανικά σύνορα. Είναι χτισμένο αμφιθεατρικά σε πλαγιά του βουνού Μαλιμάδι με θέα το Γράμμο, το Μοράβα και τον κάμπο της επαρχίας Δεβόλεως Κορυτσάς Αλβανίας.
Το χωριό χτίστηκε στα ερείπια του παλιού οικισμού "Κοστενέτσι". Σύμφωνα με το Γεώργιο Μόδη στο έργο του " Ο Μακεδονικός αγώνας και η νεότερη Ιστορία της Μακεδονίας " (1967) ο οικισμός Κοστενέτσι ιδρύθηκε από Βλαχόφωνους της Β. Ηπείρου -έφθασαν στην περιοχή στις αρχές του 17ου αιώνα κατατρεγμένοι από Τουρκαρβανίτες- και από ντόπιους της περιοχής. Στη συνέχεια συγχωνεύθηκαν με τους ντόπιους και αφομοιώθηκαν με αποτέλεσμα να απολέσουν τη Βλάχικη γλώσσα και να υιοθετήσουν το ιδίωμα των Σλαβοφώνων. Απόδειξη για τη βλάχικη καταγωγή των σλαβόφωνων κατοίκων του Κοστενετσίου είναι η παράδοση (σύμφωνα με μαρτυρία παλαιού κατοίκου) δημιουργίας του χωριού μετά την εύρεση της εικόνας της Αγίας Παρασκευής εντός σπηλαίου.
Επίσης στο γειτονικό χωριό Σμαρδέσι (σημερινή Κρυσταλλοπηγή) το οποίο ήταν επίσης Σλαβόφωνο, υπήρχε βρύση που χτίστηκε το 1774 από το Μοσχοπολίτη Στάμο. Η παλαιά Ιεροπηγή και Κρυσταλλοπηγή ήταν τα μοναδικά Σλάβόφωνα χωριά με τα οποία είχαν επιγαμίες οι κάτοικοι του χωριού Πισοδέρι το οποίο ανέκαθεν ήταν Βλάχικο λόγω του ότι γνώριζαν την κοινή καταγωγή των οικισμών. Το 1776 από το Κοστενέτσι πέρασε ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, απόδειξη το ενυπόγραφο ασημένιο μυροδοχείο στο Ναό της Αγίας Παρασκευής. Το Κοστενέτσι μετονομάστηκε σε Ιεροπηγή το 1930 λόγω της πηγής του σπηλαίου όπου βρέθηκε η εικόνα της Αγίας Παρασκευής. Το παλιό χωριό Κοστενέτσι καταστράφηκε ολοσχερώς το 1949. Το μόνο που απέμεινε και θυμίζει τον παλιό οικισμό είναι η εκκλησία της Αγίας Παρασκευής, μοναδικό έργο πετρόκτιστης Βασιλικής μακεδονικής αρχιτεκτονικής χτισμένη το 1867. Στο εσωτερικό του ναού στο δάπεδο διακρίνεται το σπήλαιο της Ιερής Πηγής.
Από το 1954 έως το 1958 άρχισαν να καταφθάνουν στην ευρύτερη περιοχή Καστοριάς και Πρεσπών πλήθος βλάχικων οικογενειών προς εποικισμό των ακριτικών περιοχών ενταγμένοι σε κρατικό πρόγραμμα. Το μεγαλύτερο ποσοστό του πληθυσμού που εποίκισαν τις περιοχές ανήκουν στη φυλή των νομάδων σκηνιτών Βλάχων με καταγωγή από τη Θεσπρωτία, οι οποίοι αποκαλούνται βιβλιογραφικά Αρβανιτόβλαχοι ή Φρασαριώτες. Οι ίδιοι αυτοαποκαλούνται Ρεμένοι Κολωνιάτες, διότι ανάγουν τη καταγωγή τους στην περιοχή Κολώνια της Β. Ηπείρου. Επίσης ένα ποσοστό των κατοίκων ήταν βλάχοι σκηνίτες με καταγωγή από την ευρύτερη περιοχή της Ηπείρου αλλά και της Θεσσαλίας. Το 1954 κατοικήθηκε το Βροντερό και η Πύλη Πρεσπών, το 1956 η Κρυσταλλοπηγή και τέλος το 1958 η Ιεροπηγή και το Δενδροχώρι Καστοριάς. Η τελευταία εγκατάσταση οικογενειών στην περιοχή έγινε το 1959 από βλάχους που προέρχονταν από την περιοχή Νιζόπολης και Μοναστηρίου Σκοπίων. Επίσης στο χωριό Δενδροχώρι εγκαταστάθηκαν οικόγενειες Κεφαλοβρυσιωτών βλάχων προερχόμενες από περιοχές της Β. Ηπείρου. Σήμερα η Ιεροπηγή είναι το μεγαλύτερο από τα βλαχοχώρια της περιοχής με πληθυσμό 800 εγγεγραμένους κατοίκους.
Οι κάτοικοι είναι όλοι βλάχοι και διατηρούν σε μεγάλο βαθμό τις παραδόσεις και τη βλάχικη γλώσσα. Αποτελεί έδρα Κοινότητας με όνομα " Κοινότητα Καστρακίου" μαζί με το γειτονικό χωριό Δενδροχώρι. Οι κάτοικοι του χωριού ασχολoύνται με την επεξεργασία της γούνας και την κτηνοτροφία. Η Ιεροπηγή αυτή τη στιγμή διαθέτει πρότυπες κτηνοτροφικές εγκαταστάσεις.Η εύρεση μεταλλεύματος νικελίου στην περιοχή του χωριού βοήθησε στην οικονομική ανάπτυξη όλης της περιοχής. Έτσι στην περιοχή υπάρχει εργοτάξιο της εταιρείας ΛΑΡΚΟ Α.Ε. καθώς και Κοινοτική Επιχείρηση επεξεργασίας του μεταλλεύματος.
Για περισσότερες πληροφορίες www.ieropigi.vlahoi.net