Η αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων
1. ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΕΣ ΑΝΑΒΙΩΣΗΣ
1.1. Τα Ολύμπια πρόδρομος της Αναβίωσης
Με την πάροδο των αιώνων πολλοί ήταν αυτοί που αναζητούσαν την κοιτίδα του Ολυμπισμού και κατά καιρούς έκαναν και σκέψεις για την αναβίωση των αγώνων. Την πρώτη προσπάθεια αναβίωσης των αγώνων επιχείρησε σε τοπικό επίπεδο ο δήμος Λετρίνων ( Πύργος Ηλείας ) το 1838.¹ Σύμφωνα με τον Ε. Σκιαδά, ο γειτονικός στην Ολυμπία μικρός δήμος των Λετρίνων παίρνοντας αφορμή από την καθιέρωση της 25ης Μαρτίου ως εθνικής εορτής αποφάσισε από το 1838 να τελεί εκείνη την ημέρα αναβιωμένους ολυμπιακούς αγώνες. Η σκέψη ήταν ιδιαίτερα σημαντική ως η πρώτη που αντιμετώπιζε πρακτικά την διοργάνωση των αγώνων στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος, αλλά τελικά η πρόταση επιτεύχθηκε με την αναβίωση των αγώνων στην Αθήνα το 1896 όπου βρήκε και την εφαρμογή της.²

Η πορεία
Η ζωή των Ζάππα ήταν περιπετειώδης. Ο Ευαγγέλης Ζάππας γεννήθηκε, το 1800, στο Λάμποβο της Βορείου Ηπείρου. Νεότερος γιος (είχε έναν αδερφό μεγαλύτερο του κατά επτά χρόνια, τον Αναστάσιο, ο οποίος μετανάστευσε στη Μολδοβλαχία), του Βασίλη Ζάππα, σημαντικού τοπικού εμπόρου και της Σωτήρας, το γένος Μέξη. Στο χωριό του διδάχθηκε “...ολίγιστα γράμματα [...] και ταύτα αυτοδιδασκόμενος...”. Εκδηλώνοντας την ανήσυχη και τυχοδιωκτική του φύση εγκατέλειψε σε ηλικία 13 χρόνων την πατρική οικία για να ενταχθεί στη στρατιωτική υπηρεσία του Αλη Τεπελενλη, πασά των Ιωαννίνων. Μετά την εκτέλεση του αλβανού τοπάρχη από τα σουλτανικά στρατεύματα, ακολούθησε το Μάρκο Μπότσαρη στις νότιες ελληνικές επαρχίες. Συμμετείχε σε σειρά μαχών της επαναστατικής περιόδου, ενταγμένος ως κατώτερος αξιωματικός στα σώματα της οικογένειας των Μποτσαραίων και του Νάκου Πανουργιά, κάτω από την αρχηγία του οποίου πήρε το βαθμό του Ταξιάρχου και ανέλαβε τη διοίκηση των Βλαχοχωρίων της επαρχίας Σαλώνων στη Ρούμελη.
Μετά το τέλος των στρατιωτικών συγκρούσεων ο Ευαγγέλης Ζάππας, ως αναγνωρισμένος πια αξιωματικός, είχε τη δυνατότητα να αποκτήσει κτήματα. Αυτός όμως επανήλθε στη γενέτειρα του με στόχο να ασχοληθεί με το εμπόριο.

Οι Ρουμανίζοντες
Παρά την περιορισμένη εμπλοκή της Ρουμανίας στους Βαλκανικούς πολέμους, τηρουμένων πάντοτε των αναλογιών με τις άλλες βαλκανικές εθνότητες, αυτή κατόρθωσε, σε επίπεδο διπλωματικό-νομικό με κύρια έκφραση τη συνθήκη του Βουκουρεστίου, να κομίσει σημαντικά οφέλη, καθώς πέτυχε την παραχώρηση εκκλησιαστικής και εκπαιδευτικής αυτονομίας στους Κουτσοβλάχους, τους ευρισκόμενους στην επικράτεια των τριών άλλων κρατών (Ελλάδος, Σερβίας, Βουλγαρίας). Ουσιαστικά κατάφερε ώστε οι πληθυσμοί εκείνοι να ‘’πιστωθούν’’ σε αυτήν ως έχοντες ρουμανική καταγωγή, πραγματώνοντας, σε θεωρητικό πάντοτε επίπεδο, τον στόχο που επί αιώνες είχε θέσει και για την επίτευξη του οποίου είχε δαπανήσει τεράστια ποσά.¹³⁴ Η παταγώδης αποτυχία της βέβαια στο πρακτικό πεδίο τελούσε σε πλήρη συνάρτηση με το γεγονός της ακμαίας ελληνικής εθνικής συνείδησης της συντριπτικής πλειονότητας των Κουτσοβλάχων, η ταυτότητα και το φρόνημα των οποίων δεν απαλλοτριωνόταν από κανένα χαρτί συνθήκης που υπογράφτηκε για εκείνους χωρίς τη δική τους συμμετοχή. Παράλληλα, προβλεπόταν και η σύσταση ιδιαίτερης ρουμανικής Αρχιεπισκοπής, ενώ τα εκπαιδευτικά ιδρύματα θα επιχορηγούνταν από την ρουμανική κυβέρνηση και θα τελούσαν υπό την επίβλεψη εκάστης των τριών κυβερνήσεων.¹³⁵