Αντικείμενο αυτής της εργασίας είναι η συγχρονική ανάλυση ενός Κουτσοβλάχικου ιδιώματος, του ιδιώματος της Σαμαρίνας. Στην αρχή δίνεται μια σύντομη επισκόπηση της ιστορίας της Σαμαρίνας και των ερευνών γύρω από τους κουτσόβλαχους και τη Σαμαρίνα. Στη συνέχεια με βάση τη θεωρία της λειτουργικής φωνολογίας (σχολή της Πράγας) γίνεται η φωνολογική ανάλυση του ιδιώματος (φωνηματική - φαινόμενα συμπεριφοράς – κώφωση – αποβολή – μεταφωνία – προσωδία – οροθεσία – συλλαβή - μορφοφωνολογικές αναφορές). Τέλος δίνεται ένα δείγμα διαλεκτικού κειμένου για επαλήθευση των πορισμάτων της ανάλυσης.
Η Κουτσοβλαχική είναι ένα νεολατινικό ιδίωμα· όπως όλες οι Νεολατινικές γλώσσες ανάγει την προέλευση της στη "λαϊκή λατινική" η οποία διαφέρει από την κλασική (γραπτή) λατινική στη φωνητική, τη μορφολογία, το λεξιλόγιο και τη σύνταξη. Του ανατολικού κλάδου της λαϊκής λατινικής μια πιο εξελιγμένη μορφή αποτελεί η πρωτορομανική (πολλά είναι τα προβλήματα που αφορούν τη σχέση της με τη βαλκανική λατινική,τον τόπο και το χρόνο ανάπτυξης της) από την οποία κατάγονται τα τέσσερα ρομανικά ιδιώματα: δακορουμανικη, Κουτσοβλάχικη, μογλενίτικη και ιστρορουμανική. Μετά την αυτοτελή διαμόρφωση τους τα τέσσερα αυτά ιδιώματα ακολουθούν ανεξάρτητη εξελικτική πορεία και σήμερα οι διάφορες μεταξύ τους είναι σημαντικές. Διαβάστε online ή κατεβάστε
Το βιβλίο της Βάσως Σειρηνίδου «Έλληνες στη Βιέννη» είναι βασισμένο στη διδακτορική της διατριβή που είχε τίτλο «Έλληνες στη Βιέννη (1780-1850)» και η οποία κατατέθηκε στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών το 2002.
Στο βιβλίο η συγγραφέας συμπληρώνει ουσιαστικά τη διατριβή της, εννέα χρόνια αργότερα, αφού όπως γράφει και η ίδια στον πρόλογο: «Ερωτήματα που είχαν μείνει ανοικτά, κριτικές παρατηρήσεις, νέα βιβλιογραφικά δεδομένα, αλλά και ευρύτεροι ιστοριογραφικοί προβληματισμοί με οδήγησαν να ξαναπιάσω το νήμα αυτής της ιστορίας από την αρχή».
Τα στοιχεία που χρησιμοποιεί η Σειρηνίδου είναι βασισμένα σε επιστημονική έρευνα που προήλθε κυρίως μέσα από τα Αυστριακά αρχεία. Πέρα από τη χρησιμότητά του βιβλίου ως ερευνητικού βοηθήματος μπορεί να διαβαστεί και από τον απλό αναγνώστη που θέλει να μελετήσει και να κατανοήσει τη Βιεννέζικη κοινωνία της εποχής και κυρίως τη θέση των Ελλήνων μέσα σε αυτή.
Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:
Στη διάρκεια του μακρού 18ου αιώνα, άνθρωποι από τα νότια Βαλκάνια μετακινήθηκαν προς βορρά, ακολουθώντας τους δρόμους του εμπορίου. Αυτό το βιβλίο τους παρακολουθεί από τις ιδιαίτερες πατρίδες τους, τα ορεινά της Ηπείρου και της Μακεδονίας, μέχρι και τον νέο τόπο εγκατάστασής τους, την πρωτεύουσα της Αψβουργικής Αυτοκρατορίας.
ΔΙΑΜΑΡΤΥΡΙΑΙ ΚΟΥΤΣΟΒΛΑΧΩΝ
Επιστολή μητροπολίτου Βελλάς και Κονίτσης
Παναγιώτατε Δέσποτα,
Πάνυ ασμένως υποβάλλω τη Υ.Θ.Π τας συνημμένας διαμαρτυρίας των κατοίκων των Βλαχοφώνων χωρίων Παλαιοσελίου, Πάδων, Αρματόβου, Βράζας, Φούρκας και Μετζητιέ της ταπεινής μου επαρχίας, εξ ων αριδήλως καταφαίνεται, ότι οι Βλαχόφωνοι ούτοι ήσαν αείποτε και εισί χριστιανοί Ορθόδοξοι, πιστά τέκνα της Ανατολικής Εκκλησίας και ειλικρινέστατα αφωσιωμένοι εις τας ιεράς παραδόσεις της Μητρός Εκκλησίας και του Γένους. Επί τούτοις κτλ.
Εν Κονίτση, τη 17 Σεπτεμβρίου 1907
† Ο Βελλάς και Κονίτσης ΣΠΥΡΙΔΩΝ
Κατά την δεκαετία 1890-99 στο Ντομπρίνοβο υπηρετούσε ως ιεροψάλτης ο Αντώνιος Γκόγκας ή Γώγος, ο όποιος απεφάσισε να γίνει παπάς, όπως ήταν η επιθυμία των κατοίκων, που υπέγραψαν και πρακτικό και το έστειλαν στον Μητρόπολη Ιωαννίνων.
Πλην όμως ο Δεσπότης ηρνείτο την χειροτονία, διότι κατά την εξομολόγηση του διεπιστώθη ότι η σύζυγος του (μέλλουσα παπαδιά) είχε κάμει αποβολή και κατά τον Δεσπότη αποτελούσε κώλυμα. Αυτό όμως εκρατείτο μυστικό. Οι κάτοικοι ανυπομονούσαν να δουν τον Γκόγκα παπά, και με απεσταλμένους παρακαλούσαν το Δεσπότη, ο όποιος απαντούσε αρνητικά, χωρίς ν’ ανακοινώνει και το λόγο.
Απελπισμένοι τώρα οι κάτοικοι κατέφυγαν στον εκ Βρυσοχωρίου γέροντα Αδαμάντιον Κουνάβον, που υπηρετούσε ως ιεροψάλτης στον Άγιο Νικόλαο αγοράς Ιωαννίνων. Τον παρεκάλεσαν να πάει εκ μέρους των στο Δεσπότη και να διαβίβαση την παράκληση των κατοίκων Ντομπρίνοβου να χειροτόνηση τον Γκόγκα ιερέα.
Ο Δεσπότης απήντησε αρνητικώς και συγχρόνως εξεμυστηρεύθη το λόγο της αρνήσεως του στον Κουνάβο, ο όποιος κ’ έγραψε στη δημογεροντία Ντομπρίνοβου ότι δεν μπορεί να γίνει ο Γκόγκας παπάς.