Το 1954 ο Ηπειρώτης συγγραφέας Λάμπρος Μάλαμας βρέθηκε στο χωριό Φούρκα για να περάσει εκεί τις ημέρες του Πάσχα.
Τις εντυπώσεις αλλά και τα ήθη των κατοίκων του ορεινού αυτού χωριού της Ηπείρου, τις κατέγραψε και τις δημοσίευσε αρκετά αργότερα, στα μέσα της δεκαετίας του 1980, στο βιβλίο του «Θωρώντας Βουνά & Πέλαγα».
«Νότες από τη Φούρκα. Τερπνή οδοιπορία. Χαρά στην ξένοιαστη ψυχή, που φτερουγάει σαν το πουλί, σε κοντινά ή μακρινά ταξίδια της αγάπης. Είναι ψυχή πάντα νέα, όποια ειν’ ερωτευμένη με τη ζωή, με τη φύση και μ’ όλα τα πλάσματα της. Ψυχή που αγαπάει, θαυμάζει δίκαια αξίες και μορφές, δημιουργεί κι αναγεννιέται, ποτέ της δε γεράζει. Όποιος δε γνώρισε, έστω και λίγο, τα ορεινά χωριά της Ηπείρου μας, κρίμα του, που δε γεύτηκε αυτή την ξέχωρη φυσική ομορφιά, τη φτώχεια και την αρχοντιά και κάθε χάρη του λαού μας.
Ο χορός, όπως και κάθε άλλο υλικό ή άυλο δημιούργημα τού ανθρώπινου νου, θα υποστεί νομοτελειακά τις επιδράσεις τού εκάστοτε περιβάλλοντος, μέσα στα πλαίσια τού οποίου είναι υποχρεωμένο να δρα, είτε αυτό ανήκει στον υλικό φυσικό κόσμο, είτε στο άυλο σύμπαν των περιρρεουσών, την κάθε κοινωνική συγκρότηση και κάθε κοινωνικό μόρφωμα, ιδεών.
Όσο και εάν δυσκολευόμαστε, ακόμη και σήμερα, να αποδεχθούμε τις θεωρήσεις αυτές, κυρίως γιατί στην χώρα μας η δημόσια κατανόηση της επιστήμης χωλαίνει απελπιστικά, όλες οι ιδέες και γενικότερα όλα ανεξαιρέτως τα άυλα παράγωγα της νόησης και της σκέψης μας, υπόκεινται στην δράση των νόμων και των διαδικασιών της Εξέλιξης.
Στη διατριβή με θέμα "Τοπωνυμικό Ζαγορίου" εξετάζονται γλωσσικά τα τοπωνύμια Ζαγορίου που χρησιμοποιούνται σήμερα από τους λιγοστούς κατοίκους της περιοχής. Πριν από το κυρίως κεφάλαιο προηγείται το κεφάλαιο της εισαγωγής (σελ. 1-58) όπου δίνονται συνοπτικά πληροφορίες για τη γεωγραφία, την ιστορία, το γλωσσικό ιδίωμα της περιοχής, όπως επίσης και οι μεθοδολογικές κλπ αρχές με βάση τις οποίες κατατάσσονται τα τοπωνύμια στο κύριο κεφάλαιο της εργασίας, που ακολουθεί. Στο κύριο κεφάλαιο της διατριβής με τίτλο "Γλωσσική εξέταση των τοπωνυμίων του Ζαγορίου" κατατάσσονται και εξετάζονται γλωσσικά στις σελ. 63-970 πάνω απο3.500 τοπωνύμια. Η κατάταξη τους γίνεται σε τρεις κατηγορίες: ελληνόθετα (=ε), ξενόθετα (=ξ) και υβρίδια (=υ). Στις δυο πρώτες κατηγορίες που είναι και οι πολυπληθέστερες κατατάσσονται τα τοπωνύμια ανάλογα με την ελληνική - ξένη προέλευση των ονοματοθετών. Μέσα σε κάθε μια από τις κατηγορίες αυτές υπάρχουν υποκατηγορίες. Έτσι τα ελληνόθετα τοπωνύμια κατανέμονται σε ελληνικής, λατινικής, σλαβικής, αρομουνικής, αλβανικής, τουρκικής και μικτής προέλευσης, ανάλογα με την ετυμολογική προέλευση του προσηγορικού (γνήσιου ελληνικού δανείου) απ' όπου προήλθε το τοπωνύμιο. Τα ξενόθετα κατανέμονται σε: λατινικά, σλαβικά, αρομουνικά, αλβανικά, και τούρκικα, ανάλογα με την απόδοση τους σε προσηγορικά των ξένων αυτών γλωσσών. Ακολουθεί το κεφάλαιο "γενικές παρατηρήσεις" όπου δίνονται στατιστικοί πίνακες των τοπωνυμίων κάθε κατηγορίας ή υποκατηγορίας, όπως και παρατηρήσεις για την κατανομή και την πυκνότητα των ξενόθετων τοπωνυμίων στο Ζαγόρι. Διαβάστε online ή κατεβάστε
Οι εγκαταστάσεις των Μοσχοπολιτών στο Μίσκολτς1 μέσα από το κρατικό αρχείο της ουγγρικής πόλης2 .
Στο ξεκίνημα του 20ου αιώνα κι ενώ η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα λειτουργούσε κάτω από τους απόλυτα αποδεκτούς νόμους της νευτώνειας κίνησης των πραγμάτων, από το γραφείο του, που βρισκόταν στη Βέρνη, ο Άλμπερτ Αϊνστάιν δημιουργούσε νέα δεδομένα στην αντίληψη των πραγμάτων αποδεικνύοντας, ότι ο ιστορικός χρόνος δεν αποτελεί μία σταθερή μαθηματική αρχή αλληλοδιαδοχικά διαδραματιζόμενων γεγονότων, αλλά ένα ιδιαίτερο σύστημα αναφοράς, στο οποίο ο χρόνος συνυφαίνεται άρρηκτα και αδιάσπαστα με τον χώρο σε μια τέλεια διαμορφωμένη ενότητα.