Πλήρης ημερών έφυγε για την ατέρμονη αιωνιότητα ένα εκλεκτό τέκνο του Μετσόβου, ο Γεώργιος Πλατάρης. Πολύπλευρη και πολυδιάστατη προσωπικότητα.
Δάσκαλος, αγιογράφος, ζωγράφος, συλλέκτης έργων τέχνης, συγγραφεύς ιστορικών και λαογραφικών δοκιμίων, αρθρογράφος σε εφημερίδες και περιοδικά. Φαινόμενο αυτοδημιούργητου ανθρώπου. Ξεκίνησε από μηδενική βάση και με μύριες δυσκολίες και στερήσεις έφθασε σε ένα αξιοζήλευτο επίπεδο. Είχε την τύχη να γαλουχηθεί στην περιρρέουσα ατμόσφαιρα των γνησίων στοιχείων του μετσοβίτικου λαϊκού πολιτισμού, που εξέφραζαν η τότε τοπική κοινωνία και η αείμνηστη ηρωίδα μητέρα του Ειρήνη.
Ο Γιώργος Πλατάρης αγάπησε το Μέτσοβο με μεράκι και πάθος πατριδολατρικό. Όλη του η ζωή υπήρξε μετσοβοκεντρική. Το Μέτσοβο για αυτόν δεν ήταν απλά η γενέτειρά του. Ήταν ο άξονας περιστροφής του, η μεγάλη αγάπη της ζωής του, το σημείο αναφοράς του, ο αγώνας μιας ολόκληρης ζωής για τη διάσωση και προβολή της πλούσιας ιστορικής και πολιτιστικής μετσοβίτικης κληρονομιάς.
Αλήθεια, τι θα ήταν η μετσοβίτικη ιστοριογραφία χωρίς τις εργασίες και τον πνευματικό μόχθο του Γιώργου Πλατάρη; Χωρίς το Σημειωματάρι ενός Μετσοβίτη, χωρίς τον Κώδικα Χώρας Μετσόβου των ετών 1708-1907; Χωρίς το τρίτομο μνημειώδες έργο του για του Μετσοβίτες ευεργέτες. Πρόκειται για πολύχρονη και πολύμοχθη εργασία μας 25ετίας, αφού για τη συγκέντρωση όλου αυτού του υλικού επισκέφτηκε όλες τις ευρωπαϊκές, ασιατικές και αφρικανικές πόλεις όπου έζησαν οι μετσοβίτες ευεργέτες, όπως Λιβόρνο, Βενετία, Τεργέστη, Βιέννη, Βουδαπέστη, Βουκουρέστι, Ιάσι, Βράϊλα, Μόσχα, Κωνσταντινούπολη, Σμύρνη, Αλεξάνδρεια Κάιρο κ.ά. και πάντα με προσωπικά του έξοδα. Για μας του νεότερους ερευνητές τα έργα του Γιώργου Πλατάρη αποτελούν πολύτιμα ιστορικά βοηθήματα, στα οποία ανατρέχουμε και παραπέμπουμε.
Ποιος όμως ήταν ο Γιώργος Πλατάρης; Γεννήθηκε στο Μέτσοβο το 1934. Το 1956 αποφοίτησε από το ιεροδιδασκαλείο Βελλάς. Με την αποφοίτησή του γράφτηκε στη Σχολή Καλών Τεχνών. Το 1959 διορίστηκε δάσκαλος στη Ξάνθη, όπου ανέπτυξε σημαντική πνευματική δράση. Πρωτοστάτησε στην ίδρυση της πινακοθήκης της πόλεως και συνέβαλε στη διατήρηση του αρχιτεκτονικού χαρακτήρα της παλιάς πόλης και της καθιέρωσης του θρακιώτικου καρναβαλιού.
Το 1964 με αίτηση του αποσπάσθηκε σε σχολείο του Düsseldorf τη Γερμανίας. Υπήρξε ένας από τους πρώτους Έλληνες Δασκάλους που έστειλε το 1964 το Υπουργείο Παιδείας για την ίδρυση και οργάνωση των εκεί, ελληνικών σχολείων. Εκμεταλλευόμενος την εκεί παρουσία του παρακολούθησε από το 1964-1967 μαθήματα στην Kunst Academie του Düsseldorf.
Επιστρέφοντας στην Ελλάδα το 1967 ασχολήθηκε με τον εν Αθήναις Εξωραϊστικό Σύλλογο Μετσόβου. Δική του Ιδέα υπήρξε η επανασύνδεση των σχέσεων Μετσόβου και Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Μάλιστα κατόρθωσε το 1974 να εξασφαλίσει μέσω της τότε πρυτανικής αρχής του Ιδρύματος, μόνιμη στέγη στο σύλλογο.
Μετά την μεταπολίτευση του 1974 στάλθηκε για δεύτερη φορά στα ελληνικά σχολεία της Γερμανίας. Παράλληλα με τα διδακτικά του καθήκοντα παρακολούθησε από το 1974-1978 στο Πανεπιστήμιο της Κολωνίας σεμινάρια ιστορίας, παλαιογραφίας και συντηρήσεως παλαιογράφων και κωδίκων. Τόσο κατά τη διάρκεια της πρώτης όσο και της δεύτερης αποστολής του στη Γερμανία οργάνωσε πολλές εκθέσεις ορθοδόξου βυζαντινής αγιογραφίας. Επίσης ασχολήθηκε και με το συνδικαλισμό, οργανώνοντας τους Έλληνες δασκάλους της Γερμανίας, των οποίων για πολλά χρόνια υπήρξε Πρόεδρος.
Το συγγραφικό έργο του Γιώργου Πλατάρη διακρίνεται για την αυστηρή τήρηση των επιστημονικών προδιαγραφών, την άριστη μεθόδευση της ύλης, την εξαντλητική αξιοποίηση των πηγών και την καλή χρήση της ελληνικής γλώσσας.
Έχοντας ο ίδιος το σπάνιο προσόν του καλλιτέχνη, διανθίζει τα έργα του με υπέροχα σκίτσα, σχέδια, χάρτες και προσωπογραφίες, που συμβάλλουν στην τέλεια και αισθητικά άψογη μορφολογική έκφραση του έργου του, ενός έργου με μεγάλη εθνική σημασία, πολύτιμη πηγή για την Ιστορία, Γλωσσολογία, Λαογραφία και Κοινωνιολογία.
Ο Γιώργος Πλατάρης, όπως προηγουμένως αναφέραμε, πέραν της πλούσιας σε ποσότητα και ποιότητα συγγραφικής του παραγωγής ήταν και ένας λαμπρός καλλιτέχνης. Ως αγιογράφος συνεχίζει την παράδοση των μεγάλων της βυζαντινής τεχνοτροπίας, όπως του Πανσέληνου, του Θεοφάνους του Κρητός, του Φώτη Κόντογλου.
Η καλλιτεχνική του έκφραση αποτελεί σύνθεση των αγιογραφικών τάσεων, όπως αυτές εκφράζονται στο Άγιο Όρος, στα Μοναστήρια της Μολδαβίας, των Μετεώρων και του Σινά. Από όλη αυτή την καλλιτεχνική ζύμωση ο Γιώργος Πλατάρης δημιούργησε μια δική του αυστηρά προσωπική καλλιτεχνική έκφραση, που σέβεται τους βασικούς κανόνες της βυζαντινής αγιογραφίας και τέχνης και διακρίνεται για το στοιχείο της αναγωγικότητας, η οποία οδηγεί στους υψηλούς αναβαθμούς της κατανύξεως.
Για το συνολικό έργο του συγγραφικό και καλλιτεχνικό, δέχθηκε τα συγχαρητήρια και την ευαρέσκεια προσωπικοτήτων και επιστημονικών φορέων. Αποκορύφωμα της τιμητικής του διακρίσεως υπήρξε η βράβευσή του το 1984 από την Ακαδημία Αθηνών.
Θυμάμαι το γεμάτο πατριωτική υπερηφάνεια τηλεφώνημα του αειμνήστου Ευαγγέλου Αβέρωφ, που μου ανήγγειλε την υψίστη αυτή τιμητική διάκριση του Γούλη, όπως αρέσκονταν ο ίδιος να τον αποκαλεί. Είναι πολύ χαρακτηριστική των θερμών αισθημάτων του Ευαγγέλου Αβέρωφ η από 5-1-1984 επιστολή προς τον τιμηθέντα.
Ευχαριστούμε θερμά τον αείμνηστο Γιώργο Πλατάρη για όσα πρόσφερε στην πατρίδα μας, το Μέτσοβο. Προσευχόμαστε o Αρχηγός της ζωής και του θανάτου να τον κατατάξει «εν χώρα ζώντων» και στην εκλεκτή σύζυγο, Κούλα και τα παιδιά τους, να τους χαρίσει την εξ ύψους παρηγορίαν.
ΜΙΧΑΗΛ Γ. ΤΡΙΤΟΣ
πηγή: εφημερίδα Πρωινός Λόγος
17/11/2022
