Στον κόσμο υπάρχει η επιστημονική γνώση που εξηγεί γιατί η γη είναι σφαιρική, κυκλοφορούν όμως και κάποιες δοξασίες που τη θέλουν επίπεδη.
Οι τελευταίες έχουν την ελευθερία να κυκλοφορούν, αλλά, όπως έλεγε ο Αμερικανός πολιτικός Χούμπερτ Χάμφρεϊ, «Το δικαίωμά σου να ομιλείς δεν περιλαμβάνει και την υποχρέωσή μας να σε πάρουμε στα σοβαρά…».
Τα προβλήματα ξεκινούν όταν οι αντιεπιστημονικές δοξασίες εμφιλοχωρούν στον δημόσιο διάλογο από κανάλια που δεν θα μπορούσαμε ποτέ να φανταστούμε. Μια από τις δοξασίες τύπου επίπεδης γης αφορά τη βλαχική γλώσσα κι αυτό δεν θα ήταν πρόβλημα –τα κοινωνικά δίκτυα είναι γεμάτα τέτοιες ανοησίες– αν δεν εμφανιζόταν και στην ΕΡΤ.
Στο ντοκιμαντέρ «365 στιγμές. Οι Βλάχοι της Ελλάδας» (14.4.2025) ακούσαμε πολλά ευτράπελα, του στυλ η βλαχική «είναι μια λαϊκή, δημώδης γλώσσα», λες και υπάρχουν αριστοκρατικές γλώσσες, και ότι η δημώδης αυτή γλώσσα «είναι ιδίωμα, δεν είναι γλώσσα». Με δεδομένο όμως ότι στα βλάχικα λέμε το σπίτι «casa», το φεγγάρι «luna», τον αδελφό «frate» κ.λπ., προκύπτει αμέσως το ερώτημα «ποιας γλώσσας αποτελεί ιδίωμα η βλαχική».
Αυτοί που ξέρουν, όπως ο καθηγητής Γλωσσολογίας Γιώργος Μπαμπινιώτης, είναι ξεκάθαροι: «η βλαχική – αρωμουνική γλώσσα είναι μια νεολατινική γλώσσα, παράλληλη προς τη ρουμανική γλώσσα. Κατάγονται και οι δύο από τη βαλκανική λατινική».
Πιο αναλυτικός είναι ο καθηγητής Γλωσσολογίας Κώστας Ντίνας.
Οσοι ασπάζονται τα περί βλαχικής διαλέκτου «το κάνουν από άγνοια και φόβο. Η άγνοια σχετίζεται με τα γλωσσολογικά κριτήρια διάκρισης γλωσσών, διαλέκτων και ιδιωμάτων. Ο φόβος εδράζεται στο ανιστόρητο επιχείρημα ότι, αν παραδεχτούν ότι τα βλάχικα είναι γλώσσα, τότε είναι σαν να παραδέχονται ότι όποιοι τα μιλούν ανήκουν σε μια διαφορετική εθνότητα. (…) H Kουτσοβλαχική ή Αρωμουνική, όμως, είναι αδελφή γλώσσα με τη Δακορουμανική / Pουμανική, την Iστρορουμανική και τη Mογλενίτικη, ως απόγονος κι αυτή της βαλκανικής λατινικής, και δεν αποτελεί θυγατέρα-διάλεκτό της, όπως υποστήριξε ανεπιτυχώς παλιότερα και η ρουμανική προπαγάνδα. (…) Παρότι η διαφορετική γλώσσα δεν προϋποθέτει διαφορετική εθνική ταυτότητα, αφού η γλώσσα δεν αποτελεί απαραίτητο και μοναδικό στοιχείο εθνικού προσδιορισμού –πβ. τους Mεξικανούς, που δεν είναι Iσπανοί αν και μιλούν ισπανικά, ή κάποιους γαλλόφωνους Aφρικανούς, που δεν είναι Γάλλοι παρά τη γαλλοφωνία τους–, ο χαρακτηρισμός της Kουτσοβλαχικής ως διαλέκτου ή και ιδιώματος χρησιμοποιείται ευρύτατα από όσους ταυτίζουν τη γλώσσα με το έθνος είτε από άγνοια είτε από σκοπιμότητα» (17.4.2025).
Γράφει ο Πάσχος Μανδραβέλης
πηγή: Καθημερινή