Σκοπός της έρευνάς μας είναι να επιχειρήσει μια πρώτη αποτύπωση της κατάστασης των ρουμανικών σχολείων στην Ελλάδα που ιδρύθηκαν μετά τη συνθήκη του Βουκουρεστίου. Συγκεκριμένα εστιάζει στη λειτουργία τους στη Μακεδονία την περίοδο 1939-1949 και προσπαθεί να την συσχετίσει με τις κρίσιμες φάσεις του Μακεδονικού ζητήματος.
Αρκετοί από τους αναγνώστες μας ίσως έχουν ακούσει για τη παλιά συνήθεια μερικών να ξεδιαλέγουν και να περιεργάζονται ένα πλατύ κόκκαλο, τριγωνικού σχήματος, από την ωμοπλάτη του ψητού αρνιού, τη λεγόμενη «σπάλα» και να ερμηνεύουν διάφορα σχήματα και φιγούρες της επιφάνειά της αναφορικά με το μέλλον.
Όταν την αποφράδα εκείνη ημέρα της 2ας Σεπτεμβρίου του έτους 1769 άρχισε η τραγική έξοδος των κατοίκων της Μοσχοπόλεως, τότε οι περισσότεροι από αυτούς εγκαταλείποντας για πάντα τις πατρογονικές τους εστίες διεσκορπίσθησαν, ως γνωστόν, σε διάφορα μέρη του ελλαδικού χώρου, κυρίως στη (Δυτική) Μακεδονία, αλλά και του εξωελλαδικού αναζητώντας εκεί καταφύγιο.
Εν τω υπ' αρ. 1493 κώδικι της Εθνικής Βιβλιοθήκης Αθηνών, φ.155β-159α, περιλαμβάνεται «βιβλίον παραδοθέν εκ τε Τούρκων και βαρβάρων, προδηλωτικόν των εσομένων <εκ των> εν τω ωμοπλάτη φαινομένων τεκμηρίων»...
Η Κενταύρεια η Βλαχόρειος (Κενταύρια των ορέων των βλάχων / centaurea vlachorum) είναι μια άγρια ορχιδέα που ταξινομήθηκε πρώτη φορά το 1981 από ένα δείγμα που συλλέχθηκε στις 23 Ιουλίου 1976 στη Μηλιά (Σαλατούρα), δώδεκα χιλιόμετρα βόρεια του Μετσόβου στην Βόρεια Πίνδο στα 1870 μέτρα. Ένα δεύτερο δείγμα συλλέχθηκε στη κορυφή Αυτιά, 15 χιλιόμετρα βορειοδυτικά του Μετσόβου ενώ άλλα δείγματα έχουν βρεθεί και στην Αλβανία.
Η Κενταύρεια αυτή, που ονομάστηκε vlachorum προς τιμή των βλάχων που μένουν στα γύρω χωριά, είναι ένα πολύ ξεχωριστό είδος χωρίς στενούς συγγενείς, εύκολα αναγνωρίσιμο χάρις το σχήμα των φύλων του και το μοβ χρώμα των άνθεων του. Είναι πολυετές φυτό με μικρό ριζικό σύστημα, χνουδωτά φύλα και στις δύο πλευρές με 2-3 ανθοφόρους μίσχους μήκους 15-35 cm. Φύεται σε πετρώδεις πλαγιές με σερπεντινικά εδάφη, ξέφωτα δασών και υποαλπικά λιβάδια σε υψόμετρο 1350 - 2150 μέτρων ενώ ανθοφορεί από Ιούλιο έως Αύγουστο.
Οι Αρβανιτόβλαχοι, Ρεμένοι ή Ριμένοι, αποτελούν την πολυπληθέστερη υποομάδα των Bλάχων. Μια ομάδα η οποία εξ αιτίας του απομονωμένου και περιπλανώμενου τρόπου ζωής δεν μελετήθηκε όσο οι υπόλοιπες βλάχικες ομάδες.
