Η παρουσία των Βλάχων στην Πίνδο αν και αποτελεί από παλιά πεδίο ιστορικών, εθνολογικών και λαογραφικών αναφορών μόλις τις τελευταίες δεκαετίες συνιστά αντικείμενο μελέτης στα πλαίσια μίας ευρύτερης ανθρωπολογικής προσέγγισης.

Η ιστορία της οικογένειας Δουρούτη αποτελεί ένα από τα αντιπροσωπευτικότερα δείγματα της ελληνικής εμπορικής διασποράς στο πρώτο μισό του 19ου αι. ¹ 

Το υπό εξέταση θέμα διαπραγματεύεται για πρώτη φορά συνολικά την ελληνική εκπαίδευση στο συγκεκριμένο χώρο της Βόρειας Ηπείρου κατά την ύστερη Οθωμανική Αυτοκρατορία.

Σὰν ποτάμι τὸ αἷμα ἐγίνη καὶ κυλάει στὴ λαγκαδιά, καὶ τὸ ἀθῶο χόρτο πίνει  αἷμα ἀντὶς γιὰ τὴ δροσιά.
Παντοῦ φόβος καὶ τρομάρα καὶ φωνὲς καὶ στεναγμοί. παντοῦ κλάψα, παντοῦ ἀντάρα, καὶ παντοῦ ξεψυχισμοί.
(Διονύσιος Σολωμὸς, Ὕμνος εἰς τὴν Ἐλευθερίαν)x