Στις 13-11-2022 έφυγε πλήρης ημερών ο Γεώργιος (Γούλης) Πλατάρης-Τζίμας (Γ.Π-Τ), δάσκαλος, συγγραφέας, αγιογράφος και εκλεκτός συντοπίτης.
Η ζωή και το έργο του Φώτη Κόντογλου επηρέασαν καθοριστικά το νεαρό Γεώργιο που είχε αποφοιτήσει από το ιεροδιδασκαλείο της Βελλάς των Ιωαννίνων και τη Σχολή Καλών Τεχνών. Του έγραφε ο μακαριστός Κόντογλου σε ιδιόχειρη επιστολή του της 6ης Μαΐου 1962 «Σε συγχαίρω για τα αισθήματά σου. Η πίστη στο Θεό και στην Ορθοδοξία είναι η πηγή παντός αγαθού». Ο Γ.Π-Τ ακολούθησε πιστά την συμβουλή του Κόντογλου με τη ζωή και το έργο του.
Αρχικά, ασχολήθηκε με τη πολιτιστική και θρησκευτική παράδοση της Θράκης -όπου υπηρέτησε για πρώτη φορά ως δάσκαλος -περιγράφοντας με άρθρα του στα «Θρακικά Χρονικά» ναούς και προσκυνήματα και τις αγιογραφίες τους, ενώ δεν παρέλειψε να αναφερθεί και σε αυτές του Αγίου Όρους με την ευκαιρία του εορτασμού της χιλιετηρίδας του. Στη συνέχεια, υπηρέτησε σε άλλα σχολεία της επικράτειας και σε Ελληνικά Σχολεία της Γερμανίας όπου έλαβε μαθήματα ιστορίας, παλαιογραφίας και συντηρήσεως παλαιογράφων και κωδίκων και οργάνωσε εκθέσεις αγιογραφίας -όντας και ίδιος αγιογράφος.
Σταδιακά, το ενδιαφέρον του επικεντρώθηκε αποκλειστικά στην ιδιαίτερη του πατρίδα το Μέτσοβο, αναζητώντας συστηματικά ιστορικά στοιχεία και μαρτυρίες στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Καρπός των έργων του ήταν άρθρα, μελέτες και ένα πολύτιμο ιστορικό και αρχειακό υλικό στο οποίο στηρίχθηκε το μετέπειτα ιστορικό του έργο. Το 1972 εξέδωσε το «Σημειωματάρι ενός Μετσοβίτη» με μαρτυρίες του δασκάλου Δ. Γ. Μέρανου (1871-1944) που τις συνόδευαν εκτενής σχολιασμός και πρωτότυπα ιστορικά στοιχεία για το Μέτσοβο της εποχής του. Το βιβλίο αυτό ήταν το πρώτο από τη Τριλογία των μεγάλων έργων του που περιλαμβάνει επίσης το «Κώδικα της χώρας Μετζόβου» και το «Κώδικα Διαθηκών των Ευεργετών».
Για την μέχρι τότε ανυποψίαστη γενιά μας, το «Σημειωματάρι ενός Μετσοβίτη» ήταν πραγματική αποκάλυψη. Πολλοί Μετσοβίτες ανακαλύπταμε για πρώτη φορά ότι ο τόπος μας είχε την δική του ιστορία, τη δική του συνεισφορά στη διαμόρφωση της ιδιοπροσωπίας του σύγχρονου Ελληνισμού. Ο Γ.Π-Τ με το έργο του ανέδειξε το αυθεντικό πρόσωπο του Μετσοβίτη, αποφεύγοντας τις κοινοτυπίες και τα στερεότυπα. Διείσδυσε «έως μυελού των οστέων» στη ψυχή των Μετσοβιτών παλαιών και νέων, γνωστών και άσημων, πλουσίων και πενήτων ιστορώντας τους κόπους, τα βάσανα, τις μικρότητες, τις αστοχίες τους αλλά και τις αρετές, τα κατορθώματα και τις ευεργεσίες τους. Σταχυολογώ εδώ μερικά από τα Μετσοβίτικα «συναξάρια» του αρχίζοντας με αυτό του μακαριστού π. Δωροθέου Πίπου.
Ο Αρχιμανδρίτης εξ εγγάμων (μετα τη χηρεία του) Δωρόθεος Πίπος, Πατριαρχικός Εξαρχος του Μετσόβου (1865-1892 και 1902-1903) αρνήθηκε να υπηρετήσει τα άνομα συμφέροντα των διαχειριστών των κληροδοτημάτων των ευεργετών του Μετσόβου και κατηγορήθηκε άδικα για παράνομη σχέση με τη δασκάλα του χωριού. Η ίδια με τη παρακίνηση τους τον κατηγόρησε δημόσια ότι ήταν ο πατέρας του παιδιού που κυοφορούσε ενώπιον του ποιμνίου του την ώρα της θείας Λειτουργίας. Ο π. Δωρόθεος ανέχθηκε αυτή τη δημόσια ψευδοκατηγορία και διαπόμπευση με αξιοπρέπεια και ταπείνωση. Όταν η γυναίκα γέννησε και σκοπίμως εγκατέλειψαν το νεογέννητο στην πόρτα του-για να τον διαπομπεύσουν ακόμα περισσότερο, δεν δίστασε ο μακάριος να το περιθάλψει για να μη πεθάνει από τη πείνα και το κρύο, μεγαλώνοντας το μαζί με τα δικά του ορφανά παιδιά. Μετά από καιρό, η μετανοημένη δασκάλα-με τη προτροπή του πνευματικού της- ομολόγησε δημόσια στο ναό τη πράξη της και αποκαταστάθηκε πανηγυρικά στη συνείδηση της Εκκλησίας και του ποιμνίου του ο π Δωρόθεος. Η ίδια – όπως διαπίστωσε ο Γ.Π-Τ – έκτισε αργότερα, ναό στη Καρδίτσα ζητώντας εξιλέωση για τη πράξη της. Η εξιστόρηση του Γ.Π-Τ είναι συγκλονιστική, θυμίζει συναξάρι βγαλμένο από τον Ορθόδοξο Συναξαριστή.
Σε μια άλλη εργασία του- που παρουσιάσθηκε στο Β’ Συμπόσιο Μετσοβίτικων Σπουδών το 1994 , ο Γ.Π-Τ αναφέρθηκε στη ζωή και το έργο του «ανήσυχου» και πνευματώδους δασκάλου Βασίλη Ταλαμπάκου, του σατιρικού ποιητή του Μετσόβου. Ο Ταλαμπάκος στιγμάτισε τις καταχρήσεις της εξουσίας αλλά και τα ατοπήματα των συντοπιτών του με την ίδια δεινότητα στην Ελληνική γλώσσα και στη Βλαχική διάλεκτο. Η παρρησία και το πνεύμα του Ταλαμπάκου έμειναν μνημειώδη, ο δε ίδιος ταλαιπωρήθηκε «ουκ ολίγον» για το ατίθασο πνεύμα και την ελευθεροστομία του.
Το «κύκνειο» συναξάρι του Γ.Π-Τ ήταν αυτό του οσίου μοναχού «άνευ βαθμού ιεροσύνης» Κυριακού – Κωνσταντίνου Στουρνάρα, του Ιατρού και Διδασκάλου, κτήτορα της Ιεράς Μονής Ευαγγελιστρίας Ιέρακος Μολάων Λακωνίας. Γόνος της ιστορικής οικογένειας Στουρνάρα (των ιδρυτών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου) ο Κωνσταντίνος και στη συνέχεια Κυριακός, σπούδασε Ιατρική στην Ιταλία και εγκαταβίωσε στη Ι.Μ Μεγίστης Λαύρας του Αγίου Όρους. Από εκεί εικάζεται ότι έφυγε για εθνικούς λόγους-πιθανώς με τη προτροπή Φιλικών- για να εγκατασταθεί στην έρημο του Αγίου Γεωργίου του Γέρακα εν μέσω εμφυλίων ανωμαλιών και επιδρομών του Ιμπραήμ κατά την εισβολή του στη Πελοπόννησο το 1825. Εκεί κατά την μαρτυρία του αείμνηστου Φιλοθέου Ζερβάκου «πολλοί αγίασαν από αυτόν τον άνθρωπον, με τις συμβουλές του, με τις οδηγίες και περισσότερον με το παράδειγμά του».
Του μακαριστού συντοπίτου Γεωργίου, διδασκάλου ημίν γενομένου, αιωνία η μνήμη.
*Yστερόγραφο. Βιογραφικά στοιχεία, πληροφορίες για το έργο του και σχόλια για τη πνευματική του προσφορά παρέθεσε ο ομότιμος Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του ΑΠΘ κ. Μιχαήλ Τρίτος σε δημοσίευμά του στο ΄΄Πρωινό Λόγο΄΄ των Ιωαννίνων (17-11-2022).
Δημήτριος Τ. Μπούμπας, Καθηγητής Παθολογίας ΕΚΠΑ
πηγή και περισσότερες φωτογραφίες:
www.pemptousia.gr