Ιστορίες - γεγονότα

Η ρουμανική προπαγάνδα, η οποία είχε αρχίσει τη δράση της στις βλαχόφωνες περιοχές της Μακεδονίας και της Ηπείρου από τη δεκαετία του 1860, είχε κατορθώσει με τη βοήθεια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας να ιδρύσει σχολεία στην Αβδέλλα (1866), στο Περιβόλι (1869), στη Σαμαρίνα (1879), στην Κρανιά (1885) και μέσα στην πόλη των Γρεβενών (1881).

Από τα τετράψηλα και χιονοσκεπασμένα κορφοβούνια του Πίνδου προβαίνει κρυφά - κρυφά το γλυκοχάραμα, ραντίζοντας, κατά τον ποιητή, με δροσιά το κάθε πάτημα του.

Στην πατρώα μας Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία η Θεσσαλία ονομάζονταν Μεγάλη Βλαχία ή Θεσσαλία. Μικρή Βλαχία ονομάζονταν η Αιτωλοακαρνανία που οι Οθωμανοί κατακτητές ονόμασαν Κιουτσούκ Ουλάχ στα τούρκικα.

Σὰν ποτάμι τὸ αἷμα ἐγίνη καὶ κυλάει στὴ λαγκαδιά, καὶ τὸ ἀθῶο χόρτο πίνει  αἷμα ἀντὶς γιὰ τὴ δροσιά.
Παντοῦ φόβος καὶ τρομάρα καὶ φωνὲς καὶ στεναγμοί. παντοῦ κλάψα, παντοῦ ἀντάρα, καὶ παντοῦ ξεψυχισμοί.
(Διονύσιος Σολωμὸς, Ὕμνος εἰς τὴν Ἐλευθερίαν)x