Το δρώμενο του Κλήδονα αποτελεί μια ιδιαίτερη εθιμική εκδήλωση, για την οποία αντλούμε πληροφορίες από τους αρχαίους έλληνες συγγραφείς (Όμηρο, Ησίοδο, Ηρόδοτο, Αισχύλο, Σοφοκλή), αλλά και από τους βυζαντινούς Μιχαήλ Ψελλό (11ος αι.), Θεόδ. Βαλσαμώνα, Ιω. Ζωναρά (12ος αι.) και Ιωσήφ Βρυέννιο (15ος αι.) . Η λέξη κλήδονας προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη κληδών, που σημαίνει τον μαντικό ψίθυρο, την προφητική ρήση, και γι’ αυτό κατ’ επέκταση σημαίνει τον οιωνό, το προμήνυμα, τη φήμη, το μάντεμα. Οι αρχαίοι την ημέρα της εορτής των Νουμηνιών είχαν και τη συνήθεια του κληδονισμού, εκληδονίζοντο, μάντευαν δηλαδή το μέλλον με τον κλήδονα.
Η ίδια τακτική συνεχίστηκε και κατά την έλευση του χριστιανισμού και την ένταξη των παγανιστικών εθίμων στο χριστιανικό εορτολόγιο . Το δρώμενο μάλιστα μαζί με άλλα έθιμα που ανάγονται στις θερινές τροπές του ηλίου συνδέθηκε με την εορτή των Γενεθλίων του Αγ. Ιωάννη του Προδρόμου, του μεγαλύτερου προφήτη που προμήνυσε την έλευση του Χριστού , παρόλο που η Εκκλησία επιχείρησε μάταια να το καταδικάσει και να το καταργήσει, παρομοιάζοντάς το με βακχική – παγανιστική τελετή.
Ήθη και έθιμα
Ο Γάμος αποτελεί μια από τις σημαντικότερες εκφάνσεις του βίου της παραδοσιακής κοινωνίας.
Επρόκειτο για μια κοινωνική λειτουργία η οποία στηρίζονταν στις αξίες τα πρότυπα και τις προτεραιότητες που έθεταν οι γενιές τις κάθε περιόδου αλλά και αυτές που προϋπήρξαν. Ήταν μια διαδικασία που στηρίζονταν σε συγκεκριμένο τελετουργικό το οποίο ήταν γεμάτο συμβολισμούς και επιρροές που μας οδηγούν χιλιάδες χρόνια πίσω.
Ο Γάμος και το πανηγύρι ήταν ο μοναδικός τρόπος διασκέδασης και ψυχαγωγίας της παραδοσιακής κοινωνίας του Συρράκου.
Γινόταν πάντα καλοκαίρι και τούτο γιατί μόνο τότε ανταμώνανε όλοι οι Συρρακιώτες στο χωριό. Οι «κτηνοτρόφοι» που γυρνούσαν από τα χειμαδιά και οι «ραφτάδες» που επέστρεφαν από τις μεγάλες αγορές του εξωτερικού και της Ελλάδας όπου πουλούσαν τα εμπορεύματα τους.
Χαιρετισμός
Τον αξιότιμο πρόεδρο της Π.Ο.Π.Σ. Βλάχων κ. Κωνσταντίνο Αδάμ και τα σεβαστά Μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου επιθυμώ να ευχαριστήσω δια την τιμητική τους πρόσκληση να συμμετάσχω σήμερα, στο 7ο τούτο σεμινάριο Λαογραφίας, που πραγματοποιείται εδώ στην όμορφη, τη γραφικωτάτη και πανελληνίως γνωστή Σαμαρίνα. Ευχαριστώ επίσης τον αξιότιμο πρόεδρο του συνδέσμου Σαμαριναίων Λάρισας και περιχώρων κ. Μιχαήλ Σακελάρη, καθώς και τον εξ Ιωαννίνων εκλεκτό εκπαιδευτικό και φίλο κ. Ιωάννη Αυδίκο για την πρότασή του προς το Δ.Σ. της Π.Ο.Π.Σ. Βλάχων.
Είναι η πρώτη φορά που παρευρίσκομαι σε μία τέτοια συνάντηση των Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων και ομολογώ πως με διακατέχει συγκίνηση και πατριωτική έξαρση, διότι διαπιστώνω πως όλα τα Μέλη των Συλλόγων σας βιώνουν πραγματικά αυτό που ονομάζουμε ελληνική παράδοση, η οποία δεν είναι κάτι το στατικό ούτε το μουσειακό, αλλά δυναμική στάση και διαχρονική πορεία της πολιτιστικής και πνευματικής μας ζωής, αδιάκοπη και αδιάσπαστη στον καθόλου Εθνικό μας βίο.
Το παρακάτω κείμενο δε γράφτηκε από κάποιον συγγραφέα, ούτε γράφτηκε για εμπορικούς σκοπούς. Είναι μια προσπάθεια κάποιων μελών του Συλλόγου της Ιεροπηγής να καταγράψει τα ήθη και έθιμα των Βλάχων της περιοχής. Είναι αφηγήσεις των παππούδων και γιαγιάδων μας που μας βοήθησαν στην καταγραφή αυτή και θέλουμε να τους ευχαριστήσουμε πάρα πολύ γι’ αυτό. Επίσης είναι αναμνήσεις από τους παππούδες και τις γιαγιάδες μας, ότι θυμόμαστε από αυτούς όταν μας αφηγούνταν σαν παραμύθι πως μεγάλωσαν, παντρεύτηκαν και έζησαν τη ζωή τους.