Οἱ Ρωμοῦνοι. Κατωτέρω δημοσιεύομεν ἀλληλογραφίας ἐξ Ἰωαννίνων περιγράφουσαν σκηνᾶς αἴτινες ἔλαβον χώραν ἐν Περιβολίῳ, κομοπόλει παρὰ τὸν Πίνδον. Ἐκεῖ οἱ Ρωμοῦνοι εἰσέδυσαν πρὸ πολλοῦ διὰ παντοίων θεμιτῶν καὶ ἀθεμίτων μέσων καὶ κατόρθωσαν διὰ μεγάλων ὑλικῶν θυσιῶν νὰ προσελκύσωσι τινὰς ὑπὸ τὴν σκέπην αὐτῶν. Καθ' ἑκάστην δὲ εἰς τὴν κωμόπολιν ταύτην λαμβάνουσι χώραν ἄγριαι σκηναί. Οἳ ρωμουνισταὶ βία προσπαθούσι ν' ἀφαιρέσωσιν ἐκκλησίας καὶ σχολεῖα ραδιουργούσι τοὺς χριστιανοὺς καὶ πᾶν κακόηθες μέσον μετέρχοντια κατ' αὐτῶν. Δρὰξ ἀρχιὰ καὶ μεμετρημένη συνταράσσει καθ' ἑκάστην τοὺς λοιποὺς κατοίκους καὶ ἐγείρει θόρυβον ἁπλῶς καὶ μόνον, ὅπως γίνη λόγος ὅτι ἓν Ἠπείρω ὑπάρχουσι ρωμοῦνοι. Ποὶοι ὅμως εἶναι οἱ ρωμοῦνοι οὗτοι; οἱ ὀλίγοι ταραξίαι ἐκεῖνοι τῶν ὁποίων αἳ γυναῖκες γεννῶσαι δὲν δέχονται τᾶς εὐχᾶς τῆς ἐκκλησίας παρὰ τοῦ σκιρτήσαντος ἐκ τῆς ὀρθοδοξίας Παπαδημήτρη, ἀλλὰ ἐκζητούσι ταύτας παρὰ τοῦ ὀρθοδόξου ἱερέως εἷς ὂν πλήρη ἔχουσιν ἀφοσίωσιν καὶ πίστην ἀντὶ πάσης θυσίας καὶ προτιμώσι ν' ἀποθάνωσιν ἄνευ ἐκκλησιαστικῆς πομπῆς ἢ νὰ προπεμφθώσιν εἰς τὸν τάφον ὑπὸ τῶν Παπιστανῶν; Εἶναι λοιπὸν οὗτοι ρωμοῦνοι ἢ εἶναι δυνατὸν νὰ ἐκληφθώσιν ὡς τοιοῦτοι οἱ ὀλίγοι ἐκεῖνοι οἵτινες χάριν ὑλικῶν συμφερόντων προσποιοῦνται τὸν Ρωμοῦνον;

Η μελέτη του παραδοσιακού χορού της κοινότητας Συρράκου, των εξελίξεων που δέχθηκε και του βαθμού ανθεκτικότητας που παρουσίασε μέσα σ' ένα μεταβαλλόμενο κοινωνικό και πολιτισμικό περιβάλλον καθώς επίσης και η συναγωγή σχετικών συμπερασμάτων, αποτέλεσε το αντικείμενο της εργασίας μου αυτής. Τα κοινωνικά σύνολα διαμορφώνουν τη συλλογική τους ταυτότητα με βάση την πολιτισμική τους ιδιαιτερότητα. 0 χορός, και μάλιστα ο παραδοσιακός χορός, ως μία κοινωνική διαδικασία που μεταδίδεται από γενιά σε γενιά αποτελεί πολιτισμικό στοιχείο και με αυτή την έννοια συμβάλλει στη διαμόρφωση αυτής της ταυτότητας. Μελετάμε λοιπόν το χορό στην κοινότητα Συρράκου με βάση τη χορευτική συνείδηση στο παρελθόν και στο παρόν και τη μορφή του αντίστοιχα και ζητούμε να δούμε, κατά πόσο ο παραδοσιακός χορός μετασχηματίζεται και από θεσμό, που συντελούσε στην ένταξη και τη συμμετοχή του ατόμου στην ευρύτερη κοινωνική ομάδα, γίνεται μέσο διασκέδασης, προσωπικής έκφρασης και προβολής. Διαβάστε online ή κατεβάστε

Ηλίας Σ. Δήμας
Ιωάννινα 1979

ΑΝΑ ΤΗΝ ΗΠΕΙΡΟΝ
Τὸν ἐν Συρράκῳ ἀργὸν μένοντα ρωμοῦνον διδάσκαλον Κογιάνον ἐκ Περιβολῖου ἡ Προπαγάνδα μετέθεσεν εἰς τὸ ἐν Ἰωαννίνοις σχολέιόν της. Ἀπέστειλε δ' εἰς Συρράκον ἕτερον τινὰ ἐκ Φούρκας διὰ νὰ κάθηται καὶ αὐτὸς ἀργός, διότι οὔτε ἕνα μαθητὴν ἠμπορεῖ νὰ προσελκύση καὶ διὰ νὰ λέγη εἷς τὸν κόσμον ἢ Προπαγάνδα ὅτι ἔχει σχολεῖα ἐν Συρράκῳ! Οὗτος μεταχειρίζεται ὅλην τὴν ὑποκρισίαν καὶ ἀγυρτίαν νὰ ἐμπνέη φρονήματα ξένα καὶ ἀνθελληνικά. Κοινῶς δικαιολογεῖται λέγων ὅτι ἡ ἀποστολή του δὲν εἶναι ἀνθελληνικὴ ἀλλὰ κοσμοπολιτικὴ διότι λέγει, ὅτι οἱ κάτοικοι διὰ τῆς ἐκμαθήσεως τῆς μητρικῆς τῶν γλώσσης ἡ ὁποία εἶναι ἡ Βλαχικὴ θὰ δυνηθώσι νὰ μάθωσι τελειότερον καὶ τὴν Ἑλληνικὴ καὶ πάσαν ἄλλην. Εἰς τοὺς ἰσχυρισμοὺς δὲ τῶν λεγόντων ὅτι εἶναι ἐντροπὴ ἡ Προπαγάνδα νὰ προσπαθῆ νὰ καταπνίξη τὸ Ἑλληνικώτατον φρόνημα τῶν κατοίκων τῆς μεγάλης ἀδελφῆς Ἑλλάδος Ἠπείρου, ἀποκρίνεται ὅτι εἷς τοῦτο πταίει ἡ Ἑλλὰς ἡ ὁποία θέλει νὰ ἐξελληνίση τὰ κοινῶς πανθολογούμενα ὡς Ρωμουνικὰ μέρη, ἐκ τῆς πιέσεως δὲ ταύτης προεκλήθη ἡ ἀντίστασης.

Το έγγραφο
Αφορά στην κατανομή του φόρου που πλήρωσαν οι κάτοικοι της Βοβούσας στους Τούρκους το έτος 1824. Πρόκειται για φύλλο χαρτιού της εποχής, διαστάσεων 39Χ27 εκ. Φέρει φθορές και οξειδώσεις, αλλά τα στοιχεία που εμπεριέχονται είναι αρκετά ευκρινή και αναγνώσιμα. Στο πάνω μέρος της πρώτης σελίδας αναγράφεται το έτος 1824. Η γραφή είναι με πέννα και μπλε μελάνι, δίστηλη και συνεχίζεται στην πίσω όψη του χαρτιού.
Το έγγραφο ανήκει στο οικογενειακό μου αρχείο και προέρχεται από τον προπάππο μου Ζήση Παπαθανασίου, ιατρό, που γεννήθηκε στη Βοβούσα το 1857 και απεβίωσε στα Γρεβενά το 1934.
Είναι άγνωστο ποιός συνέταξε το έγγραφο, δεδομένου ότι είναι προγενέστερο του προπάππου μου. Ενδεχομένως να προέρχεται από τον πατέρα της συζύγου του, Βοβουσιώτη Πέτρο Καζάνα. Σύγχρονος του εγγράφου ήταν ο πρόγονός μου Παπαστέργιος (1790-1880), ιερέας της Βοβούσας, που γνώριζε καλά ανάγνωση και γραφή. Το έγγραφο θα πρέπει να έχει συνταχθεί από κάποιο πρόκριτο του χωριού. Οποιαδήποτε πληροφορία και βοήθεια για την μελέτη του εγγράφου είναι ιδιαίτερα ευπρόσδεκτη.