Τραγούδια - Χοροί

Το τραγούδι ανήκει σε ένα μεγάλο κύκλο τραγουδιών τα οποία εξιστορούν την ζωή και τους αγώνες της μεγάλης αρματωλικής οικογένειας των Ζιακαίων απο το Μακρυνόρος Γρεβενών.
Η οικογένεια αυτή εμφανίζεται στα 1750 περίπου όταν ο Αρματολός-καπετάνιος των Γρεβενών, Ντελή Δήμος, φονεύεται απο τον Δερβέναγα, Κουρτ πασά και το αρματολίκι παραχωρείται εις την οικογένεια Ζιάκα, εις τον πρώτο αρχηγό αυτής γνωστό με το όνομα Γέρο-Ζιάκας. Την εποχή εκείνη το αρματολίκι επεκτείνεται και σε τέσσερα καπετανάτα των περιφερειών Γρεβενών, Βεντσίων (Κέντρο), Ανασελίτσας (Επαρχία Βοιου-Σιάτιστα) και Κόνιτσας, τα οποία περιλαμβάνουν συνολικά περί τα 600 χωριά. Την οικογένεια Ζιάκα συναντούμε σε όλους σχεδόν τους μεγάλους  αγώνες (Μεσολόγγι - Ορλωφικά κ.λ.τ.) τους 'Εθνους.

Ο ΚΑΠΕΤΑΝ  ΦΛΩΡΟΣ
Ο Καπετάν Φλώρος κατήγετο από την Σαμαρίνα. Υπήρξεν απηνής διώκτης των εχθρών του Έθνους Τουρκαλβανών. Συνεπεία του άγώνα που έδινε, κατεδιώχθη υπό των Αλβανών και μετέβη στην περιφέρειαν των Χασίων, η οποία ήταν εξαρχία από του Πάνου Ζήτρου μέχρι και των Λαζαίων αργότερα. Οι εξαρχίες εκείνη την εποχή ήσαν μικρά Βασίλεια και για να εισέλθουν οι Τούρκοι εντός της περιφερείας, έπρεπε προηγουμένως να ζητήσουν άδεια από τον επί κεφαλής, Έξαρχο.
Στις Εξαρχίες μετέβαιναν οι καταζητούμενοι από τους κατακτητές και συνέχιζαν τη δράση των. Εκεί λοιπόν μετέβη και ο Καπετάν Φλώρος και κουμπάριασε με τους Ψειραίους. Στεφάνωσε το Μήτρο Ψείρα και του βάφτισε και τα τρία του παιδιά. Συνέχι σε να αγωνίζεται κατά του κατακτητού, ακολούθησε δε την προσφιλή μέθοδο των άλλων καταζητούμενων, δηλαδή την πειρατικήν, όπου ήτο αδύνατος η σύλληψις από τον εχθρόν.
Λέγεται ότι όταν επανέκαμψε από τους πειρατές, κατεδιώχθη από τους εχθρούς του και κατέφυγε στην οικίαν  του κουμπάρου του Μήτρου Ψείρα για συνδρομή κι εκείνος τον εκτέλεσε πάνω στο τραπέζι που του στρώσανε και  έτρωγε.  Προς τιμήν του η δημοτική μούσα του αφιέρωσε τα παρακάτω άσματα.

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Πρέβεζα και Συρράκο. Πρεβεζάνοι και Συρρακιώτες.
Δυο λέξεις, δυο περιοχές που φωτίζουν την Ήπειρο και την Ελλάδα στο διάβα των χρόνων και η μια περιέχει και περιέχεται στην άλλη.
Η Πρέβεζα, το λιμάνι, είσοδος και έξοδος για την ευλογημένη μα και πολύπαθη γωνιά της Ελλάδας, την Ήπειρο.
Μα και ο τόπος. Η εύφορη γη και η θάλασσα με τα καλά της.Και οι Συρρακιώτες. «Κτηνοτρόφοι» και «Ραφτάδες» μιας κωμόπολης και ενός χωριού που η ανάγκη μα και το «είναι» τους, τους έκανε συχνά να ταξιδεύουν στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και σαν τα ταξιδιάρικα πουλιά να ξαναγυρίσουν όταν θα ξανάρχονταν η ώρα.

Οι βλάχοι του Κεφαλοβρύσου, όπως και όλος ο ελληνισμός,  έπλασαν τραγούδια για το έπος του 40. Τραγούδια που μίλησαν για τον αγώνα, τις νίκες, τον χαμό και την λευτεριά.
Ένα από αυτά τα τραγούδια είναι το και παρακάτω που τραγουδιέται ακόμα στις μέρες μας.
Ένα τραγούδι που συνδέθηκε με το ολοκαύτωμα του χωριού το 1943 και που έμεινε να θυμίζει αυτούς που χάθηκαν για όλους εμάς.