Η Μουσικοχορευτική παράδοση των Βλάχων

Φωτογραφία από παραδοσιακό γλέντι στο σπίτι του Γαρδικιώτη βλάχου Σωτήρη ΓοργογέταΓια να προσδιορίσουμε την μουσικοχορευτική παράδοση των Βλάχων, θα πρέπει να μιλήσουμε για την ύπαρξη τοπικών παραδόσεων, οι οποίες εντάσσονται βέβαια μέσα σε ένα ευρύτερο πλαίσιο, το οποίο καθίσταται αυτομάτως πλουσιότερο και γονιμότερο. Η ευρεία γεωγραφική διασπορά των Βλάχων και οι αναπόφευκτες επιρροές τις οποίες δέχονται από τα διάφορα περιβάλλοντα, συντελούν στη διαμόρφωση τοπικής μουσικοχορευτικής παράδοσης, η οποία μπορεί να διαφέρει από τόπο σε τόπο, αλλά κρατά και ένα γενικότερο χαρακτήρα, ο οποίος διαμορφώθηκε διαχρονικά από την κοινή χρήση των ιδιαίτερων χαρακτηριστικών των Βλάχων, ως κλειστής πληθυσμιακής ομάδας. Για παράδειγμα υπάρχουν σε όλο τον Ελλαδικό χώρο κοινοί χοροί και τραγούδια Βλαχόφωνα και Ελληνόφωνα, αλλά υπάρχουν και διαφοροποιήσεις ή παραλλαγές πάνω στο ίδιο μουσικοχορευτικό μοτίβο κατά τόπους, όπως υπάρχουν και ιδιαίτερες μουσικοχορευτικές παραδόσεις από περιοχή σε περιοχή.

 

Η Βλαχομηλιά της Πίνδου και τα τραγούδια της

Χορευτικό Μηλιάς μετσόβου - Όλυμπος 2005Η Μηλιά ή Αμέρου, στην τοπική βλάχικη διάλεκτο, είναι ένα όμορφο, με περίσσιες φυσικές καλλονές, βλαχοχώρι της Πίνδου, κτισμένο σε υψόμετρο 1300 μέτρα. Η πλούσια παράδοσή του διατηρείται αρκετά ζωντανή σε όλες τις κοινωνικές εκδηλώσεις παρά το γεγονός ότι τα τελευταία χρόνια και σ’ αυτήν την απόμερη γωνιά έχει ραγδαία διεισδύσει ο σύγχρονος τρόπος ζωής. Νομαρχιακώς υπάγεται στο νομό Ιωαννίνων και, ειδικότερα, στην επαρχία Μετσόβου, έχει όμως πρόσβαση, λόγω της θέσης ( είναι χτισμένη στη συμβολή των συνόρων τριών νομών, Ιωαννίνων, Τρικάλων, Γρεβενών) στα Γρεβενά και στα Τρίκαλα. Η γεωγραφική της θέση προσδιόρισε και την ιστορική της μοίρα, μια μοίρα ταραχώδη και περιπετειώδη, όπως μπορεί κανείς να εικάσει από τις σκόρπιες ιστορικές μαρτυρίες που διασώθηκαν. Γιατί ο ένας από τους δύο φυσικούς δρόμους που ένωναν την Ήπειρο με την Μακεδονία διερχόταν από τη Μηλιά και ήταν επόμενο, σε όλες τις ιστορικές περιόδους, κυρίως όμως κατά τη νεότερη και τη σύγχρονη, μέχρι και τις πρώτες δεκαετίες του αιώνα μας, η εμπορική και στρατιωτική κίνηση να είναι ιδιαιτέρως αυξημένη. Η κίνηση αυτή ανακόπηκε μεταπολεμικά, ελλείψει ασφαλτοστρωμένου αυτοκινητόδρομου, για να αυξηθεί και πάλι κατακόρυφα τα τελευταία χρόνια, γιατί, επιτέλους, η σύνδεση Ηπείρου – Μακεδονίας με την σύγχρονη Εγνατία Οδό είναι γεγονός.

 

Της Σαμαρίνας Χρονικό, Χορός και Τραγούδι

Σαμαρίνα, photo Margaret HasluckΣτοιχεία Χρονικού της Σαμαρίνας περιέχονται διάσπαρτα σε διάφορα δημοσιεύματα υπεραιώνιας διάρκειας και ιδίως στο δίτομο του Weigand (1) των Wace – Thomsson (2) , Αθ. Βακαλόπουλου (3), Θεόδ. Σαράντη (4) , Ν. Hammand (5) , Ελευθερίας Νικολαϊδου (6), Πρακτικά του πρώτου Επιστημονικού Συμποσίου Σαμαρίνας, Αθ. Παπαδημητρίου (7), Μηροπολίτου Γρεβενών Σεργίου Σιγάλα (8), συναφή δε η και καίρια επικουρικά των J. Civic, C. Poghirc κ.α.
Για την οικονομία του χρόνου ο λόγος περιορίζεται στον τελευταίο, που είναι σύγχρονος μας Ρουμάνος , καθηγητής των Πανεπιστημίων Βουκουρεστίου και Bochoum της Γερμανίας, συνάμα δε Γενικός Γραμματέας του Ινστιτούτου Ρουμανικών Σπουδών « Κάρολος ο Α΄» στο Παρίσι.

 

Ο Βλάχος στο δημοτικό τραγούδι

Πολιτιστικός Σύλλογος Αργυροπουλίου, photo Δημήτρης ΣμιξιώτηςΣτις τελευταίες δεκαετίες, ένα σύνθημα φιλοξενούνταν στους τοίχους της Αθήνας που προκάλεσε την αντίδραση συλλόγων βλαχόφωνων, καθώς θεωρούσαν ότι αυτό αμφισβητούσαν από τη μια μεριά την εθνολογική τους συνείδηση και από την άλλη υποτιμούσε και διακωμωδούσε τον πολιτισμό και την προσφορά τους, δεδομένου ότι η Αθήνα είναι γεμάτη από ιδρύματα που χτίστηκαν και λειτουργούν με διαθήκες βλάχων εμπόρων και επιχειρηματιών. Το σύνθημα «έξω οι βλάχοι από την Αθήνα» έθετε το βλάχικο ζήτημα του παρελθόντος με άλλους όρους, εντασσόταν στη συνθηματολογία των τοίχων που αργότερα έκανε την εμφάνισή της στους τοίχους και αφορούσε μετανάστες από την Ανατολή, την Αφρική και τα Βαλκάνια(Αλβανούς), ή αποτελούσε μέρος της συζήτησης για το νεοελληνικό πολιτισμό, στοιχεία του οποίου αποτυπωνόταν στην οικιστική οργάνωση της πόλης, ιδίως της Αθήνας στη μεταπολεμική περίοδο ;

 

Αναζήτηση