ΜΟΥΣΙΚΕΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΕΣ ΤΗΣ ΑΒΔΕΛΛΑΣ ΓΡΕΒΕΝΩΝ 1. ΒΑΓΓΕΛΑΚΟΣ ΚΑΣΙΑΡΑΣ ΖΩΝΤΑΝΗ ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΗ 6.8.1980
Η ΙΝΙΜΑ -αστική μη κερδοσκοπική πολιτιστική εταιρία Αβδέλλας με την ευγενική παραχώρηση του πρωτότυπου υλικού του αρχείου Τάκη Τρικαλιώτη, από τον γυιό του Κων/νο, τον οποίο ευχαριστούμε θερμά, πρόεβη τον Αυγουστο 2005 στην έκδοση του πρώτου μουσικού Cd της σειράς «Μουσικές οικογένειες της Αβδέλλας» , αποτίωντας φόρο τιμής στον Βαγγελάκο Κασιάρα,τον μουσικό που επί 4 δεκαετίες, τίμησε όσο κανείς, τη μουσική παράδοση της Αβδέλλας και αγαπήθηκε επίσης, όσο κανένας άλλος μουσικός, από τους Αβδελλιώτες.
Τραγούδια - Χοροί
Ο Δήμος Κλεισουρας έκανε την παραγωγή ενος ψηφιοποιημένου δίσκου με 22 Βλάχικα Τραγούδια και σκοπούς με τίτλο "Βλάχικα Τραγούδια και σκοποί απο την Κλεισούρα Καστοριάς". Τα τραγούδια και οι σκοποί της Κλεισούρας που παρουσιάζονται αποτελούν την πρώτη προσπάθεια καταγραφής ενός σπουδαίου τμήματος του πολιτισμού της κωμόπολης, που θα παρέμενε στην αφάνεια και θα οδηγούνταν τελικά στην εξαφάνιση.
Τα βλάχικα αυτά τραγούδια δεν είναι τα συνηθισμένα που απαντούμε στα κτηνοτροφικά βλαχοχώρια της Πίνδου, αλλά σχετίζονται κυρίως με την ενασχόληση των Κλεισουριέων με το διαμετακομιστικό εμπόριο και παρουσιάζουν πολλές ομοιότητες με αυτά των αστικών βλάχικων οικισμών της Βορειοδυτικής Μακεδονίας.
Όλα όμως τα τραγούδια της Κλεισούρας καταδεικνύουν την αγαστή συμβίωση του αστικού και του μεταγενέστερου κτηνοτροφικού πληθυσμού της και τους άρρηκτους δεσμούς τους και αυτό αποτελεί θα λέγαμε την ιδιαιτερότητά τους. Τα τραγούδια είναι ιστορικά, μοιρολόγια, κυρατζίδικα ή της ξενιτιάς, κτηνοτροφικά, ερωτικά, γαμήλια και σκωπτικά, ενώ άλλα προορίζονται αποκλειστικά για εθιμικά δρώμενα όπως αυτό της «γκαλιάτας» (του κλήδονα) ή και των «αργκουτσιαριών», προσαρμοσμένα πάντα στην περίσταση.
Γεωγραφική θέση – Ιστορικά Στοιχεία
Eίναι ένα βλαχόφωνο χωριό της Κεντρικής Πίνδου.
Βρίσκεται στις πηγές του Αώου και στην δυτική υπώρεια του όρους Αυγού, το οποίο αποκαλείται Ώου. Είναι ένα από τα 44 χωριά του Ζαγορίου. Συνορεύει με το Νομό Γρεβενών, τριγύρω δε είναι τα χωριά Φλαμπουράρι, Ελατοχώρι, Λάιστα, Δίστρατο και Περιβόλι.
Μνημονεύεται σε χρυσόβουλο του Βουλγαροκτόνου και σαν έδρα της επισκοπής (Βοώσα) του θρόνου της Καστοριάς. Ο Πουκεβίλ την βρήκε με 150 σπίτια, άρα με 255 οικογένειες τουλάχιστον. Πολύ περισσότερες όμως την είχαν εγκαταλείψει πριν το 1770 ακόμα. Αυτές ίδρυσαν παροικίες στα Πορόϊα, Τζουμαγιά, Νιγρήτα, Αλιστράτη, Δράμα, Ξάνθη, Κομοτηνή και ισχυρή αποικία στην Πέστερα της Ανατολικής Ρωμυλίας. Πολύ αρχαιότερη παροικία Βοβουσαίων υπήρχε στο Βελεστίνο, μέλος της πατριάς Ρίζου της οποίας φέρεται πως ήταν και η οικογένεια του Ρήγα Φεραίου.
Γενικά στοιχεία – Γεωγραφική θέση.
Η Βλάστη το ιστορικό Μπλάτσι είναι κτισμένη σε υψόμετρο 1.240 μέτρα , σ΄ ένα μικρό οροπέδιο που περιορίζεται από τα βουνά Σινιάτσικο και Μουρίκι, βόρεια της Κοζάνης και σε απόσταση 25 χιλ. από την Πτολεμαϊδα.
Η ιστορία της Βλάστης ξεκινά ανάμεσα στα 1510-1571 τότε που κάτω από την πίεση των Τούρκων ελληνικοί πληθυσμοί κυρίως από το χώρο της Ηπείρου, αναγκάζονται να ζητήσουν καταφύγιο στο Μπλάτσι.
Άξιοι δουλευτάδες της γης, τεχνίτες της ραπτικής, ξυλουργικής και της χρυσοχοΐας και έμποροι μεταμορφώνουν τις καλύβες σε σπίτια περίλαμπρα και η Βλάστη γίνεται ορμητήριο για Βενετιά, Τεργέστη, Λιβόρνο, Μασσαλία, Βιέννη και Βουδαπέστη όπου βρίσκει διέξοδο το εμπορικό τους δαιμόνιο.
Παράλληλα η πλούσια βλάστηση επιτρέπει την ανάπτυξη της κτηνοτροφίας. Δημιουργούνται τα περίφημα τσελιγκάτα που περιλάμβαναν στην κατοχή τους από 5.000 έως 10.000 αιγοπρόβατα. Η πλούσια σε μαλλί παραγωγή ευνόησε την ανάπτυξη της υφαντικής τέχνης. Η ευαισθησία της Βλατσιώτισσας και το πηγαίο αισθητικό της τάλαντο συντέλεσε ώστε να βγουν από τα χέρια της αληθινά δημιουργήματα λαϊκής τέχνης.