To Λεύκωμα αυτό είναι αποτέλεσμα μιας επίπονης και δύσκολης προσπάθειας.
Καρπός της επιθυμίας ενός ανθρώπου να αναδειχθεί ο τόπος που γεννήθηκε και μεγάλωσε.
Κατά τη διάρκεια της έρευνας και συλλογής επισκέφτηκα όλα τα σπίτια των συγχωριανών μου. Με λύπη μου άκουγα πως σημαντικό φωτογραφικό υλικό, είτε είχε υποστεί τη φθορά από φυσικές καταστροφές, είτε είχε χαθεί ολοσχερώς στη λαίλαπα της φωτιάς κατά τη διάρκεια της Κατοχής ή του Εμφυλίου.
Είχα την αίσθηση ότι έδινα μάχη με το χρόνο. Με ενθάρρυνε η πίστη ότι η συλλογή κι η ηλεκτρονική αρχειοθέτηση του υλικού θα συνέβαλε στη διάσωση του πολύπτυχου παρελθόντος της ορεινής μου πατρίδας. Προχώρησα με την πεποίθηση ότι η αξία αυτής της δουλειάς ξεπερνά τη συγκυρία ή την έκδοση ενός λευκώματος κι ότι θα επαυξάνεται με το χρόνο καθώς θα καθίσταται ολοένα και πιο πολύ και για περισσότερους σημείο αναφοράς και μέσο αναζήτησης της πολύπλευρης ιστορίας της Μηλιάς.
Το φωτογραφικό υλικό καλύπτει τη χρονική περίοδο από το 1876 έως το 1980.
Αποτυπώνονται στο φωτογραφικό χαρτί όλες οι δραστηριότητες των Μηλιωτών, τα μέρη που ταξίδεψαν, αυθεντικές παραδοσιακές ενδυμασίες, ήθη και έθιμα. Όλες οι φωτογραφίες είναι χρονολογημένες (άλλοτε ακριβώς κι άλλοτε κατά προσέγγιση). Τα κείμενα που τις συνοδεύουν κρίθηκαν απαραίτητα, ώστε να διευκολύνουν τον αναγνώστη. Μέσα από το φωτογραφικό υλικό ξεπροβάλλουν πτυχές από την οικογενειακή, κοινωνική, οικονομική, κοινοτική ζωή των Μηλιωτών. Ανιχνεύονται οι αξίες κι η δομή της οικογένειας, της φιλίας, της κοινωνικής αλληλεγγύης. Ξεπροβάλλει ο κόσμος του καθημερινού μόχθου όπως οι υλοτόμοι, οι κτηνοτρόφοι κι οι υφάντρες. Βλέπουμε τις συμπεριφορές της τοπικής κοινωνίας στις μέρες της γιορτής και στις μέρες της λύπης, στο χωριό και στην ξενιτιά.
Ελπίζω ότι μέσα από το φωτογραφικό υλικό της έκδοσης, όπου παρουσιάζεται η Μηλιά του παρελθόντος, να γίνεται αντιληπτός ο δεδομένος φιλοπρόοδος αξιακός κώδικας της κοινωνίας των Μηλιωτών και να βρει μιμητές και συνεχιστές στο μέλλον. Το έργο αυτό θα κρατά ζωντανές τις πτυχές της συλλογικής και ατομικής μνήμης της συμβιωτικής κοινωνίας της Μηλιάς. Η διαμεσολάβηση αυτής της μνήμης κι η γνώση της από τους νεοτέρους θα ενισχύσει τους δεσμούς τους με τον τόπο καταγωγής και την αυτοπεποίθησή τους γι’ αυτόν.
Οι ιδιαίτερες ευχαριστίες μου απευθύνονται σε όλους τους Μηλιώτες, στην Ελλάδα και στη Διασπορά, γιατί χωρίς τη βοήθεια τους θα ήταν αδύνατο να πραγματοποιηθεί η συλλογή του υλικού. Μου άνοιξαν πρόθυμα τα σπίτια τους, τα σεντούκια τους, ξεκρέμασαν φωτογραφίες από τον τοίχο, μου έδωσαν πολύτιμες πληροφορίες και μου εμπιστεύτηκαν να διαχειριστώ έτσι σημαντικό κομμάτι από το οικογενειακό τους παρελθόν. Η έκδοση του δεύτερου Λευκώματος από αυτή τη Συλλογή είναι μια ελάχιστη ανταπόδοση για την εμπιστοσύνη τους.
Εύχομαι το φωτογραφικό υλικό τόσο της Συλλογής όσο και του παρόντος Λευκώματος να γίνει πολύτιμη πηγή για τους κοινωνικούς επιστήμονες κι εργαλείο πολύπλευρων και δημιουργικών αναγνώσεων του χωροχρόνου της Μηλιάς.
Η έκδοση αυτή πραγματοποιείται με τη χρηματοδότηση του Κοινωφελούς Ιδρύματος ΕΓΝΑΤΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ. Γι’ αυτό κι επιτρέψτε μου κλείνοντας να εκφράσω για το ειλικρινές ενδιαφέρον και την έμπρακτη συμπαράσταση τις θερμές μου ευχαριστίες στον πρόεδρο του Ιδρύματος κ. Ιωάννη Αβέρωφ.
Μιχάλης Δ. Μαγειρίας
Καθηγητής Πληροφορικής
Οι εικόνες αφηγούνται, οι άνθρωποι μαθαίνουν
O συμπατριώτης μας εκπαιδευτικός, Μιχάλης Μαγειρίας πήρε την πρωτοβουλία και αψήφησε τον κόπο συγκροτώντας μια πλούσια φωτογραφική συλλογή με αντικείμενο την ιδιαίτερη πατρίδα του. Καρπός αυτής είναι η παρούσα έκδοση.
Μας παρουσιάζει ανεπανάληπτες εικόνες ζωής Αμέρου, όπως αποκαλείται από τους κατοίκους της η Μηλιά.
Έχω την πεποίθηση ότι η αξία του παρόντος λευκώματος ξεπερνά τη συγκυρία. Είναι γεγονός ότι θα επαυξάνεται με το χρόνο καθώς θα καθίσταται ολοένα και περισσότερο και για περισσότερους σημείο αναφοράς και μέσο αναζήτησης της πολύπλευρης ιστορίας των Μέρανων.
Με φόντο την κοινωνία της Μηλιάς και πάντα μέσα στο πλαίσιο που οριοθετούν οι βαθιές ιστορικές ρίζες και οι διαχρονικές αξίες τούτης της βλαχόφωνης ελληνικής περιοχής, ξετυλίγεται μπροστά μας το πανόραμα ενός αιώνα. Εμπειρίες αναπόλησης, αλλά και συλλογισμού για μας τους παλαιότερους. Εμπειρίες πρωτόγνωρες, αλλά και αποκαλυπτική διδαχή για τους νεότερους.
Η Μηλιά, ένα ζωντανό βλαχικό εργαστήρι, διατηρεί μέχρι σήμερα σημαντικό μέρος της αρχιτεκτονικής και πολιτιστικής της κληρονομιάς. Εύχομαι το Λεύκωμα να συγκινήσει και να προβληματίσει. Να μας ευαισθητοποιήσει απέναντι στη φυσική και πολιτιστική μας κληρονομιά. Να ξαναδιαβάσουμε το χώρο μας και να ενισχύσουμε την αυτογνωσία και την ιδιοπροσωπία μας. Οι φωτογραφίες του λευκώματος φανερώνουν ότι ο τόπος μας κομίζει μια διαχρονική πρόταση ζωής σε αρμονία με το φυσικό του περιβάλλον. Εναπόκειται σε μας να την εμπεδώσουμε και να δημιουργήσουμε στο πνεύμα της αντιστεκόμενοι σε ισοπεδωτικές αναπτυξιακές στρεβλώσεις .
Ιωάννης Αβέρωφ
Πρόεδρος Ιδρύματος ΕΓΝΑΤΙΑ ΗΠΕΙΡΟΥ