Τα Βαλκάνια αποτέλεσαν και αποτελούν έναν από τους πιο ευάλωτους από γεωγραφική, γεω-στρατηγική, οικονομική, κοινωνικοπολιτική και πνευματική - πολιτιστική σκοπιά χώρο όχι μόνο της ευρωπαϊκής ηπείρου αλλά και του κόσμου γενικά

Ο Δημήτριος Δάρβαρης (Βλαχοκλεισούρα 1757- Βιέννη 1823) λόγιος και παιδαγωγός των αρχών του 19ου αιώνα υπήρξε ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του Νεοελληνικού Διαφωτισμού που έδρασε κυρίως στο Ζέμουν και τη Βιέννη της Αυστροουγγαρίας.

Όταν λέγωμεν σήμερον εις τας Αθήνας Βλάχα ή Βλάχισσα, έννοούμεν ως επί το πλείστον τα μετέωρα εκείνα, τα οποία εκ διαλειμμάτων επιτέλλουσιν εις τον οριζοντα της Ελλάδος από βορρά και επιρρίπτουσιν εις την λιπράν αυτής γην τον χρυσούν υετόν των παριστρίων πεδιάδων.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, όταν ήμουν περίπου 10 ετών, μας επισκέφθηκαν δύο «Αλβανοί» στο σπίτι. Όταν ρώτησα την μητέρα μου τι θέλουν αυτοί οι ξένοι, μου απάντησε κάπως αυστηρά και κοφτά ότι είναι πρώτα ξαδέρφια της γιαγιάς μου…

Διεσκορπισμένοι εις διάφορα χωρία ως επί το πλείστον ορεινά από της Μακεδονίας έως την Πελοπόννησον είναι οι λεγόμενοι Βλάχοι, Μακεδόνες όντες και Θετταλοί και Έλληνες το γένος (βλ. τέλος).

Η παρούσα εργασία υλοποιείται στα πλαίσια του μεταπτυχιακού προγράμματος σπουδών «Σύγχρονες τάσεις στη γλωσσολογία για εκπαιδευτικούς» του Ελληνικού Ανοιχτού Πανεπιστημίου (ΕΑΠ).

Το άλλοτε ιστορικό μοναστήρι του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Βύλιζας στο Ματσούκι Ιωαννίνων διαλύθηκε το 1893 και ενώθηκε με τη μονή των Εισοδίων της Θεοτόκου Μελισσουργών.

Τα Βλάχικα της Ελλάδας αποτελούν μια ψηφιακή βάση δεδομένων που ανέπτυξε η Επιστημονική Εταιρία Μελέτης του Πολιτισμού των Βλάχων, η οποία θα περιλαμβάνει στην πλήρη ανάπτυξή της τη συστηματική καταγραφή και μελέτη μνημείων του λόγου των Ελλήνων Βλάχων με αυστηρή τήρηση επιστημονικά κατοχυρωμένων μεθόδων και τεχνικών, σε όλα τα στάδια της έρευνας, της συλλογής και αποθήκευσης του υλικού καθώς και της αρχειοθέτησης και δημοσιοποίησής τους.