Γιατί έγραψα αυτό το βιβλίο
Δεν είμαι ιστορικός, ανθρωπολόγος, ερευνήτρια ή εθνολόγος.
Δεν είμαι ο πλέον ειδικός άνθρωπος που θα μπορούσε να μιλήσει για τον πολιτισμό των Βλάχων. Διαπρεπείς ιστορικοί, καθηγητές πανεπιστημίων, ερευνητές, λαογράφοι κ.ά. έχουν ασχοληθεί εκτενώς με το θέμα αυτό. Η σχετική με τη βλάχικη καταγωγή αναφορά, που θα συναντήσετε στο πρώτο μέρος του βιβλίου, είναι στην ουσία πιστή αντιγραφή από μια σειρά μελετών που έκαναν συγγραφείς, απόλυτα καταρτισμένοι πάνω στη βλάχικη κουλτούρα. Ενέταξα το κομμάτι αυτό στην έρευνα μου, με σκοπό να λάβουν μια γενική πληροφόρηση εκείνοι οι αναγνώστες που δεν έχουν ιδιαίτερη γνώση πάνω την ιστορία αυτού του τόσο ενδιαφέροντος πληθυσμού.
Ο λόγος που με οδήγησε να γράψω αυτό το βιβλίο προέκυψε μέσα από ένα καθαρά προσωπικό παράπονο: κανένας, ποτέ δεν είχε ασχοληθεί με το χωριό μου. Ο τόπος μου περνούσε απαρατήρητος. Ελάχιστες καταγεγραμμένες αναφορές και πληροφορίες βρήκα σχετικά με τους Τζενεράδες (Κορυδαλλός) κατά τη διάρκεια της αναζήτησης μου.
Αυτή η μικρή, βλάχικη κοινότητα της ορεινής Θεσσαλίας σχεδόν απουσίαζε από τον χάρτη της ιστορίας. Περνώντας τα χρόνια και βλέποντας τον πληθυσμό του χωριού μου να μειώνεται και μαζί με αυτόν να εξασθενούν και οι παραδόσεις, άρχισα να προβληματίζομαι έντονα, ιδιαίτερα όταν η μάνα μου τηλεφωνούσε για να μου ανακοινώσει μια ακόμη απώλεια.
-Πέθανε ο παππούς Στέργιος, πέθανε ο θείος Γιώργος, η θεία Μαρία, πέθανε η θεία Τσιβούλω, η γιαγιά Κώσταινα, η γιαγιά Μητράκαινα, ο θείος Μήτσος... Θάνατος, θάνατος, θάνατος... Οι ρίζες του χωριού μου πέθαιναν. Ένιωθα ενοχές και λυπόμουν πολύ βλέποντας την ιστορία και την παράδοση της γενέτειρας μου να χάνονται και εγώ να μην μπορώ να κάνω τίποτα. Δεν ήθελα να συνεχίσω να παραμένω αδρανής.
Πήρα την απόφαση να γράψω αυτό το βιβλίο ένα απόγευμα ενώ βρισκόμουν στο πατρικό μου για τις καλοκαιρινές διακοπές.
Παρατηρώντας τη μητέρα μου να κάθεται στο πεζούλι της αυλής με τα χέρια σταυρωμένα στην ποδιά της, αμίλητη, με ελαφρά σκυμμένο το κεφάλι, συνειδητοποίησα πόσο είχε μεγαλώσει. Το πρόσωπο της, κουρασμένο και ρημαγμένο από τα σημάδια που άφησε πάνω του η ζωή, ήταν γεμάτο ρυτίδες και λεκέδες. Έμοιαζε λυπημένο έτσι όπως είχαν κατέβει τα βλέφαρα και είχαν μαζευτεί τα χείλη. Τα μάτια της σκέπαζε ένα θολό πέπλο, που δεν μ' άφηνε να μαντέψω ποιό θα μπορούσε να ήταν το πραγματικό τους χρώμα κάποτε.
Κοίταξα γύρω μου. Το χαμηλό σπίτι με τη λαμαρίνα στη στέγη, τον κήπο με τα ζαρζαβατικά και τα οπωροφόρα δέντρα, τα πέτρινα σκαλοπάτια που έβγαζαν στο δρόμο, την ανθισμένη τριανταφυλλιά που σκαρφάλωνε στην καγκελόπορτα, τον ήλιο που προσπαθούσε να τρυπώσει μέσα από το πλούσιο φύλλωμα της κληματαριάς για να χαϊδέψει τις πλάκες της αυλής...
Το βλέμμα μου ξέφυγε λίγο πιο πέρα, στα βουνά που περιστοιχίζουν αυτό το πανέμορφο μέρος και στέκονται εκεί ποιος ξέρει πόσα χρόνια, αγέρωχα, θεριά ολάκερα, πράσινα το καλοκαίρι, ολόλευκα το χειμώνα. Τα χρώματα των εποχών δεν αργούν ποτέ στο ραντεβού τους με το χωριό μου. Ο κύκλος αυτός δεν έχει τελειωμό. Η Πίνδος ορθώνεται περήφανη μπροστά μας...
Η βαλανιδιά δεσπόζει, ο κέδρος, το πουρνάρι, πιο πάνω ο πεύκος, το έλατο και η οξιά. Οι καστανιές οι μηλιές, οι αμυγδαλιές, οι καρυδιές, η φτέρη και τα αγριολούλουδα, οι παπαρούνες και τα κίτρινα σπαρτά, οι μαργαρίτες και οι υάκινθοι απλώνονται σε τόση αφθονία...
Θυμήθηκα την πέρδικα που πετούσε χαμηλά και ήταν πανέμορφη, το γεράκι που έκανε κύκλους στον ουρανό μέχρι να εντοπίσει τη λεία του, την οχιά που σκότωνε η μάνα μου με μια χοντρή βέργα, το λαγό που κρυβόταν μέσα στο τριφύλλι, τη νιβιστούλια (νυφίτσα) που μύριζε φοβισμένη τον αέρα κρυμμένη σε ένα κλαδί βαλανιδιάς, το σκίουρο που μέχρι να δω εξαφανιζόταν...
Και τι να πω για τις μοναδικές γεύσεις που δεν ξέχασα ποτέ!
Την πισπιλίτα και τη λαχανόπιτα, το παστό χοιρινό που καρβούνιαζε στη φωτιά και μοσχομύριζε, το πασχαλινό κοκορέτσι και την πέτσα του αρνιού που έκοβα κρυφά, το καρβέλι από το φούρνο που μοσχομύριζε...
Κάθε φορά που επιστρέφω στο πολύβουο αστικό κέντρο όπου ζω, το καυσαέριο, το θόρυβο, τον υπολογιστή, το κινητό μου τηλέφωνο, κουβαλάω μαζί μου αυτές τις εικόνες. Κάνω λίγο χώρο στη ζωή μου για να τις φυλάξω. Είναι οι εικόνες που με μεγάλωσαν. Αυτά τα χρώματα, αυτές οι γεύσεις, αυτές οι μυρωδιές.
Στις δύσκολες στιγμές μου, ο τόπος μου είναι εκεί. Με προσμένει, με παρηγορεί και μου χαμογελά όταν η ένταση και οι έγνοιες βαθαίνουν τη ρυτίδα στο μέτωπό μου.
Μεγάλωσα στον Κορυδαλλό. Αυτό από μόνο του, αποτελεί τη σπουδαιότερη εμπειρία της ζωής μου.
Καλή ανάγνωση
Απο τους Τζενεράδες στον κορυδαλλό
Κατερίνα Απ. Φασέγγα
τηλ. 6955930121
Θεσσαλονίκη 2012
ISBN: 978-960-93-4350-3
Ηλεκτρονική αγορά Μαλλιάρης Παιδεία
Η Κατερίνα Φασέγγα είναι Ψυχολόγος. Ιδιωτεύει στην Θεσσαλονίκη.