Εθνοτική και εθνοτοπική ταυτότητα στο Ζαγόρι τον 20ο αιώνα
Από τη δεκαετία του 1990 πληθαίνουν στην ελληνική βιβλιογραφία οι εμπεριστατωμένες εθνογραφικές μελέτες, στις οποίες ο όρος εθνοτική ταυτότητα περιγράφει την πολιτισμική ιδιαιτερότητα μιας ομάδας ανθρώπων που δεν είναι κατ' ανάγκη μειονότητα. Η τάση αυτή έχει επιτρέψει να έρθουν στο ερευνητικό προσκήνιο ζητήματα όπως οι τρόποι σχηματισμού μιας εθνοτικής ταυτότητας , οι σχέσεις των εθνοτικών ομάδων μεταξύ τους και με την κρατική εξουσία, η μετεξέλιξη μιας εθνοτικής ταυτότητας σε εθνοτοπική με την υιοθέτηση τοπικών πολιτισμικών εκφράσεων από μια εθνοτική ομάδα κτλ.
Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η παρούσα μελέτη. Ο χώρος της εθνογραφικής έρευνας είναι το Ζαγόρι της Ηπείρου, όπου οι εθνοτικές ομάδες των Βλάχων, των Σαρακατσάνων και των Γύφτων συγχρωτίστηκαν επί μακρόν με το ντόπιο πληθυσμιακό στοιχείο, τους Ζαγορίσιους, διαμορφώνοντας με ποικίλους τρόπους εθνοτοπική συλλογική ταυτότητα. Στο βιβλίο προσεγγίζονται αναλυτικά οι διαδικασίες σχηματισμού της ταυτότητας αυτής με τις διαφορετικές της όψεις, καθώς και η λειτουργικότητά της στο πεδίο του κοινωνικού ανταγωνισμού, ιδιαίτερα εκείνου ανάμεσα στις πιο δυναμικές από τις ομάδες αυτές, τους Ζαγορίσιους και τους Σαρακατσάνους.
Βασίλης Κ. Δαλκαβούκης
ISBN: 960-210-490-2
Εκδόσεις: ΟΔΥΣΣΕΑΣ
Έτος κυκλοφορίας: 2005
Σελίδες: 303
Διαστάσεις: 14x20
Βάρος: 0.4100 kg
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ
Η ΕΘΝΟΤΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΣΤΟ ΖΑΓΟΡΙ. ΣΥΓΚΛΙΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΛΙΣΕΙΣ
Κεφάλαιο 1
«Η ΠΕΝΑ ΚΑΙ Η ΓΚΛΙΤΣΑ ΔΕΝ ΣΥΜΒΙΒΑΖΟΝΤΑΙ»
Η ΕΘΝΟΤΙΚΗ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΩΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ
1. Ο χώρος και τα επαγγέλματα
2. Μετακίνηση και εγκατάσταση
3. Η γλωσσική ιδιαιτερότητα
4. Η ενδογαμική συμπεριφορά
Κεφάλαιο 2
«ΡΙΧΤΕ ΒΛΑΧΟΙ ΠΕΝΗΝΤΑΡΙΑ ΚΙ ΑΣ ΜΗ ΠΙΑΝΟΥΝ ΤΑ ΠΟΔΑΡΙΑ»
Η ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΗ ΩΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ ΕΘΝΟΤΙΚΗΣ ΑΥΤΟΣΥΝΕΙΔΗΣΗΣ
1. Κατοικία, διατροφή και ενδυμασία
2. Πανηγύρι, χορός και μουσική
3. Αντιλήψεις περί αισθητικής
4. Γάμος, ήθη και έθιμα
5. Ονοματοδοσία
6. Τα εθνοτικά πρότυπα
Κεφάλαιο 3
«ΝΑ ΦΤΥΣΩ ΑΠΑΝ', ΦΤΥΝΩ ΤΑ ΜΟΥΣΤΑΚΙΑ Μ', ΝΑ ΦΤΥΣΩ ΚΑΤ', ΦΤΥΝΩ ΤΑ ΓΕΝΙΑ Μ'»
ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΥΣΑ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΕΘΝΟΤΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΣΤΟ ΖΑΓΟΡΙ
1. Ο ρόλος τους κράτους και των κοινοτήτων
2. Η συμμετοχή των ομάδων στην εκπαιδευτική δραστηριότητα
3. Ιστορικές συγκυρίες και στάση των εθνοτικών ομάδων
α. Η περίοδος της ληστείας
β. Η πολιτική πλευρά των εθνοτικών σχέσεων
γ. Οι μεταπολεμικές δημογραφικές μεταβολές
4. Εθνοτική ταυτότητα και εθνογραφική έρευνα
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ
Η ΕΘΝΟΤΟΠΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΣΤΟ ΖΑΓΟΡΙ. ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ
Κεφάλαιο 1
«ΕΤΣΙ ΘΑ ΤΟ ΠΟΥΜΕ: ΖΑΓΟΡΙΣΙΟΣ ΝΑΙ ΜΕΝ, ΑΛΛΑ ΣΑΡΑΚΑΤΣΑΝΟΣ»
ΕΘΝΟΤΟΠΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ: ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΟ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΚΑΙ ΤΟ ΦΑΝΤΑΣΙΑΚΟ
1. Η εθνοτοπική ταυτότητα στο Ζαγόρι
2. Η εθνοτοπική ταυτότητα ως προϊόν αφομοίωσης
α. Τύποι αφομοίωσης
i. Επιπολιτισμός
ii. Ένταξη
iii. Συνείδηση ταυτότητας
iv. Ανάμειξη / συγχώνευση
β. Άξονες της σύγκλισης και τις απόκλισης ανάμεσα στις ομάδες
3. Ο χαρακτήρας της εθνοτοπικής ταυτότητας
Κεφάλαιο 2
«ΓΚΙΖΑΔΕΣ» ΚΑΙ «ΛΑΧΑΝΟΧΕΣΤΗΔΕΣ»
ΕΘΝΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΕΘΝΟΤΟΠΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΣΤΟ ΠΕΔΙΟ ΤΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ
1. Ταξική διαστρωμάτωση και εθνοτικές ομάδες στο Ζαγόρι
2. Ο ρατσισμός ως εκδήλωση του εθνοτικού ανταγωνισμού
α. Οι ρατσιστικές πρακτικές
β. Ο ρατσιστικός λόγος
3. Η εθνοτοπική ταυτότητα ως μηχανισμός συλλογικής κοινωνικής άμυνας
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
ΠΗΓΕΣ-ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΕΠΙΜΕΤΡΟ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΟΝΟΜΑΤΩΝ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΟΡΩΝ