Το Σαββατοκύριακο 8 και 9 Ιουνίου 2013 διεξήχθη στην Κορυτσά της Αλβανίας η 4η Συνδιάσκεψη της Παγκόσμιας Βλαχικής Αμφικτιονίας.
Συμμετείχαν με αντιπροσωπείες τους τα μέλη της ΠΒΑ. Από την Αλβανία η «Ένωση Βλάχων Αλβανίας» που είχε και την κύρια ευθύνη της διοργάνωσης με επικεφαλής τον κ. Θανάση Πότση, ο Σύλλογος Βλάχων Κορυτσάς «Μάνδρα» με επικεφαλής τον κ. Άρμπεν Λένα, αντιπροσωπεία των Βλάχων του Κρουσόβου (ΠΓΔΜ) με επικεφαλής τον κ. Βασίλη Αμπατζή, αντιπροσωπεία των Βλάχων του Μοναστηρίου (ΠΓΔΜ) με επικεφαλής τον κ. Γιώργο Ιλιέφσκι, εκπρόσωποι των Βλάχικων φορέων της Γερμανίας και του Καναδά κι αντιπροσωπεία της ΠΟΠΣΒ Ελλάδος με επικεφαλής τον πρόεδρο της ΠΟΠΣΒ και ΠΒΑ κ. Μιχάλη Μαγειρία και τα μέλη του ΔΣ κ. Γιάννη Μπατζιοτάσιο, Φώτη Τράσια, Αποστολία Κούτσια και Μαρία Τσιαλέρα.
Τις εργασίες και τις εκδηλώσεις της 4ης Συνδιάσκεψης παρακολούθησαν ως παρατηρητές κι οι αντιπροσωπείες του Συλλόγου «Αδελφοί Μανάκια» Μοναστηρίου (ΠΓΔΜ) με επικεφαλής τον κ. Ζόραν Σπιρκόφσκι και του «Συλλόγου Βλάχων Οχρίδας» με επικεφαλής τον κ. Ντράγκαν Κολοβέτσιος.
Η έναρξη της 4ης Συνδιάσκεψης έγινε το απόγευμα του Σαββάτου 8 Ιουνίου 2013. Η ανοιχτή στο κοινό συνάντηση εργασίας πραγματοποιήθηκε στο χώρο “Life Gallery Hotel” Σ ’αυτή πήραν μέρος οι παραπάνω αντιπροσωπείες και πλήθος Ελλήνων Βλάχων κατοίκων της Κορυτσάς που αγκάλιασαν την εκδήλωση με ενθουσιασμό. Κατά την εναρκτήρια ομιλία του ο πρόεδρος της ΠΒΑ και ΠΟΠΣΒ κ. Μιχάλης Μαγειρίας τόνισε ότι η εκδήλωση πραγματοποιείται ύστερα από επιθυμία των Ομογενών «στην κοσμοπολίτικη Κορυτσά, όπου, διασώζεται η ελληνοβλαχική κληρονομιά της Μοσχόπολης. Μια κληρονομιά που σύμφωνα με την παρακαταθήκη των λογίων της Ακαδημίας της Μοσχόπολης, του Θεόδωρου Καβαλιώτη, του Δανιήλ Μοσχοπολίτη, του Κωνσταντίνου Τέρπου, του Παμπέρη και των άλλων μας δείχνει το δρόμο για την αλληλογνωριμία, την αλληλοκατανόηση και τον αλληλοσεβασμό μέσα από την ελληνική παιδεία και τις διαχρονικές και πανανθρώπινες ουμανιστικές της αξίες. Τα χαρακτηριστικά αυτά είναι που κάνουν και την Κορυτσά με τους Βλάχους της διαχρονικά ξεχωριστούς». Ολοκληρώνοντας την εισήγησή του ο πρόδρος της ΠΒΑ σημείωσε εμφατικά: «Οι Βλάχοι της Κορυτσάς και της Αλβανίας καλλιεργούν ακριβώς αυτά τα στοιχεία που ανοίγουν τον ορίζοντα. Που στήνουν γέφυρες επικοινωνίας, που φέρνουν τους λαούς πιο κοντά, χωρίς μισαλλοδοξία και χωρίς φανατισμό. Η συμβολή τους στη δημιουργική ελληνοαλβανική συνύπαρξη με παράδοση αιώνων εδώ στην Κορυτσά οφείλει να γίνει παράδειγμα».
Κατόπι μίλησαν οι κ. Θανάσης Πότση και Άρμπεν Λένα (Αλβανία), Βασίλης Αμπατζής και Γιώργος Ιλιέφσκι (ΠΓΔΜ). Χαιρετισμό απηύθυναν οι πολιτικοί εκπρόσωποι της Ελληνικής Ομογένειας στην Αλβανία κ. Βαγγέλης Ντούλε (ΚΕΑΔ) και Βασίλης Μπολάνος (Ομόνοια). Επίσης στην εκδήλωση παραβρέθηκε και χαιρέτησε ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδος στην Κορυτσά κ. Ιωάννης Πεδιώτης. Παρεβρέθηκαν επίσης παράγοντες της Τοπικής Αυτοδιοίκησης από την Περιφέρεια Κορυτσάς, επιχειρηματίες, και μέλη της πανεπιστημιακήης κοινότητας της πόλης. Παραβρέθηκαν επίσης από την Ελλάδα ο κ. Κώστας Αδάμ (π. πρόεδρος της ΠΟΠΣΒ) καθώς κι ο κ. Θανάσης Μουστάκας (επίτιμος πρόεδρος της ΦΑΤΑ). Την εκδήλωση κάλυψαν μεταξύ άλλων τα κρατικά αλβανικά ΜΜΕ τα οποία αναμετάδοσαν συνέντευξη του προέδρου της ΠΒΑ κ. Μαγειρία και του προέδρου της «Ένωσης Βλάχων Αλβανίας» κ. Θανάση Πότση.
Στη συνέχεια στα πλαίσια της συνάντησης, αφού παρουσιάστηκαν οι σκοποί, οι στόχοι κι οι δράσεις της ΠΒΑ από τον πρόεδρο κ. Μαγειρία, πραγματοποιήθηκε διάλεξη του ομότιμου καθηγητή Γλωσσολογίας του ΑΠΘ κ. Αντώνη Μπουσμπούκη με θέμα: «Η σχέση των Βλάχων με την εθνική τους γλώσσα, την ελληνική». Ακολούθησε ανοιχτή συζήτηση με τους παρισταμένους ομογενείς, οι οποίοι ήταν εμφανώς ενθουσιασμένοι τόσο από το γεγονός της παρουσίας της ΠΒΑ στην Κορυτσά όσο και από τα όσα τεκμηριωμένα ανέφερε ο κ. Μπουσμπούκης στην ομιλία του.
Με το πέρας της εκδήλωσης ακολούθησε βλάχικο γλέντι το οποίο οργάνωσαν οι Βλάχοι Κορυτσαίοι επιχειρηματίες προς τιμήν της ΠΒΑ και των αντιπροσωπειών των ομογενών που συγκεντρώθηκαν στην πατρογονική γη από όλες τις γειτονικές χώρες και τη Διασπορά.
Την Κυριακή 9 Ιουνίου 2013 το πρωί τα μέλης του ΔΣ της ΠΒΑ κι οι αντιπροσωπείες που έλαβαν μέρος στην 4η Συνδιάσκεψη εκκλησιάστηκαν στον Καθεδρικό Ναό της Αναστάσεως λειτουργούντος του σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Κορυτσάς κ. Ιωάννη. Μετά τη Θεία Λειτουργία ο Μητροπολίτης κ. Ιωάννης δέχθηκε σε ιδιαίτερη συνάντηση τον πρόεδρο της ΠΒΑ κ. Μαγειρία κι είχαν γόνιμη συζήτηση.
Ακολούθησαν χορευτικές και μουσικές εκδηλώσεις στην Κεντρική Πλατεία της Κορυτσάς. Ιδιαίτερη εντύπωση προκάλεσαν «οι σερενάτες» αστικά βλαχικά τραγούδια της Κορυτσάς συνοδεία κιθάρας, που επιβεβαιώνουν για μια ακόμη φορά τη μακρά κοσμοπολίτικη παράδοση των κατοίκων της πόλης. Τις εκδηλώσεις χαιρέτησε ο Δήμαρχος Κορυτσάς κ. Νἰκο Πελέσι, ο οποίος υποδέχτηκε τις αντιπροσωπείες της ΠΒΑ χαρακτηριστικά με τη φράση «Γκίνι βίνιτου ν’ Κουρτσεάου», και υπογράμμισε την πολλαπλή συμβολή των Βλάχων της πόλης στην οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική της ζωή, επιβεβαιώνοντας, όσα είχε πει την προηγούμενη ο πρόεδρος της ΠΒΑ στην εναρκτήρια ομιλία του.
Με ιδιαίτερη έμφαση στους χαιρετισμούς τους την Κυριακή οι εκπρόσωποι των Βλάχων από την ΠΓΔΜ τόνισαν την καταγωγή τους «από αυτά τα μέρη της Ηπείρου και της Ελλάδος» τονίζοντας χαρακτηριστικά ότι «δεν ήρθαμε ούτε πέρα από τα Βαλκάνια ούτε από κάπου αλλού. Είμαστε από εδώ, από τα μέρη της Ηπείρου, τα μέρη της Ελλάδας».
Τις μουσικοχορευτικές εκδηλώσεις παρακολούθησαν ο Μητροπολίτης Κορυτσάς κ. Ιωάννης, ο Δήμαρχος της πόλης κ. Νίκο Πελέσι, ο Γενικός Πρόξενος της Ελλάδος κ. Ιωάννης Πεδιώτης κι ομογενειακοί παράγοντες.
Την εκδήλωση πλαισίωσαν οι επαγγελματίες μουσικοί Θανάσης Μάρκος και Διονύσης Μιχαλάρης (Αλβανία), και Κώστας Σμόλικας και Φώτης Τράσιας από την Ελλάδα.
Το μεσημέρι της Κυριακής, ολοκληρώνοντας το πρόγραμμα, οι συμμετέχοντες στην 4η Συνδιάσκεψη της ΠΒΑ επισκέφτηκαν τη Μοσχόπολη και προσκύνησαν στο Ναό του Αγίου Νικολάου, όπου τους υποδέχτηκε ο βλαχικής καταγωγής εφημέριος της κωμόπολης πατήρ Θωμάς Σαμαράς.
Οι Έλληνες Βλάχοι στην Αλβανία και στην Κορυτσά είναι μια πραγματικότητα που κανείς δεν μπορεί να παραγνωρίζει και να τους αγνοεί. Κι αν άλλοτε ήταν οι Ευεργέτες από τη Μοσχόπολη και την Κορυτσά, με πρωτοκορυφαίο τον βαρώνο Σίνα, τον Κορυτσαίο Μπάγκα, τον Τάτη απ’το Βυθκούκι που χάρισαν πνευματικά ιδρύματα στον αναγεννώμενο Ελληνισμό, άλλο τόσο κι ακόμη περισσότερο σημαντικοί και διαχρονικοί είναι οι Μοσχοπολίτες λόγιοι ως απόστολοι της ελληνικής Παιδείας. Αυτή η παράδοση καλλιέργειας της ελληνικής παιδείας είναι ζωντανή σήμερα και διακρίνει τους Έλληνες Βλάχους στην Κορυτσά. Η Ελληνική Πολιτεία οφείλει να ανταποδώσει την Ευεργεσία και να στηρίξει τα αιτήματα, τις προσπάθειες και τις εκπαιδευτικές δομές των ομογενών χωρίς δεύτερες σκέψεις.
