ΕΚ ΖΑΓΟΡΙΟΥ
9 Νοεμβρίου 1892
(Ἰδιαιτέρα ἀνταπόκρισις τῆς Φωνῆς τῆς Ἠπείρου)
Οἱ Ρωμοῦνοι - Ἁρπαγὴ παίδων - Συκοφαντίαι γονέων - Ὑποχώρησης ἑλληνικοῦ στοιχείου - Οἱ διδάσκαλοι Λεσνίτσης καὶ Βωβούσης.
Οἱ Ρωμοῦνοι, οἵτινες ἕως τώρα περιωρίζοντο μόνον εἰς ἁρπαγὰς ναῶν καὶ σχολείων, ἤδη ἀνέπτυξαν εἶδος τί μανίας πρὸς ἁρπαγὴν παίδων. Μετ' ἐκτάκτου ἐνδιαφέροντος παρατηροῦνται παρακολουθοῦντες τᾶς προόδους τῶν εἰς τὰ ἑλληνικὰ σχολεῖα φοιτώντων βλαχοπαίδων καὶ μεταχειρίζονται καὶ παρ' αὐτοὶς καὶ παρὰ τοὶς γονεύσιν αὐτῶν πᾶν κολακευτικὸν καὶ δελεαστικὸν μέσον, ἰδίως χρήματα, πρὸς προσηλυτισμὸν αὐτῶν. Ἰδίως μεγάλην ἐνδεικνύουσιν ἐπιθυμίαν ἴνα προσελκύσωσιν εἰς τὰ δύκτια τῶν τοὺς ἐκ τοῦ γυμνασίου Ἰωαννίνων ἀποφοιτώντας, εἰς τοὺς ὁποίους ὑπόσχονται ἐπὶ ἁδρὰ μισθοδοσία διδασκαλικᾶς καὶ δημοσῖας θέσεις, εἴτε δωρεὰν σπουδᾶς εἰς Βλαχὶαν καὶ Εὐρώπην. Ἐννοεῖται ὅμως ὅτι ὡς ἐπὶ τὸ πλέιστον ἐνταύθα ἀποτυγχάνουν οἱ δύσμοιροι! Ἀλλὰ τότε, ἀντὶ νὰ ὑποχωρήσουν, ἀλλάζουσι τὴν ἀλωπεκῆν καὶ μὲ μορφὴν τίγρεως προσέρχονται εἰς τᾶς κυβερνητικᾶς ἀρχὰς καὶ συκοφαντοῦν κατὰ διαφόρους τρόπους τοὺς γονεῖς τῶν παίδων.
Οὕτω λ.χ ἐπιστέφει ἐκ τῆς ξενιτείας εἰς Σαμμαρίναν, Βωβοῦσαν, Ἀβδέλαν κλπ. βλάχικα χωριά, ὁ πατὴρ ἢ ἄλλος οἰοςδήποτε ξενιτευμένος συγγενὴς τοῦ ἐποφθαλμιουμένου ὑπ' αὐτῶν μαθητοῦ.
Ἀμέσως οἱ Ρωμοῦνοι (ἐννοῶ τοιούτους οὐχὶ τοὺς κατοίκους τῶν βλαχικῶν χωρίων, ἀλλὰ τοὺς μισθωτοὺς ἀπεσταλμένους τῆς Ρωμουνικῆς προπαγάνδας) τὸν διαβάλλουν εἰς τᾶς ἀρχὰς ὅτι ἔρχεται ἐξ Ἑλλάδος (ἂς ἔρχεται ὁ ἄνθρωπος ἀπὸ Γρεββενά, Ἰωάννινα, Θεσσαλονίκην, Κωνσταντινούπολιν, Ἀνατολὴν ἢ Βλαχίαν), ὄποθ εὑρίσκεται ἐν συνενοήσει μὲ ἐπαναστατικὰ κομιτάτα. Αἳ ἀρχαὶ εἶνε βεβαίως ὑποχρεωμέναι νὰ συλλάβουν τὸν διαβαλλόμενον καὶ νὰ τὸν ὁδηγήσουν εἰς τᾶς φυλακάς. Ἄλλως τὲ ὑπάρχουν καὶ ἀρχαὶ αἳ ὁποῖαι τρώγουν τὰ νύχια τῶν, κατὰ τὴν κοινὴν φράσιν, διὰ τοιαύτας ὑποθέσεις. Εἰς τᾶς φυλακὰς ἀρχίζουν καμμίαν φορᾶν αἳ ἀνακρίσεις κτλ. εἰς τὸ διάστημα πολλῶν μηνῶν, μεθ' ὁ κατορθώνουν ν' ἀθωωθοῦν, ἀφοῦ τρίψουν μερικᾶς χρυσᾶς λίρας εἰς τὴν παλάμην τῶν κρατούντων. Καὶ τοιουτοτρόπως γίνεται τὸ λεγόμενον: «ρωμέϊκος καυγᾶς, τούρκικος χαλβάς». Μὴ νομίζετε δὲ ὅτι δὲν ὠφελοῦνται καὶ οἱ Ρωμοῦνοι ἐκ τούτου. Ὠφελοῦνται οὗτοι σπουδαιότερον, διότι εὑρίσκονται καὶ γονεῖς, οἵτινες διὰ νὰ λείψουν ἀπὸ συκοφαντίας καὶ φυλακίσεις καὶ αὐθαιρέτους πληρωμᾶς, ἴσως ἴσως δὲ καὶ ἀπὸ ἐξορίαν καὶ ἐξόντωσιν, προτιμοῦν νὰ δώσουν τὰ τέκνα τῶν εἰς τοὺς Ρουμούνους.
Εἰς τᾶς τοιαύτας διαβολᾶς τῶν Ρωμούνων ὑποχωροῦν ἐνίοτε καὶ αὐτοὶ οἱ διδάσκαλοι τῶν ἑλληνικῶν σχολείων τῶν βλαχοχωρῖων. Οὕτως ἐνῶ ὁ ἐκ Λεσνίτσης (Βρυσοχώρι) τοῦ Ζαγορίου Γεώργιος Δημητριάδης ἐχρημάτισε ἑλληνοδιδάσκαλος ἐπὶ δυὸ ἔτη εἰς τὸ Περιβόλι τοῦ Πίνδου, τὸν κατήγγειλαν οἱ Ρωμοῦνοι ὡς συνομότην τοῦ καθεστῶτος, ἐπὶ τῇ προφάσει ὅτι δῆθεν ἀνευρέθη ἀντικυβερνητικὸν διδακτικὸν βιβλίον εἰς τίνα μαθητήν του. Καὶ ὁ ἄνθρωπος συλληφθέις ἐφυλακίσθη εἰς Ἰωάννινα καὶ Σέρβια ἐπὶ ὀκτὼ κατὰ συνέχειαν μήνας, καθ' οὖς ἡ οἰκογένεια τοῦ ἔστερειτο ἄρτου. Ἐκ τούτου δυσανασχετήσας προσῆλθεν εἰς τοὺς Ρωμούνους, οἵτινες ἀμέσως ἀνήργησαν καὶ κατώρθωσαν τὴν ἀπελευθέρωσίν του, ἐν τῷ ἅμα δὲ τὸν ἀπέστειλαν διδάσκαλον εἰς Λεσνίτσαν. Ἀλλ' οὗτος μὴ ὑποφέρων αὐτοὺς κατ' ἀρχήν, μὲ πρώτην εὐκαιρίαν τὴν ὁποίαν ἐπέτυχεν ἀνεχώρησε διὰ Θεσσαλίαν, ἁρπάξας παρὰ τῶν Ρωμούνων καὶ 6 εἰκοσάφραγκα.
Εἰς δὲ τὴν Βωβοῦσαν, ἐκτὸς ἐγχωρίου τινὸς Στέργιου, οὐδεὶς ἄλλος πηγαίνει ὡς ἑλληνοδιδάσκαλος. Τόση εἶναι ἡ διαβολικὴ ἰσχὺς καὶ ἐνέργεια τῶν Ρωμούνων. Ἀλλὰ περὶ τοῦ σχολείου τῆς κωμοπόλεως ταύτης ἐπιφυλάσσομαι νὰ ἐπανέλθω ἄλλοτε διεξοδικώτερον.
ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΑ ΔΙΑΦΟΡΑ
Ἐν Φλαμπουραρίῳ τοῦ Ζαγορίου ἡ Ρωμουνικὴ Προπαγάνδα ἔχουσα ἐπὶ κεφαλῆς τὸν διαβόητον Στύλον, οὗτινος ἀριθμοῦνται πλεῖστα θύματα, ἕνεκεν τῶν ψευδῶν αὐτοῦ καταγγελιῶν ἠθέλησε διὰ τῆς βίας νὰ καταλάβη τὴν σχολὴν τοῦ χωρίου καὶ ἐγκαταστήση ἐν αὐτῇ ὡς διδάσκαλον τὸν γαμβρόν του καὶ τοὺς ἀνυπάρκτους μαθητᾶς, ἐπειδὴ δυὸ μόνον εἶναι ἐγγεγραμμένοι εἰς τὸν κατάλογόν της. Οἱ κάτοικοι ἀντέστησαν ἐρρωμένως καὶ τοιουτοτρόπως ἐματαιώθη ὁ σκοπὸς αὐτῆς. Ἐπίσης καὶ εἰς Γρεββενίτη τὴν αὐτὴν ἐποιήσατο ἀπόπειραν, ἀλλ' οὐδὲν ἀποτέλεσμα ἔφερεν, διότι οἱ κάτοικοι διακρίνονται διὰ τὰ φιλελληνικὰ αἰσθήματα τῶν• οὐδεὶς δὲ μαθητὴς φοιτᾶ εἰς τὸ Ρωμουνικὸν σχολεῖον. Εὐτυχῶς ὁ διαβόητος οὗτος Στύλος ὑποπεσῶν εἰς τὴν δυσμένειαν τοῦ νῦν ἐν Ἰωαννίνοις Ἀλάη-βέη ἐννοήσαντος τᾶς ψευδεῖς αὐτοῦ σκευωρίας, ἐρρίφθη εἰς τᾶς φυλακὰς ἀπὸ τᾶς ὁποίας ἐξήχθη τὴ ἐνεργεία καὶ πάλιν τῶν ἡμετέρων εἰς οὓς ὑπεσχέθη ὅτι δὲν θὰ ἐπαναλάβη τᾶς τοιαύτας ἀποπείρας.
Φωνή της Ηπείρου, 20 Νοεμβρίου 1892, Έτος Α', Αριθμ. 10
ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΑ ΔΙΑΦΟΡΑ
Ὁ πρώην ἐν Φλαμπουραρίῳ Ζαγορίου Ρωμοῦνος διδάσκαλος Στέφανος Στέλου Κελέφας διωρίσθη τοιοῦτος εἰς τὸ ἐν Ἰωαννίνοις Ρωμουνικὸν Σχολεῖον. Ἐν Φλαμπουραριον δ' ἀντ' αὐτοῦ διδάσκει ὁ γαμβρὸς τοῦ Δημήτριος Καρασίδης. Ἂς γνωρίσουν οἱ ἀναγνῶσται μας ὅτι εἰς Φλαμπουράριον τὴν Ρωμανικὴν σπείραν ἀποτελούσιν ὁ Χρῆστος Ἰγνατίου Μουχτάρης καὶ ὁ ἀνωτέρω Κελέφας καὶ Καρασίδης. Ἅπαντες δ' οἱ ἄλλοι κάτοικοι τοῦ χωρίου συμποσούμενοι εἰς 180 οἰκογενείας οὐδεμίας δίδουσι προσοχὴν εἰς τοὺς ἀπεσταλμένους τοῦ Μαργαρίτη.
Φωνή της Ηπείρου, 27 Νοεμβρίου 1892, Έτος Α', Αριθμ. 11