Το έγγραφο
Αφορά στην κατανομή του φόρου που πλήρωσαν οι κάτοικοι της Βοβούσας στους Τούρκους το έτος 1824. Πρόκειται για φύλλο χαρτιού της εποχής, διαστάσεων 39Χ27 εκ. Φέρει φθορές και οξειδώσεις, αλλά τα στοιχεία που εμπεριέχονται είναι αρκετά ευκρινή και αναγνώσιμα. Στο πάνω μέρος της πρώτης σελίδας αναγράφεται το έτος 1824. Η γραφή είναι με πέννα και μπλε μελάνι, δίστηλη και συνεχίζεται στην πίσω όψη του χαρτιού.
Το έγγραφο ανήκει στο οικογενειακό μου αρχείο και προέρχεται από τον προπάππο μου Ζήση Παπαθανασίου, ιατρό, που γεννήθηκε στη Βοβούσα το 1857 και απεβίωσε στα Γρεβενά το 1934.
Είναι άγνωστο ποιός συνέταξε το έγγραφο, δεδομένου ότι είναι προγενέστερο του προπάππου μου. Ενδεχομένως να προέρχεται από τον πατέρα της συζύγου του, Βοβουσιώτη Πέτρο Καζάνα. Σύγχρονος του εγγράφου ήταν ο πρόγονός μου Παπαστέργιος (1790-1880), ιερέας της Βοβούσας, που γνώριζε καλά ανάγνωση και γραφή. Το έγγραφο θα πρέπει να έχει συνταχθεί από κάποιο πρόκριτο του χωριού. Οποιαδήποτε πληροφορία και βοήθεια για την μελέτη του εγγράφου είναι ιδιαίτερα ευπρόσδεκτη.
Το τραγούδι
Βουβουσιώτες Γκεγκελήδες
Στο ντουφέκι πρώτ’ αυτζήδες (σκοπευτές)
Όπου πάτε μουν’ παινιέστε
Το χωριό μας δεν πατιέται.
Τ’ έχουμε πολλά ντουφέκια
Και περίσσια παλληκάρια,
τ’ έχουμε το γέρο – Ντούβλη
και το Μπάζο Μπαϊρακτάρη.
Ίσως το τραγούδι να είναι αρκετά γνωστό. Ίσως όμως είναι λιγότερο γνωστό ότι ο γέρο – Ντούβλης καταγόταν από τη Βοβούσα και στα χρόνια του ήταν αρχηγός όλων των χωριών του Ζαγορίου. Τα Ζαγόρια ήταν φόρου υποτελή στους Τούρκους και ο γέρο – Ντούβλης έφερε το φόρο στα σύνορα του Ζαγορίου, όπου ανέμεναν οι εκπρόσωποι των Τούρκων. Εκεί ο γέρο – Ντούβλης έβαζε τις χρυσές λίρες πάνω στο πλατύ σπαθί του και τις έριχνε μετρώντας τις, απ’ ευθείας στον τρουβά των Τούρκων.
Ο Μπαϊρακτάρης (που σημαίνει σημαιοφόρος) καταγόταν από τη Βοβούσα και ήταν πράγματι σημαιοφόρος του Ζαγορίου. Οι πληροφορίες προέρχονται από το αρχείο του παππού μου Πέτρου Ζήση Παπαθανασίου (1883-1967), που γεννήθηκε στη Βοβούσα.
Ζήσης Παπαθανασίου
Email: iatreiokolonaki [at] gmail [dot] com