Ιστορίες - γεγονότα

Μια πολύτιμος εγκύκλιος της Ρωμουνικής Προπαγάνδας
Εσχάτως περιήλθεν εις χείρας ημών η παρά πόδας έντυπος εγκύκλιος
«Μακεδονοβλαχικός Εκπαιδευτικός Σύλλογος εν Βουκουρεστίω
Προς τους βλάχους της Μακεδονίας, Ηπείρου, Θεσσαλίας και Αλβανίας.
Βουκουρέστιον, εκ της τυπογραφίας των «Εκκλησιαστικών Βιβλίων» 1895
Αγαπημένοι και καλοί μας αδελφοί Βλάχοι της Μακεδονίας, Ηπείρου, Θεσσαλίας και Αλβανίας.
Ίσως θα εντραπήτε όταν ακούσητε το όνομα σας Βλάχοι. Διότι έτσι εκατήντησεν αυτό το ένδοξον όνομα, ώστε οι αδελφοί μας Γραικοί με περιφρόνησιν και αηδίαν μας κάμνουν να το προφέρωμεν. Και όμως, αδελφοί, το όνομα αυτό είναι τωόντι ένδοξον και κανέν έθνος της πολιτισμένης Ευρώπης δεν το αρνείται.
Πρώτον, διότι Βλάχοι λέγονται απο τους ξένους και οι πολυάριθμοι πέραν του Δουνάβεως Βλάχοι, οι οποίοι μόνοι σχηματίζουν έναν αριθμόν περισσότερον απο 10 εκατομμύρια ψυχαίς. Δεύτερον, διότι αυτό το ίδιον όνομα χρησιμεύει εις τα σλαυικά έθνη δια την ονομασίας και αυτών των Ιταλών, εξ ου και οι Ούγγροι, τους μεν Βλάχους ονομάζουν Ολάχ, τους δε Ιταλούς Ολάς, όπερ είναι το ίδιον.

Έπεσαν τα Γιάννινα, έπεσαν τα Γιάννινα, έπεσαν τα Γιάννινα
Οι πολεμικές επιχειρήσεις του 1912-1913 είχαν αναστατώσει την ήρεμη και ήσυχη καθημερινότητα των κατοίκων του χωριού μας. Συνεχώς έφταναν μηνύματα, πληροφορίες και ειδήσεις για τις μάχες του ελληνικού στρατού στο Μπιζάνι, για τις δυσκολίες και τα προβλήματα που υπήρχαν ακόμη και από την κακοκαιρία. Μάλιστα πέντε χωριανοί μας, ξεκίνησαν εθελοντικά να πάνε και αυτοί να πολεμήσουν.
Συνάντησαν Τούρκους μετά το Σκαμνέλι και δόθηκε εκεί μία πολύ σκληρή μάχη. Σ’ αυτή τη μάχη σκοτώθηκε ο μουσικός Γιάννης Καρακατσούλης, ο Νικόλας Τσιάμης και ο Βαγγέλης Τόσκας. Τραυματισμένοι επέστρεψαν στο χωριό, ο Αθανάσιος Εξάρχου, ο Απόστολος Ν. Νούτσος (Τόλας) και ο Μιχάλης Μπιζιάκης.
Το πένθος απλώθηκε σε όλο το χωριό και όλοι ζούσαν με φόβο, αγωνία και ανασφάλεια. Πότε και πώς θα τελείωναν οι μάχες; Θα νικούσε ο ελληνικός στρατός; Είχε έρθει η ώρα για τη λευτεριά; Μία μεγάλη παρέα Βρυσοχωριτών, εκεί στα μέσα του Φλεβάρη του 1913, πήγαν στα Γιάννινα για δουλειές και ψώνια. Ανάμεσά τους και η Δέσπω Κλιέτσου-Μπουλιάνα και η Μάτω Κυρτσάλη.

ΕΚ ΜΕΤΣΟΒΟΥ 10 Δεκεμβρίου 1892 Ιδιαιτέρα ανταπόκρισης «Φωνής της Ηπείρου»
Αθώωσις του Εξάρχου - Επάνοδος του - Ανοσιουργήματα αντιθέτου μερίδος - Ο νέος Έξαρχος - Οι Ρωμούνοι.
Εντεύθεν δεν έχω τί να σας αναγγείλω ειμή μόνον την κακομοιρίαν που μας δέρνει. Προ είκοσι περίπου ημερών αφίκετο εκ Κωνσταντινουπόλεως ο τέως Έξαρχος Μετσόβου Δωρόθεος, ένθα έιχε μεταβή προσκληθείς παρά του Πατριάρχου όπως απολογηθή δια την προσαχθείσαν αυτώ άτιμον κατηγορίαν εκ μέρους της αντιθέτου μερίδος, της και πολυπληθεστέρας δυστυχώς, και εκ της οποίας συκοφαντίας ηθωώθη παντελώς καθ' α αγγέλλεται εκείθεν. Μετέβη όθεν την παρελθούσαν Κυριακήν υπό την ιδιότητα του Πατριαρχικού Εξάρχου εις την Εκκλησίαν όπως ιερουργήση, ειδοποιηθείς όμως εγκαίρως παρά φίλων του ότι οι αντίθετοι δεν θα τον άφινον να λειτουργήση και θα συνέβαινεν ό,τι και το παρελθόν θέρος την ημέραν των Αγίων Αποστόλων, καθ' ήν ευρέθη άνθρωπος να τον προσβάλλη εν ω έβγαινεν απο τον ιερόν με τα άγια, αποκαλέσας αυτόν ανάξιον.

Το παρακάτω κείμενο του Κουκουλιώτη δασκάλου Κώστα Λαζαρίδη είχε δημοσιευτεί το 1983 στο περιοδικό «το Ζαγόρι μας». Είχε γραφτεί με αφορμή τη συμπλήρωση, τότε, των 70 χρόνων από την απελευθέρωση των Ιωαννίνων και της ευρύτερης περιοχής.

«Συμπληρώνονται φέτος εβδομήντα χρόνια από τότε που έσπασε η αλυσίδα της μακρόχρονης Τούρκικης σκλαβιάς και τυραννίας για τα Γιάννινα και κατά συνέπεια και για το Ζαγόρι μας. Εβδομήντα χρόνια από τότε που ο λαμπρός ήλιος της λευτεριάς φώτισε εθνικά το Ζαγορίσιο μας χώρο. Δικαιολογημένα πανηγυρίζουμε στις 21 του Φλεβάρη τη μέρα της χρονογύριστης Εθνικής μας χαράς. Πανηγυρίζουμε τη μέρα αυτή το χρονικό ορόσημο δυο διαφορετικών εποχών και εθνικών καταστάσεων. Χρονικό ορόσημο, που έκλεισε η σκληρή και μαύρη εποχή της Τουρκοκρατίας και άνοιξαν καινούριες σελίδες για την ιστορία του Ηπειρωτικού χώρου, σελίδες κάτω από τη σκιά της γαλανόλευκης. Χαιρετίζουμε πανηγυρικά αυτή τη μέρα σαν μέρα που παραδόθηκαν τα κλειδιά του Μπιζανίου στα νικηφόρα Ελληνικά στρατεύματα που ύψωσαν τη σημαία στα θρυλικά Γιάννινα απ’ όπου σκόρπισε αυτή στον Ηπειρωτικό αέρα τα μηνύματα της λευτεριάς και της μεγάλης Εθνικής χαράς.