Ο Δήμος Κλεισουρας έκανε την παραγωγή ενος ψηφιοποιημένου δίσκου με 22 Βλάχικα Τραγούδια και σκοπούς με τίτλο "Βλάχικα Τραγούδια και σκοποί απο την Κλεισούρα Καστοριάς". Τα τραγούδια και οι σκοποί της Κλεισούρας που παρουσιάζονται αποτελούν την πρώτη προσπάθεια καταγραφής ενός σπουδαίου τμήματος του πολιτισμού της κωμόπολης, που θα παρέμενε στην αφάνεια και θα οδηγούνταν τελικά στην εξαφάνιση.
Τα βλάχικα αυτά τραγούδια δεν είναι τα συνηθισμένα που απαντούμε στα κτηνοτροφικά βλαχοχώρια της Πίνδου, αλλά σχετίζονται κυρίως με την ενασχόληση των Κλεισουριέων με το διαμετακομιστικό εμπόριο και παρουσιάζουν πολλές ομοιότητες με αυτά των αστικών βλάχικων οικισμών της Βορειοδυτικής Μακεδονίας.
Όλα όμως τα τραγούδια της Κλεισούρας καταδεικνύουν την αγαστή συμβίωση του αστικού και του μεταγενέστερου κτηνοτροφικού πληθυσμού της και τους άρρηκτους δεσμούς τους και αυτό αποτελεί θα λέγαμε την ιδιαιτερότητά τους. Τα τραγούδια είναι ιστορικά, μοιρολόγια, κυρατζίδικα ή της ξενιτιάς, κτηνοτροφικά, ερωτικά, γαμήλια και σκωπτικά, ενώ άλλα προορίζονται αποκλειστικά για εθιμικά δρώμενα όπως αυτό της «γκαλιάτας» (του κλήδονα) ή και των «αργκουτσιαριών», προσαρμοσμένα πάντα στην περίσταση.
Όπως μπορεί κανείς να διαπιστώσει από παλαιές σωζόμενες φωτογραφίες του τέλους του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα, οι κομπανίες της Κλεισούρας είχαν σαν βασικά όργανα το κλαρίνο, το βιολί, το λαούτο και το νταούλι αρχικά και μετέπειτα την κορνέτα, κατάλοιπο από τις στρατιωτικές μπάντες.
Ποιούς να πρωτοθυμηθούμε; Οι οικογένειες Βούκα, Γκαμάτσια, Ζιάννα, Κάλλα, Κασσιάρα, Κατάρα, Τσιάκα, ανέδειξαν γενιές ολάκερες μουσικών, απόγονοι των οποίων είναι οι δυο από τους μουσικούς που συμμετείχαν στην ηχογράφηση αυτού του CD, οι κ. Γιάννης Κάλλας και Στέφανος Βαλκάνης (το γένος Βούκα), που μαζί με τους κ. Δημήτρη Παράσχο (από τα Νάματα Κοζάνης) και Αντώνη Παπαδόπουλο (από το Δρυόβουνο Κοζάνης) αποτελούν ένα αξιόλογο μουσικό σχήμα της Κεντροδυτικής Μακεδονίας. Στην Κλεισούρα δεν έλειπαν βέβαια και οι ζουρνατζήδες και οι νταουλτζήδες, με γνωστότερους τους Αντρίκα Ανδρέου, Αλέξη Γιώγου, Τάκη Κατερίνα, Λάκια Σαλαγιάννη, Ίτσα Σιαρίφα, Πέτρο Σταύρη, Λάζο, Νίκο και Χρήστο Τασιπέτρη (Τύπη), που συμμετείχαν στα πρωτοχρονιάτικα καρναβάλια, τα «αργκουτσιάρια». Τα νεότερα χρόνια οι τάιφες (παρέες) των καρναβαλιών καλούσαν τους ζουρνάδες και τα νταούλια από τη Νάουσα, τη Γουμένισσα Κιλκίς, την Αλεξάνδρεια Ημαθίας (Γιδά), αλλά και από το προσφυγικό χωριό Σωτήρας Αμυνταίου ή το τουρκοχώρι Ανάργυροι Πτολεμαΐδας.
Οι χοροί που συνηθίζονταν στα γλέντια και στις υπόλοιπες εθιμικές εκδηλώσεις της Κλεισούρας ήτνα κυρίως "στα τρία", τσάμικα , μπεράτια, συγκαθιστοί, χασαπιές κ.α.
Τα τραγούδια είναι ιστορικά, μοιρολόγια, κυρατζίδικα ή της ξενιτιάς, κτηνοτροφικά, ερωτικά, γαμ΄ξλια και σκωπικά. Αυτά τα τελευταία μάλιστα καταλαμβάνουν ένα μεγάλο τμήμα της μουσικής παράδοσης της Κλεισούρας και καταδυκνείουν μια έντονα ποιητική φλέβα που κάτω απο το πνε'υμα του πειράγματος και των αστεϊσμών παίρνει σατιρικό χαρακτήρα. Ορισμένα τραγούδια προορίζονται αποκλειστικά για εθιμικά δρώμεναόπως αυτό της "γκαλιάτας" (του κλήδονα) ή και των "αργκουτσιαριών", προσαρμοσμένα πάντα στην περίσταση.
Σιώκης Νικόλαος
Επιμελ. Εθνολογικού-Λαογραφικού
Μουσείου Κλεισούρας
Για παραγγελίες e-mail
και
http://www.ziogasoe.gr/portfolio/paradosiaki-skopi-apo-tin-klisoura-kastorias/