Η προέλευση της Βλάχικης διαλέκτου ή γλώσσας (για κάποιους) έχει γίνει τα τελευταία χρόνια αντικείμενο έντονης διαμάχης και πεδίο πάνω στο οποίο κάποιοι κύκλοι του εσωτερικού και του εξωτερικού στηρίζουν πολιτικές διεκδικήσεις εις βάρος της Ελλάδος. Κι αυτό παραβλέποντας άλλους ουσιώδεις παράγοντες της ζωής των Ελληνόβλαχων όπως τα ήθη κι έθιμα, τους χορούς, τα τραγούδια, την μουσική, την τέχνη και εν γένει τον αρχαιοελληνικό πολιτισμός τους. Μέχρι τώρα απέμενε μόνο το γλωσσικό θέμα ως βασικό επιχείρημα των εχθρών του Έθνους μας για την κατάταξη των Αρμάνων - Βλάχων σε μειονότητα. Κι αυτό φυσικά έχει επιτευχθεί, δυστυχώς, και με την ψήφο των Ελλήνων Ευρωβουλευτών (!!), το 1998 στην Ευρωβουλή (οδηγία 1033 – Ντε Μπουίκ).
Ας δούμε τι γράφει ως προς το θέμα της εσωτερικής προπαγάνδας ο Ρωμανιστής - Βαλκανολόγος, Δρ. Πανεπιστημίου Αθηνών, κ. Αχιλλέας Λαζάρου, στο νεοεκδοθέν λεύκωμα του Εκπολ. Συλλ. Σαμαρίνας «Η Σαμαρίνα μέσα από τον φακό των Wace & Thompson», σελ. 34: «Καταδικάζουν (οι 30 Βλαχόφωνοι Δήμαρχοι και Κοινοτάρχες) κάθε είδους δραστηριότητες που οδηγούν στην κατασκευή μειονοτήτων. Αρνούνται σε οποιονδήποτε το αυθαίρετο δικαίωμα να ετεροπροσδιορίζει τους Βλαχόφωνους Έλληνες έμμεσα ή άμεσα, συζητώντας σε εθνικό ή διεθνές επίπεδο, τη στιγμή που οι ίδιοι δεν αυτοπροσδιορίζονται ως μειονότητα, και καταδικάζουν σκοπιμότητες του ΚΕΜΟ (Κέντρο Ερευνών Μειονοτικών Ομάδων), το οποίο παρουσιάζει το Βλαχικό λατινογενές ιδίωμα ως μειονοτική γλώσσα, θέτοντας ευθέως θέμα ύπαρξης Βλαχικής μειονότητας στην Ελλάδα».
Βλέπουμε ολοκάθαρα, λοιπόν, πως η «πατρώα» γλώσσα, θεωρούμενη παραδοσιακά και με την κατεστημένη άποψη ως ένα λατινογενές ιδίωμα, γίνεται όπλο που βάλει για άλλη μια φορά τόσο την πατρίδα μας όσο και το πολυπληθές Βλαχόφωνο στοιχείο της. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, έρχονται στο φως εργασίες ανεξάρτητων ερευνητών – έξω από τον ελεγχόμενο Πανεπιστημιακό χώρο – που υπερθεματίζουν την αρχαιοελληνική καταγωγή της Βλαχικής, στοιχείο που αφαιρεί από τους πλαστογράφους και το τελευταίο επιχείρημα. Και είναι τόσες οι αποδείξεις πλέον ότι η Βλαχική δεν είναι παράγωγο της Λατινικής – και κατά συνέπεια ούτε της Ρουμανικής – αλλά στην πλειοψηφία της πρόκειται για την αρχαία δημώδη Αιολοδωρική διάλεκτο της χώρας μας, με πολλούς Ομηρικούς και προομηρικούς τύπους, που αγγίζουν την γλώσσα των Αιγαιακών Γραμμικών γραφών. Δηλαδή, ούτε ιδίωμα ούτε και γλώσσα, αλλά διάλεκτος της Αρχαίας Ελληνικής, που διεσώθη λόγω της ενδογαμίας και της απομόνωσης που χαρακτήριζε μέχρι τα τελευταία χρόνια τους Βλάχους. Και ας μην αναφέρουμε τον Ρωμαϊκό στρατό σαν βασικό αίτιο εκλάτίνησις, αφού η Βλαχική δεν διαθέτει στρατιωτικούς όρους της Λατινικής που να πέρασαν στην Βλαχική. Ούτε Rex= Βασιλιάς ούτε imperator= Στρατηγός ούτε dignitate= αξιωματικός ούτε milis= στρατιώτης ούτε και duplex parto= διμοιρία, αλλά ‘Βασιλιέ’, ‘Στρατηγό’, ‘αξιωματικό’, ‘Στρατιώτου’, ‘διμοιρίε’. Άλλωστε, υπάρχει και η Αιολική υπόθεση, κατά την οποία η Λατινική γλώσσα θεωρείται ως ελληνική διάλεκτος και μάλιστα Αιολικού τύπου (Γ. Μπαμπινιώτη, «Συνοπτική ιστορία της ελληνικής γλώσσας», σελ. 17). Η άποψη αυτή συμπίπτει σχεδόν με αυτήν του ερευνητή Σωκράτη Λιάκου, ότι οι μισές λέξεις της αρχαιομακεδονικής ήταν ίδιες με αυτές της Λατινικής και κατά συνέπεια της Βλαχικής, καθώς και του συγγραφέα Κων. Π. Χρήστου, που υποστηρίζει ότι οι διάλεκτοι των Ηπειρωτών είχαν μεγαλύτερη συγγένεια με την Λατινική γλώσσα από όση οι νότιες ελληνικές διάλεκτοι («Αρωμούνοι, Μελέτες για την καταγωγή και την ιστορία τους», σελ. 41).
Μία τέτοια σημαντική και πολύτιμη εργασία, που ρίχνει επιτέλους φως στο πολύπαθο γλωσσικό, είναι και το βιβλίο του Σαμαριναίου κ. Λεωνίδα Ζ. Τζημοζιώγα, «Ετυμολογικοί περίπατοι σε συνάρτηση με το Ελληνοβλαχικό ιδίωμα». Το παρόν εκδόθηκε στο τέλος του 2007 και είναι καρπός πολύχρονης και επίμοχθης έρευνας, γεγονός που φαίνεται στην λεπτομερή ετυμολογική ανάλυση 209 λημμάτων από την αρχαία ελληνική και 48 από την αρχαία Πελασγική, ενώ αναφέρονται και μερικές λέξεις που είναι όμοιες με την αρχαία Ινδική και σανσκριτική. Βλάχικες λέξεις που παραδοσιακά θεωρούνταν λατινικές, όπως π.χ «άλμπου= λευκός», «αλλάσου= αφήνω, παραιτώ», «φούρου= κλέφτης», «σοάρε= ήλιος» τώρα αποδεικνύονται αρχαιοελληνικής προέλευσης, από τα «Άλβος, αλφός = λευκός», «Αλλάσσω= αφήνω, παραιτώ», «Φώρ= κλέφτης» και «Σείριος < ήλ-ιος». Για την ιστορία θα πρέπει να αναφέρω, ότι πρώτος παρουσίασε σχετική εργασία ο πρώην διευθυντής του «Οικονομικού ταχυδρόμου», κ. Δημήτριος Στεργίου στο βιβλίο του «Τα Βλάχικα έθιμα της Παλαιομάνινας με αρχαιοελληνικές ρίζες», έκδ. 2001, όπου στο τέλος παρουσιάζει κατάλογο Βλάχικων λέξεων που κατάγονται από την Ομηρική και την γλώσσα της Μυκηναϊκής Γραμμικής Β.
Θεωρώ όμως ότι η καλύτερη παρουσίαση του πρωτοποριακού έργου του κ. Λ. Τζημοζιώγα ανήκει στον ίδιο τον κ. Αχιλλέα Λαζάρου, όπου στον πρόλογο του βιβλίου αναφέρει για τον συγγραφέα και το έργο του: «...Κατ’ ακολουθίαν του ανήκει (στον Λ. Τζημοζιώγα.) επάξια η φιλολογική προσηγορία, κατά περιπτώσεις δε σε μεγαλύτερη κιόλας κλίμακα και σε πολύ υψηλότερο βαθμό από τους κατ’ επάγγελμα φιλολόγους. Εξάλλου η ενδεδειγμένη και άκρως επωφελής γλωσσομάθειά του μαζί με την χρήση βοηθημάτων, που αγνοούνται ακόμη και από τους ειδικούς, όπως το Λατινο-Ιταλικό Ετυμολογικό Λεξικό ΝΟΜΕΝ Campanini-Carboni, ενδυναμώνουν το ενδιαφέρον της συγγραφικής συμβολής του, με το ενδεχόμενο οποιασδήποτε δυσπιστίας και παντοίων επιφυλάξεων, αφού περίπου τα πάντα τείνουν να αναχθούν στην ελληνική γλώσσα.
Του πονήματος ο δημιουργός δεν ορρωδεί δοθέντος ότι διασφαλίζεται με μαρτυρίες και συνηγορίες αρχαίων Ρωμαίων, μεσαιωνικών πανεπιστημόνων Δύσεως και ανατολής, συνάμα δε συγχρόνων μας επιφανών λατινιστών και όχι μόνον.
...Ο Κικέρων αποκαλύπτει ότι το πρωταρχικό λατινικό λεξιλόγιο αριθμούσε μόλις τρεις εκατοντάδες όρων αγροτοποιμενικής ζωής, ο δε μετέπειτα γλωσσικός θησαυρός είναι δανικός από την ελληνική γλώσσα. (!!)
…Απεναντίας και η Ρωμαϊκή σύγκλητος ομιλεί ελληνικά, κατά προσωπική διαπίστωση του Κινέα, Θεσσαλού φιλοσόφου και συμβούλου του Πύρρου, βασιλιά της Ηπείρου. Βαθμιαία η ελληνική γλώσσα καθίσταται εκφραστικό όργανο όλων των Ρωμαίων.
...Η μνεία της πολιτισμικής επιδράσεως των Ιταλιωτών Ελλήνων στους Ρωμαίους και πλείστους όσους άλλους επιβάλει την αναζήτηση των απαρχών σε παρελθόν απώτερο, σύμφωνα με πορίσματα ονομαστών επιστημόνων, κατ’ εξοχήν Ιταλών(!). Λοιπόν, από την κρητο-μυκηναϊκή περίοδο η ελληνική γλώσσα απλώνεται σε όλο τον τότε γνωστό κόσμο και εξασφαλίζει την υπεροχή έναντι των άλλων, καθώς και της λατινικής, ακόμη και κατά την ακμή της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας. (!!)
...Επομένως προσφυέστατα ο Γάλλος ακαδημαϊκός και καθηγητής του Πανεπιστημίου Σορβόννης, συνάμα και δε διάσημος γλωσσολόγος και ο έτερος των δύο συντακτών του Ετυμολογικού Λεξικού της Λατινικής Γλώσσας A. Meillet παραδέχεται κατά κάποιο τρόπο ότι το λατινικό λεξιλόγιο αποτελεί μετάφραση του αντίστοιχου ελληνικού. (!!)
...Όμως αναντίρρητα καταπλήσσει ο Ν.G.L Hammond, ο οποίος ολόκληρη την ζωή του αφιέρωσε στην έρευνα και σπουδή του Βορειοελλαδικού χώρου, ιδίως Ηπείρου και Μακεδονίας, διαχρονική και διεπιστημονική, κατά δε τα τέλη χαρακτήρισε τα Βλάχικα ως διάλεκτο της Ελληνικής» (!!!).
Τα θαυμαστικά δικά μου και τα συμπεράσματα δικά σας για τα πρωτοπαρουσιαζόμενα και ακλόνητα επιχειρήματα του διαπρεπούς ειδικού κ. Α. Λαζάρου, που συνηγορούν στην κατεύθυνση της προέλευσης της Βλαχικής κατευθείαν από την Πρωτοελληνική σε χρόνους αρχέγονους, ενώ παράλληλα δικαιώνουν πανηγυρικά την εργασία του κ. Λεων. Τζημοζιώγα. Πιστεύω πως το συγκεκριμένο βιβλίο, που αποτελεί εθνικό θησαυρό, είναι μία από τις σημαντικότερες εκδόσεις που έγινε ποτέ για τους Βλάχους και θα πρέπει να στηριχθεί και να προβληθεί από τους αρμόδιους φορείς, τους ειδικούς επιστήμονες, συλλόγους και τον απλό κόσμο, που χρόνια τώρα βλέπει την «πατρώα» γλώσσα του να υποβαθμίζεται, να περιφρονείται και να γίνεται αντικείμενο ξένης προπαγάνδας. Επιτέλους, έστω και τον ύστατο καιρό, ας προσπαθήσουμε να έλθει η αλήθεια στο φως, ας τολμήσουμε να αντιπαρατεθούμε με παρωχημένες και πολιτικά κατευθυνόμενες αντιλήψεις του παρελθόντος, και ας είμαστε υπερήφανοι για την αρχέγονη γλώσσα των προγόνων μας.
Τηλ. Λεων. Τζημοζιώγα: 2410 - 621110 - 536052