Μέχρι σήμερα το ρήμα της Αρωμουνικής (=Κουτσοβλαχικής) εξεταζόταν από κοινού με τα λοιπά συστήματα της γλώσσας(=μέρη του λόγου) σε μελέτες πού αφορούσαν την λατινογενή αυτή γλώσσα. Με την παρούσα μελέτη αποσκοπούμε σε μια συστηματική κι όσο γίνεται εξαντλητική ανάλυση του ρήματος της Αρωμουνικής. Ουσιαστικό μας εφόδιο στάθηκε η μητροδίδακτη γνώση της Αρωμουνικής, σημαντική όμως υπήρξε και ή συμβολή του υλικού πού συγκεντρώσαμε στα διάφορα βλαχοχώρια. Το υλικό αυτό μας βοήθησε στην επαλήθευση γλωσσικών πληροφοριών που αντλήσαμε από την υπάρχουσα βιβλιογραφία, καθώς και στην επισήμανση νέων στοιχείων για το ρήμα της Αρωμουνικής, πού δεν είχε ανακαλύψει ή έρευνα.
Στην παρούσα μελέτη μας, πέρα από την δομική ανάλυση του ρήματος της Αρωμουνικής, επιχειρούμε να δώσουμε την πρώτη ολοκληρωμένη, πιστεύουμε, εικόνα του. Για τον σκοπό αυτόν προβαίνουμε κατ' αρχάς σε ανάλυση της δομής εξετάζοντας τα μορφήματα, δηλαδή τα συστατικά στοιχεία του ρήματος της Αρωμουνικής και την λειτουργία τους. Στο κεφάλαιο αυτό βασικό βοήθημα είχαμε το αντίστοιχο έργο του Γ. Μπαμπινιώτη «Το ρήμα της Ελληνικής (Δομικαί εξελίξεις και συστηματοποίησις του ρήματος τής Ελληνικής)». Διαβάστε online ή κατεβάστε

Αντώνιος Δ. Μπουσμπούκης, Αθήνα 1982

Η διδακτορική διατριβή "Η Πατριαρχική Εξαρχία Μετσόβου (1659-1929) Η θρησκευτική, εθνική και κοινωνική της προσφορά" του Μιχαήλ Γ. Τρίτου, εξετάζει τον ιστορικό θεσμό της πατριαρχικής εξαρχίας Μετσόβου, η οποία ιδρύθηκε το 1659 με πατριαρχικό σιγίλλιο του πατριάρχου Παρθενίου του Δ' και καταργήθηκε το 1924 με την προαγωγή της σε προσωρινή μητρόπολη. Τα κύρια συμπεράσματα της πραγματείας είναι: στο διάστημα των 265 χρόνων ζωής και δράσης της η πατριαρχική εξαρχία Μετσόβου επετέλεσε ένα έργο θρησκευτικό, εθνικό και κοινωνικό. (1) Θρησκευτικό: H Πατριαρχική Eξαρχία Μετσόβου υπήρξε η ανωτάτη εκκλησιαστική και πνευματική αρχή της περιοχής. (2) Εθνικό: το εθνικό της έργο εντοπίζεται σε δυο σημεία: α) στη λειτουργία σχολείων και β) στην αναχαίτιση της ρουμανικής προπαγάνδας. Η διάσωση και η καλλιέργεια της ελληνικής παιδείας ήταν πρωταρχικό μέλημα της εξαρχίας Μετσόβου. Ο δεσμός της εξαρχίας με την παιδεία ήταν άμεσος στην ακριτική αυτή γωνιά της μεσημβρινής Πίνδου. H Πατριαρχική Εξαρχία Μετσόβου αντιμετώπισε αποτελεσματικά τη ρουμανική προπαγάνδα, η οποία διεκδικούσε το βλαχοφωνο στοιχείο που κατοικούσε σ' αυτή την περιοχή. (3) Κοινωνικό: ο εκάστοτε πατριαρχικός Έξαρχος Μετσόβου προήδρευσε των εκκλησιαστικών δικαστηρίων, ιερού και μεικτού, της Εξαρχίας. Μετείχε του επαρχιακού συμβουλίου της υποδιοικήσεως Μετσόβου. ρύθμιζε θέματα ληξιαρχικά, διαθηκών, προικώων διαφορών, υιοθεσίας, μνηστειών, γάμων, διαζυγίων, κληροδοτημάτων κ.α. Γενικά ο θεσμός της Πατριαρχικής Eξαρχίας Μετσόβου απέβει σωτήριος για τη γεωγραφικά απομονωμένη και εθνικά ευαίσθητη περιοχή του Μετσόβου. Διαβάστε online ή κατεβάστε

Η μελέτη του παραδοσιακού χορού της κοινότητας Συρράκου, των εξελίξεων που δέχθηκε και του βαθμού ανθεκτικότητας που παρουσίασε μέσα σ' ένα μεταβαλλόμενο κοινωνικό και πολιτισμικό περιβάλλον καθώς επίσης και η συναγωγή σχετικών συμπερασμάτων, αποτέλεσε το αντικείμενο της εργασίας μου αυτής. Τα κοινωνικά σύνολα διαμορφώνουν τη συλλογική τους ταυτότητα με βάση την πολιτισμική τους ιδιαιτερότητα. 0 χορός, και μάλιστα ο παραδοσιακός χορός, ως μία κοινωνική διαδικασία που μεταδίδεται από γενιά σε γενιά αποτελεί πολιτισμικό στοιχείο και με αυτή την έννοια συμβάλλει στη διαμόρφωση αυτής της ταυτότητας. Μελετάμε λοιπόν το χορό στην κοινότητα Συρράκου με βάση τη χορευτική συνείδηση στο παρελθόν και στο παρόν και τη μορφή του αντίστοιχα και ζητούμε να δούμε, κατά πόσο ο παραδοσιακός χορός μετασχηματίζεται και από θεσμό, που συντελούσε στην ένταξη και τη συμμετοχή του ατόμου στην ευρύτερη κοινωνική ομάδα, γίνεται μέσο διασκέδασης, προσωπικής έκφρασης και προβολής. Διαβάστε online ή κατεβάστε

Ηλίας Σ. Δήμας
Ιωάννινα 1979

Αντικείμενο της παρούσας διατριβής αποτελεί η πόλη της Πρέβεζας και ιδίως οι αλλαγές που υπέστη στο οικονομικό, οικιστικό, κοινωνικό και πολιτισμικό επίπεδο ως συνέπεια της απώλειας του διαμετακομιστικού της ρόλου.
Οι Συρρακιώτες είναι η δεύτερη πληθυσμιακή ομάδα, μετά τους Λευκαδίτες, που αναπτύχθηκαν οικονομικά, πολιτισμικά στην Πρέβεζα μετά το Δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο. Μεγάλη σημασία δίνεται στα αίτια που τους οδήγησαν να εγκατασταθούν μόνιμα στην Πρέβεζα. Επίσης, περιγράφεται η αυτονόμηση των τυροκόμων από τους κτηνοτρόφους, τα κονάκια τους και οι οικισμοί που δημιουργήθηκαν με τη μόνιμη εγκατάσταση στην πόλη. Επισημαίνεται η μετάβαση των Συρρακιωτών στη νέα παραγωγική δραστηριότητα, την τοματοκαλλιέργεια, καθώς και οι λόγοι που τους ώθησαν σ' αυτό το άλμα.
Οι Συρρακιώτες δεν είναι βέβαια νεοφερμένοι στην Πρέβεζα. Η βιοτεχνική ακμή του ορεινού χώρου στην Ελλάδα επηρέασε και το Συρράκο, που γνώρισε σημαντική άνθηση στην «κατασκευή διαφόρων ειδών μάλλινων υφασμάτων και τυροκομικών προϊόντων». Το Συρράκο, το οποίο είναι «κωμόπολις της Ηπείρου εν τη περιφέρεια Μαλακασίου» και «κείται ανατολικώς των Ιωαννίνων και εις δεκάωρον απόστασιν επί των απόκρημνων κλιτύων της Πίνδου», εκμεταλλεύθηκε με τον καλύτερο τρόπο τα πολλά πρόβατα που είχε και ανέπτυξε μια αξιοθαύμαστη παραγωγική και εμπορική δραστηριότητα στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Η άνθηση αυτή όμως έφερε τους Συρρακιώτες και στην Πρέβεζα, που ήταν διαμετακομιστικό κέντρο της Ηπείρου. Ήρθαν στην πόλη οι ραφτάδες, μια από τις κοινωνικές ομάδες του Συρράκου. Αν λάβουμε μάλιστα υπόψη μας ότι στη Λάμαρη ξεχείμαζε η άλλη κοινωνική ομάδα του Συρράκου, οι κτηνοτρόφοι, γίνεται κατανοητό πως η ανάπτυξη της τυροκομίας προσέλκυσε όσους Συρρακιώτες ασχολούνταν με το εμπόριο, αφού λόγω καταγωγής είχαν εξασφαλισμένη την προτίμηση των κτηνοτρόφων. Διαβάστε online ή κατεβάστε