Υπάρχει η άποψη, ευρύτατα διαδεδομένη και σε πολλές εγκυκλοπαίδειες διατυπωμένη, ότι τάχα η Βλάχικη γλώσσα προέρχεται από τη Λατινική, όπως και η Ιταλική, η Γαλλική, η Ιβηρική, η Πορτογαλική, οι γλώσσες της Λατινικής Αμερικής, η Ρουμάνικη κ.α.
Παραμύθια
…κι ο βλάχος έσκασε και τον Διάολο - αρμάνλου φιάτσι σ' κρεάπα σ' ντράκλου
Συχνά πυκνά επαναλαμβάνεται στις κουβέντες των παλιών , αλλά πως έγινε;
Ψάχνοντας κι εγώ όπως όλοι μας που είμαστε παιδιά ρωτούσα για να μάθω κάθε τι.
Ρωτούσα την γιαγιά και τον παππού να μάθω για αυτό. Τώρα πια που ο παππούς πέθανε η γιαγιά έχει πιο πολύ χρόνο να καθίσει δίπλα στο τζάκι μια και χάλασε κι ο αναμεταδότης και δεν έχουμε τηλεοπτικά προγράμματα και δεν πλήρωσε πριν πεθάνει ο παππούς την συνδρομή της NOVA το μόνο κανάλι που πιάνουμε είναι η NOVA του Κυριακού που πούλησε στους ολλανδούς αλλά δεν ξέρουμε την Βουλγάρική γλώσσα.
Έξω το κρύο δεν είναι δυνατό αλλά η ζεστασιά του τζακιού κι η γλυκιά φωνή της γιαγιάς μας κρατά στο σπίτι, ξέχασα πως ο πΟΤΕ έχει κόψει τις γραμμές της Altectelecoms και στο σπίτι τις γιαγιάς δεν έχουμε ούτε διαδίκτυο (είχε πάρει μεγάλη στεναχώρια ο παππούς – «…σπίτι χωρίς διαδίκτυο; Βρε που πάμε!!!» έλεγε κι αντί να πάμε μαζί πήγε μόνος του.
Αρκετά όμως με τα προσωπικά για γιαγιάς και του σπιτιού της, ώρα για παραμύθι…..
Το κουκί και το ρεβίθι … κόκκινη κλωστή δεμένη στην ανέμη τυλιγμένη δωσ’ της κλότσο να γυρίσει παραμύθι να αρχινίσει……
Σύμφωνα με παλιούς βλάχους κατοίκους της Ιεροπηγής η γέννηση της φυλής τους ανάγεται σε ένα θρύλο, το θρύλος της Τζίντας.
"Τζίντα" (τζίντιλι ) είναι οι φανταστικές νεράιδες των βουνών, που κινούνται με τη μορφή ανεμοστρόβιλου χορεύοντας και τραγουδώντας. Είναι ικανές να "πάρουν" τα λογικά ή τη φωνή ενός ανθρώπου αν αυτός κοιμηθεί στο σημείο που χόρευαν. Έτσι σύμφωνα με το θρύλο, ένα τσελιγκόπουλο έβοσκε τα πρόβατα του παίζοντας φλογέρα, εκείνη τη στιγμή σηκώθηκε αέρας και εμφανίστηκαν γύρω του πανέμορφες κοπέλες τραγουδώντας και χορεύοντας. Φοβισμένο το τσελιγκόπουλο μάζεψε το κοπάδι του και γύρισε στη στάνη του. Ανάφερε το γεγονός στη γριά μάνα του και εκείνη τον προέτρεψε να πάει στο ίδιο σημείο την επόμενη μέρα.
Έτσι και συνέβη, όταν άρχισε να παίζει τη φλογέρα του εμφανίστηκαν πάλι οι "τζίντες" και το παλικάρι ευθύς άρπαξε το χρυσό κεφαλόδεσμο της ομορφότερης απ' αυτών, τότε το σύννεφο σκόνης εξαφανίστηκε καθώς και οι νεράιδες εκτός από αυτήν που δεν είχε πλέον μαντήλι.
Κάθε χρόνο ο Άγιος Βασίλης τις παραμονές της Πρωτοχρονιάς γυρίζει από χώρα σε χώρα κι από χωριό σε χωριό, και χτυπά τις πόρτες για να δει ποιος θα τον δεχτεί με καθαρή καρδιά. Μια χρονιά λοιπόν, πήρε το ραβδί του και τράβηξε.
