Με την παρούσα μελέτη προωθείται η έρευνα για την καταγωγή, τις σπουδές, την πολυμερή δραστηριότητα και το συγγραφικό έργο του "σοφολογιώτατου και αιδεσιμώτατου διδασκάλου, ιεροκήρυκος και πρωτόπαπα κυρίου Θεοδώρου Αναστασίου Καβαλλιώτου του Μοσχοπολίτου". Παρά τα ανακύπτοντα, λόγω της σιωπής των πηγών, προβλήματα, η έρευνα οδηγήθηκε για πρώτη φορά στη συστηματική βιογραφική αποκατάσταση του Καβαλλιώτη, με καθορισμό της περιόδου της ζωής του από το 1718 μέχρι το 1789 και τόπο γεννήσεως του τη Μοσχόπολη. Η Καβάλα πιθανόν υπήρξε η γενέτειρα του πατέρα του. Σπούδασε σε σημαντικά εκπαιδευτικά κέντρα της εποχής (Μοσχόπολη, Ιωάννινα) έχοντας ως δασκάλους κορυφαίους διανοητές (Χαλκέα, Λεοντιάδη, Βούλγαρη). Οπλισμένος με εξαιρετική μόρφωση επέστρεψε στην πατρίδα του περί το 1746 και δίδαξε στη Νέα Ακαδημία.
Το 1748 διαδέχθηκε το δάσκαλο του Σεβαστό Λεοντιάδη στη διεύθυνση της σχολής την οποία διεύθυνε περισσότερο από μια εικοσαετία (1748- 1749). Η ηγετική παρουσία του στη Νέα Ακαδημία, σε εποχή κρίσιμων ιδεολογικών και κοινωνικών ζυμώσεων, οδήγησε τη σχολή στο υψηλότερο σημείο της εκπαιδευτικής της ακτινοβολίας και τη μετέβαλε σε προπύργιο αντιστάσεως κατά της οθωμανικής τυραννίας και της ετερόδοξης προπαγάνδας.
Η όλη εργασία χωρίζεται σέ τρία κεφάλαια. Στο πρώτο καταγράφονται όλα τα μέχρι σήμερα βιογραφικά δεδομένα του Θεοδώρου Καβαλλιώτη και αξιοποιούνται τα στοιχεία πού προσφέρουν, έστω και φειδωλά, οι πηγές. Διατυπώνονται νέες απόψεις και καταγράφονται βάσιμες ενδείξεις πού στηρίζονται στα Ιστορικά συμφραζόμενα, ώστε να δοθεί για πρώτη φορά ολοκληρωμένη βιογραφική εικόνα του λογίου. Με την προοπτική αυτή αντιμετωπίζεται το πρόβλημα της καταγωγής και της εθνικότητός του, ή ζωή του πριν από την καταστροφή της Μοσχοπόλεως, οι σπουδές του και οι ιδεολογικές-φιλοσοφικές επιδράσεις πού δέχθηκε, ή μετάβαση και παραμονή στην Ευρώπη, η επιστροφή στην πατρίδα, ο συμμερισμός της παρακμής και ο θάνατός του.
Στο δεύτερο κεφάλαιο διαγράφεται το ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο της εποχής του, ενώ προσδιορίζεται ή εκκλησιαστική, κοινωνική και παιδαγωγική του δραστηριότητα. Συνάμα επιχειρείται ή συνολική διερεύνηση της προσωπικότητας του Καβαλλιώτη, ώστε να αποφευχθεί η μονομερής Εξέταση του έργου του και να αναθεωρηθούν απόψεις πού διατυπώθηκαν σέ εποχές εθνικιστικών εξάψεων.
Η Επιστημονική συμβολή της μελέτης αυτής ολοκληρώνεται με το τρίτο κεφάλαιο, όπου δε γίνεται μια απλή απογραφή του συγγραφικού έργου, άλλα παράλληλα διευκρινίζονται πολλές πτυχές της σκέψεως του και αποσαφηνίζονται οι θεωρητικοί προσανατολισμοί του. Τα συγγράμματά του κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες: φιλοσοφικά, φιλολογικά και διάφορα.
Βασική επιδίωξη δεν είναι μόνο ή βιογραφική αποκατάσταση του Θεοδώρου Καβαλλιώτη με τη συμπλήρωση των χρονολογικών χασμάτων, αλλά και η βάσει νέων δεδομένων αξιολόγηση του εκκλησιαστικού, κοινωνικού, εκπαιδευτικού και συγγραφικού έργου του. Ευνόητο είναι ότι συνεξετάζεται και όλο το πλέγμα των θρησκευτικών, ιδεολογικών και κοινωνικών ζυμώσεων πού πραγματοποιήθηκαν κατά τον 18ο αιώνα στις υπόδουλες βαλκανικές κοινωνίες.
Ειδικότερα όμως επιχειρείται να μελετηθεί ή ζωή και ή προσφορά του Καβαλλιώτη υπό το πρίσμα της κυρίαρχης ιδιότητός του: του ορθοδόξου ιερέα και παιδαγωγού. Ο προσανατολισμός αυτός απουσίαζε παντελώς μέχρι σήμερα από την ερευνητική πράξη.
Έτσι δεν ολοκληρώνεται απλώς η προσωπογραφία του επιφανούς αυτού διδασκάλου του Γένους, αλλά αποκτά τις πραγματικές διαστάσεις της ή πολύμορφη πολιτισμική προσφορά του. Διαβάστε online ή κατεβάστε
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΣΥΝΤΜΗΣΕΙΣ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΕΚΔΟΤΗ
ΠΡΟΛΕΓΟΜΕΝΑ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α' – ΒΙΟΣ
Το πρόβλημα της καταγωγής
Τα πρώιμα χρόνια
Οι σπουδές
Η μετοικεσία
Η παλιννόστηση και το τέλος
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β' – ΔΡΑΣΗ
Η εκκλησιαστική διακονία
Η κοινωνική προσφορά
Η παιδαγωγική ακτινοβολία
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ' – ΣΥΓΓΡΑΦΙΚΟ ΕΡΓΟ
1. Φιλοσοφικά
α) Λογική Πραγματεία
β) Φυσική Πραγματεία
γ) Μεταφυσική
2. Φιλοσοφικά
α) Εισαγωγή Γραμματικής
β) Πρωτοπειρία
3. Διάφορα
ΕΠΙΛΕΓΟΜΕΝΑ
ΕΠΙΜΕΤΡΟ
ΚΕΙΜΕΝΑ ΑΝΕΚΔΟΤΑ: ΤΑ ΧΕΙΡΟΓΡΑΦΑ ΣΙΑΤΙΣΤΗΣ
Ι. Προοίμια
α) Λογικής Πραγματείας
α) Φυσικής Πραγματείας
ΙΙ. Μεταφυσική
SUMMARY
ΠΗΓΕΣ – ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1) Ανέκδοτες πηγές
2) Ελληνική βιβλιογραφία
3) Ξένη βιβλιογραφία
ΓΕΝΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ