Με ιδιαίτερη επιτυχία διεξήχθησαν στις 10 και 11 Σεπτεμβρίου 2011 στο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Αλμυρού Μαγνησίας οι εργασίες του 12ου Συμποσίου Ιστορίας – Λαογραφίας, Βλαχικής Παραδοσιακής Μουσικής και Χορών με θέμα: “Βλάχοι της Δημητριάδος και των Δύο Αλμυρών”. Το Συμπόσιο συνδιοργάνωσαν η Πανελλήνια Ομοσπονδία Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων, η Περιφέρεια Θεσσαλίας και ο Λαογραφικός Σύλλογος Βλάχων επαρχίας Αλμυρού. Η συμμετοχή συνέδρων από βλάχικους συλλόγους απ' όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό ξεπέρασε κάθε προηγούμενο κι ανέδειξε έτσι και την αρτιότητα της διοργάνωσης.
Την έναρξη του Συμποσίου κήρυξε ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας κ. Μιχάλης Μαγειρίας και χαιρέτησαν ο εκπρόσωπος του Περιφερειάρχη Θεσσαλίας κ. Αγοραστού, ο οποίος στο μήνυμά του τόνισε την ανάγκη και το ώριμο των καιρών “να καταγραφεί η βλάχικη γλώσσα στο σύνολο των διαλεκτικών της εκφάνσεων”. Χαιρετισμούς απηύθηναν ο Δήμαρχος Αλμυρού κ. Χατζηκυριάκος κι ο αντιδήμαρχος της πόλης και πρόεδρος του Λαογραφικού Συλλόγου Βλάχων επαρχίας Αλμυρού Δημήτρης Τσούτσας. Την έναρξη και τις εργασίες του Συμποσίου χαιρέτησαν και παρακολούθησαν μέλη του Περιφερειακού Συμβουλίου Θεσσαλίας μεταξύ των οποίων οι κ. Καλτσογιάννης και Παπατόλιας, η Δήμαρχος Ρήγα Φεραίου κ. Ελένη Λαΐτσου, ο πρόεδρος του δημοτικού συμβουλίου Ρήγα Φεραίου κ. Δ. Σαββανάκης, οι Αντιδήμαρχοι Μετσόβου κ. Χρήστος Ζαρκάδης και Σερρών κ. Στέργιος Γαλάνης, ο πρόεδρος της Τοπικής Κοινότητας Αετομηλίτσας κ. Χρήστος Νιτσιάκος, ο τέως Δήμαρχος Αλμυρού κ. Ράππος, ο πρώην Αντιδήμαρχος Φερών κ. Γ. Παπαδάμ, ο πρόεδρος της Ομοσποδίας Συλλόγων Σαρακατσαναίων, ο πρόεδρος του Συλλόγου Περιβολιωτών Μαγνησίας Γ. Κουβάτας, η πρόεδρος της Φιλεκπαιδευτικής Αδελφότητας Τζούρτζιας Ασπροποτάμου, ο πρόεδρος των Βλάχων Περιβολιωτών Ημαθίας Γ. Δαρδακούλης, μέλη ΔΣ βλάχικων Συλλόγων μελών της Ομοσπονδίας, ο καθηγητής του ΑΠΘ κ. Γιώργος Συννεφάκης από το Λιβάδι Ολύμπου και πρόεδρος του Συλλόγου “Γεωργάκης Ολύμπιος” Θεσσαλονίκης, η συγγραφέας κ. Κ. Τσιάνα από την Αβδέλα Γρεβενών, ο επίτιμος πρόεδρος της Φ.Α.Τ.Α. Θανάσης Μουστάκας κι αιρετοί εκπρόσωποι βλάχικων Συλλόγων από το Κρούσοβο, τα Σκόπια, το Μοναστήρι και την Κορυτσά..Το Συμπόσιο τέλος χαιρέτησαν η κ. Ζωή Παπαστύλου καθηγήτρια της Αρχαίας Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων κι ο κ. Βαγγέλης Αυδίκος καθηγητής Λαογραφίας-Κοινωνικής Ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας.
Με τη λήξη των εργασιών την πρώτη ημέρα του Συμποσίου ακολούθησε παρουσίαση βλάχικων χορών από τους χοροδιδασκάλους των Συλλόγων μελών της Ομοσπονδίας στην Κεντρική Πλατεία Αλμυρού και στη συνέχεια δείπνο και βλάχικο γλέντι σε κέντρο της πόλης για τους συνέδρους με τη συνοδεία παραδοσιακής ορχήστρας και τραγούδι από τον Φώτη Τράσια και τον Στέργιο Πελέχρα.
Το ιδιαίτερο ενδιαφέρον του κοινού βέβαια συγκέντρωσε το επιστημονικό πρόγραμμα του Συμποσίου με την πλούσια τόσο από άποψη θεμάτων όσο και μεθοδολογικών προσεγγίσεων θεματική του. Στην πρώτη συνδεδρία του Σαββάτου έγινε παρουσίαση των εισηγήσεων που αφορούσαν στην παρουσία και ιστορική διαδρομή των Βλάχων στην επαρχία του Αλμυρού από τους ιστοριοδίφες Δ. Τσούτσα, Γ. Τσολάκη και Τρ. Σπανό.
Ο Δ.Τσούτσας υπογράμμισε το γεωγραφικό περιεχόμενο του όρου Αρβαντόβλαχοι με το οποίο ετεροπροσδιορίζονται οι Βλάχοι του Αλμυρού και σημείωσε την ίδρυση το 1911 του Συλλόγου Ελληνοβλάχων Αλμυρού του οποίου συνέχεια αυτοκατανοείται ο τωρινός Σύλλογος.
Ο Γ. Τσολάκης ανέδειξε την αξία του ιδιωτικού αρχείου της τσελιγγάδικης οκογένειας Δημοκωστούλα ως παράδειγμα μελέτης της ένταξης κι ανέλιξης στα κοινωνικά και πολιτικά δρώμενα της περιοχής κι εν συνεχεία του νεοελληνικού κράτους μέσα από το κόμμα των φιλελευθέρων της παραπάνω βλάχικης τσελιγκάδικης οικογένειας από τη Σούρπη.
Τέλος ο Τρ. Σπανός παρουσίασε τη συγκρότηση των Βλάχων της Σούρπης και εστίασε στην οικογένεια Δημοκωστούλα και τον άγνωστο λόγιο Γ. Μότσια και το ποιητικό και λογοτεχνικό του έργο. Κατά τη δεύτερη συνεδρία της ίδιας ημέρας οι μεταπτυχιακές φοιτήτριες Στ. Γκάγγα και Αικ. Βούλγαρη του Τμήματος Ιστορίας Αρχαιολογίας Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας παρουσίασαν θέματα που αφορούσαν στους Βλάχους του Σέσκλου και τη συγκρότηση της ταυτότητάς τους. Η πρώτη ομιλήτρια αναφέρθηκε διεξοδικά στα θεωρητικά ζητήματα που αφορούν στη συγκρότηση και το μετασχηματισμό της συλλογικής ταυτότητας των Βλάχων του Σέσκλου σε σχέση αρχικά με τον προϊστορικό αρχαιολογικό χώρο και πρόσφατα τον απώτερο τόπο καταγωγής παρουσιάζοντας πραγματολογικό υλικό από τη σχετική έρευνά της. Η δεύτερη εισηγήτρια εστίασε στο ρόλο και στη λειτουργία του τελετουργικού της πανήγυρης των Αγίων Ταξιαρχών στην ένταξη των Βλάχων στην τοπική κοινωνία, τη συγκρότηση της τοπικής ταυτότητας και την ανάδειξη στη συνέχεια της βλάχικης ταυτότητας του σύγχρονου Σέσκλου.
Κατά την πρώτη συνεδρία της Κυριακής μίλησαν ο πρόεδρος τη ΠΟΠΣΒ Μ. Μαγειρίας που παρουσίασε μια πρωτόγνωρη πληθώρα από δράσεις και δραστηριότητες της Ομοσπονδίας αποτυπωμένη στις εκδόσεις (ηλεκτρονικές και βιβλιογραφικές) κι ο Φώτης Τράσιας αντιπρόεδρος της ΠΟΠΣΒ περιέγραψε διεξοδικά την επίσημη ενδυμασία της Ριμένας, δηλαδή της Αρβαντόβλαχας, γυναίκας.
Ιδιαίτερη αίσθηση προκάλεσε η προφορική παράδοση που συσχετίζει σύμβολα της ενδυμασίας και τις μαγικές τους δυνάμεις με τη μυθική νύμφη Θέτιδα (Τζίντα) μητέρα του ήρωα Αχιλλέα (Χίλιου) και τον θέλει γενάρχη των φρασαριωτών Βλάχων και των Ελλήνων. Η δεύτερη συνεδρία την Κυριακή αφορούσε στους Περιβολιώτες, την άλλη μεγάλη ομάδα των Βλάχων της περιοχής ενδιαφέροντος του θέματος του Συμποσίου.
Η ειδική λαογράφος Στ. Γιακούλα παρουσίασε το πανόραμα της υφαντικής τέχνης του Περιβολίου Γρεβενών με βάση υλικό που φυλάσσεται και φωτογράφισε στους Περιβολιώτες του Βελεστίνου με κάποιες αναφορές στην αντίστοιχη καταγωγική ομάδα των Τρικάλων. Εστίασε στην επεξεργασία του μαλλιού και στις τεχνικές παρασκευής των χρωμάτων και βαφής των νημάτων για να εμβαθύνει στα μοτίβα, τα σχέδια και τα ιδιαίτερα σύμβολα ως εμβλήματα κυρατζίδικων οκογενειών. Ιδιαίτερα σε σχέση με τα τελευταία παρουσίασε φωτογραφικό υλικό με χαράγια, σαμαροκουβέρτες και τα δισάκια των οικογενειών Κουβάτα, Λαΐτσου και Μπομπότη.
Ο επόμενος εισηγητής Γιώργος Σαββανάκης μεταπτυχιακός στο ΙΑΚΑ του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας έκλεισε αυτή τη θεματική ενότητα παρουσιάζοντας με αρτιότητα κι εμβρίθεια την ποικιλία των επαγγελμάτων που ασκούσαν οι Περιβολιώτες κατά τον 18ο και 19ο αιώνα στη βάση αρχειακού υλικού. Εστίασε ιδιαίτερα στην οργάνωση των καραβανιών, του τσελιγγάτου και του ισναφιού των τερζήδων.
Το Συμπόσιο έκλεισε με την εισήγησή του ο ιστορικός ερευνητής στο Πανεπιστήμιο της Βιέννης Στέργιος Λαΐτσος, που αναφέρθηκε αρχικά στα ιστοριογραφικά ζητήματα που προέκυψαν από τη διαπλοκή πολιτικών προκριμμάτων και εθνογενετικών θεωριών στις ιστοριογραφίες των νεωτερικών εθνικών κρατών σε σχέση με τη μελέτη των Βλάχων στο Μεσαίωνα. Ο εισηγητής παρουσίασε για πρώτη φορά τη βλαχική φράση “Βεζείτε ο τζέσαρ” (φύγετε ο καίσαρας) που παραδίδει ο Ιωάννης Σκυλίτζης κι ερμήνευσε την πρώτη μνεία του όρου Βλάχοι ως προσδιορισμού των λατινόφωνων Ρωμαίων από τον 11ο αιώνα.στη βυζαντινή κειμενική παράδοση (Ιωάννης Σκυλίτζης, Κατακαλών Κεκαυμένος) και την υποχώρηση του όρου Ρωμάνοι με τον οποίο παραδίδονται ως τον 10ο αιώνα οι ομιλούντες την “πατρώα γλώσσα” των Ρωμαίων, δηλαδή οι λατινόφωνοι υπήκοοι της Ρωμανίας (Βυζαντινού κράτους).
Το 12ο Συμπόσιο της ΠΟΠΣΒ παρακολούθησε πλήθος κόσμου από την περιοχή της Μαγνησίας. Η κατάμεστη αίθουσα του Πολιτιστικού Κέντρου του Δήμου Αλμυρού καταδεικνύει το ενδιαφέρον του ευρύτερου κοινού για τα βλαχολογικά θέματα τα οποία μάλιστα καθιστά ελκτικότερα η παρουσία νέων επιστημόνων, η πρωτοτυπία των θεμάτων κι η συγκροτημένη μεθοδολογικά, επιστημονική θεώρηση και παρουσίαση αυτών.
Την τηλεοπτική κάλυψη των εργασιών του Συμποσίου επιμελήθηκε ο Περιβολιώτης σκηνοθέτης Γιώργος Καλόγηρος και κάλυψε ο ιδιωτικός τηλεοπτικός σταθμός ΑΣΤΡΑ που ήταν και χορηγός του. Επίσης σχετικό ρεπορτάζ έγινε από το κρατικό κανάλι ΕΤ3 και τον γνωστό δημοσιογράφο Βαγγέλη Μητρούσια.