Σεβασμιώτατε, Κύριε Δήμαρχε, Κύριε πρόεδρε των Γραμμουστιάνων, Κύριε πρόεδρε της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών Φίλες και φίλοι, Προσκυνητές ευλαβικοί της «Παναγιάς της Γραμμουστιανής»,
Συρρεύσαμε σήμερα όλοι μας εδώ να προσκυνήσουμε τη Χάρη της, την Παναγιά την Οδηγήτρια, προστάτιδα των Γραμμουστιάνων Βλάχων, Τροφό και Μητέρα του Γένους των Χριστιανών.
Η συμβολική σημασία της εικόνας της «Παναγιάς της Γραμμουστιανής» ξεπερνά τη θρησκευτική της διάσταση. Για τους Γραμμουστιάνους Βλάχους είναι το σύμβολο της εξιδανικευμένης, απωλεσθείσας ορεινής τοπικότητας τους. Η εικόνα της Παναγιάς της Γραμουστιανής στο Άργος Ορεστικό διαμεσολαβεί για τους Γραμμουστιάνους όχι μόνο στον Υιό της. Είναι ταυτόχρονα ο διαμεσολαβητής κι η κιβωτός της ιστορικής μνήμης μιας χαμένης πατρίδας.
Σκορπισμένοι, κυνηγημένοι απ’ τον κατακτητή οι Γραμμουστιάνοι Βλάχοι στα Νότια Βαλκάνια, διασώζουν σήμερα μαζί με τη μνήμη της λεηλατημένης και κατεστραμένης τους πατρίδας την εικόνα της Παναγιάς της Οδηγήτριας.. Στον ερειπιώνα σήμερα της εκκλησιάς της στην ορεινή Γράμμουστα φυλάσσεται, όσο και αυτό να ηχεί παράδοξο, η μνήμη της ορεινής πατρίδας, το αίσθημα του κοινώς ανήκειν σε μια ομάδα ανθρώπων, σε μια κοινωνία οργανωμένη για αιώνες με τάξη και σειρά. Σε μια κοινωνία αξιών. Μια Κοινότητα της οποίας η αυτοπραγμάτωση κι επιβεβαίωση είχε κορυφαία μέρα της τη γιορτή της Παναγιάς. Η Χάρη της λοιπόν συνιστά το ιδεώδες σύμβολο γύρω από το οποίο η Κοινότητα κι η Κοινωνία της Γράμμουστας συνέρχονταν στο παρελθόν και στο οποίο αναφέρονται οι διάσπαρτοι Γραμμουστιάνοι του παρόντος.
Η θρησκευτική ιδιοπροσωπία της λατινόφωνης Ρωμιοσύνης, συνδέεται άρρηκτα ανά τους αιώνες με τη Χριστιανοσύνη της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, του Σεπτού Οικουμενικού μας Πατριαρχείου. Η πολιτική της ιδιοπροσωπία ταυτίζεται με αυτή του Γένους των Ρωμαίων. Σ’ αυτή τη σύνθεση οι Γραμμουστιάνοι Βλάχοι δώσαν μαρτυρία Πίστεως και Πατρίδος στους αγώνες για την Ελευθερία του Γένους μας ως Ελληνεπώνυμου πλέον στους νεώτερους χρόνους. Με προστάτιδα, καταφύγιο, παρηγοριά και οδηγό την Παναγιά τη Γραμμουστιανή. Εγκώλπιο της μνήμης και αισιόδοξη οδηγό του μέλλοντος.
Γι’ αυτό και συγχαίρω το Σύλλογο των Γραμμουστιάνων για την πρωτοβουλία των εκδηλώσεων. Οι Γραμμουστιάνοι της Προσοτσάνης κρατούν άσβεστη την καντήλα της μνήμης της λεηλατημένης και κατεστραμένης ορεινής τους πατρίδας. Με συνείδηση και πίστη αναφέρονται στα πραγματικά σύμβολα των πατέρων τους και τα τιμούν. Είθε η Παναγιά η Γραμμουστιάνα να μας ενδυναμώνει και να μας οδηγεί στη Γράμμουστα των διαχρονικών κι ανθρωπιστικών αξιών.
Μιχάλης Μαγειρίας
Πρόεδρος Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων
photo: http://grammoustianoi.gr