Υπάρχει μία πολύ ωραία όσο και θλιβερή ιστορία η οποία ακόμη λέγεται στα χωριά του Ασπροπόταμου και ιδιαίτερα στην Πολυθέα, την Κρανιά και τον Κλεινοβό.
Η επιστήμη της Λαογραφίας θεωρεί ότι ο πυρήνας κάθε μύθου είναι πάντα μια πραγματική ιστορία.Τα στοιχεία του μύθου είναι εμφανή στην ιστορία της «Δέσπως του Γουλίτσα» που παραθέτω.
Η Δέσπω ήταν υπαρκτό πρόσωπο. Καταγόταν από την Πολυθέα και περιγραφόταν από τους συγχωριανούς της ως μια ψυχωμένη και καλοδεμένη γυναίκα, αν και κάποιας ηλικίας. Πριν πολλά χρόνια, θα πρέπει να ήταν γύρω στα 1885, οι γυναίκες και τα παιδιά της οικογένειας του Γουλίτσα είχαν παραμείνει στην Πολυθέα ως το τέλος του φθινοπώρου για να τελειώσουν τα υφαντά που θα έστελναν στην Κύπρο, όπως έκαναν κάθε χρόνο. Ξεκινώντας την επιστροφή για τα Τρίκαλα και αφού είχαν προσπεράσει την Κρανιά σταμάτησαν για να ξεκουραστούν στο Γκολέμι, ένα πλατύ και ανεμοδαρμένο πλάτωμα στα 1500 μέτρα.
Ύστερα από ώρα, και ενώ ετοιμάζονταν να ξεκινήσουν και πάλι, διαπίστωσαν πως ξέχασαν κάποια πράγματα στην Πολυθέα. Παρά τις αντιρρήσεις των άλλων η Δέσπω αποφάσισε να γυρίσει στο χωριό να πάρει αυτά που είχαν λησμονήσει. Οι υπόλοιπες γυναίκες με τα μικρά παιδιά θα επέστρεφαν στην Κρανιά όπου θα την περίμεναν. Μέχρι την ώρα που ξεκίνησε η Δέσπω για την Πολυθέα ο ουρανός ήταν πεντακάθαρος. Σε λίγο όμως σηκώθηκε ένα αγριοκαίρι χωρίς προηγούμενο. Ένας κρύος δυνατός αέρας ξερίζωνε τα δένδρα. Στο τέλος συννέφιασε, έπεσε χιόνι που τα σκέπασε όλα σε λίγη ώρα. Πρώτη φορά είδαν τέτοιο κακό καιρό μολογούσαν οι σπιτικοί της Δέσπως όταν έφθασαν στην Κρανιά, όπου όπως είχαν συμφωνήσει θα περίμεναν την Δέσπω. Άδικα όμως. Η Δέσπω δεν φάνηκε. Την βρήκαν παγωμένη την επόμενη άνοιξη στη θέση «Ταμπούρια» της Τριγγίας σε υψόμετρο που αγγίζει τα 2000 μέτρα. Έκτοτε η τοποθεσία πήρε την ονομασία «Στης Δέσπως».
Η ιστορία της Δέσπως πήρε μυθικές διαστάσεις καθότι έμεινε ανεξήγητο πώς κατάφερε να φτάσει σε τέτοιο ψήλωμα με τέτοιο καιρό. «Μόνο οι ξωθιές και οι Καλότχιες μπορούσαν να τη σηκώσουν ολόσωμη και να την αποθέσουν στα ψηλά λιβάδια της Τριγγίας» συνήθιζαν να λένε τα παλιά χρόνια στα χωριά της περιοχής.
Δημήτρης Ι. Κωνσταντινίδης
Τριγγία, 2.204 μέτρα
Ιωάννης Ψαρρής - Τριγγία Νότια Πίνδος