Σήμερα συμπληρώνονται 78 χρόνια από την έναρξη της μεγαλύτερης εκκαθαριστικής επιχείρησης των Γερμανών στην Ελλάδα με τη κωδική ονομασία Επιχείρηση «Πάνθηρας».
Η επιχείρηση στράφηκε εναντίον των βάσεων των ανταρτών σε όλο σχεδόν το μήκος της Πίνδου, καλύπτοντας το δυτικό τμήμα του νομού Τρικάλων, ολόκληρη την Ήπειρο και τμήμα της Δυτικής Μακεδονίας.
Η φωτογραφία που επισυνάπτω αποτελεί τμήμα του χάρτη της Ελλάδας στον οποίο αποτυπώνονται (με κόκκινα στίγματα) οι κατεστραμμένοι οικισμοί σε όλη τη διάρκεια της κατοχής. Ο χάρτης αποτελεί μέρος της έρευνας που πραγματοποίησε ο υφυπουργός ανοικοδόμησης Κωνσταντίνος Δοξιάδης το 1945 (Έκθεση Δοξιάδη - Αι Θυσίαι Της Ελλάδος στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο). Σκοπός της έρευνας ήταν ο προσδιορισμός του ύψους των αποζημιώσεων που θα διεκδικούσε το ελληνικό κράτος. Το έργο του Δοξιάδη ήταν πρωτοποριακό για την εποχή του, διότι αξιοποίησε την εικόνα. Με χάρτες, πίνακες και διαγράμματα πέρασε το μήνυμα της πρωτοφανούς σε έκταση καταστροφής υποδομών, αφαίμαξης υλικών και κυρίως ανθρώπινων ζωών από τον κατακτητή. Αποτελεί μάλιστα την πρώτη επίσημη κρατική αναφορά για τις καταστροφές και τα θύματα που σημειώθηκαν στην Ελλάδα την περίοδο 1941-44.
Ωστόσο, λόγω του ανύπαρκτου οδικού δικτύου, και γενικότερα της έκρυθμης κατάστασης που επικρατούσε στην πατρίδα μας το 1944-45 η «Ομάδα Δοξιάδη» δεν κατάφερε να αποκτήσει πρόσβαση σε περιοχές όπου επέδραμε ο «Πάνθηρας». Έτσι, σε αρκετές περιπτώσεις δεν καταγράφηκαν δολοφονίες των κατοίκων και καταστροφές χωριών από τα κατοχικά στρατεύματα. Σήμερα γνωρίζουμε με πολύ ικανοποιητική ακρίβεια τον αριθμό, αλλά και τα ονόματα των θυμάτων, όπως και τον αριθμό των κατεστραμμένων σπιτιών σε όλους τους οικισμούς που επλήγησαν. Στον νομό Τρικάλων οι Γερμανοί αφαίρεσαν τη ζωή 146 κατοίκων σε 33 οικισμούς. Πυρπόλησαν δε 3140 σπίτια και 19 εκκλησίες.
Εμάς που θανατωθήκαμε εδώ μη μας ξεχνάς γιατί η λήθη του κακού είναι άδεια για την επανάληψη του
Επιγραφή στο βάθρο του Ελληνικού μνημείου που βρίσκεται στο ναζιστικό στρατόπεδο συγκεντρώσεως και εξοντώσεως Μαουτχάουζεν – Γκούζεν (Konzentrationlager Mauthausen – Gusen)
Κωνσταντινίδης Δημήτρης
Γενικός χάρτης καταστροφών από το Αι θυσίαι της Ελλάδος στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. Κωνσταντίνος Α. Δοξιάδης.
Έκθεση Δοξιάδη - Αι Θυσίαι Της Ελλάδος στο Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο