Κατά το έτος 1878 ελυμαίνετο την Ήπειρο ο λήσταρχος και μεγάλος τρομοκράτης Στραβολαίμης. Είχε γίνει το φόβητρο όλου του νομού Ιωαννίνων.
Φορολογούσε παράνομα τους νοικοκυραίους των χωριών, τους κτηνοτρόφους και γενικά όλους όσους μπορούσαν να πληρώσουν έστω και μία χρυσή λίρα. Οι τουρκικές αρχές μάταια προσπαθούσαν να τον σκοτώσουν ή να τον συλλάβουν ζωντανό. Τότε ο τούρκος Γενικός Διοικητής του βιλαετίου Ιωαννίνων (Βαλής στα τουρκικά) για να εξαναγκάσει τους χωρικούς να τον προδώσουν διέταξε να συλληφθούν και να μεταφερθούν στις φυλακές Ιωαννίνων τρεις προύχοντες από κάθε χωριό του Ζαγορίου. Μέσα σε πέντε μέρες γέμισαν οι φυλακές Ιωαννίνων. Επειδή ο λόγος των συλλήψεων δεν έγινε γνωστός από την αρχή και λόγω της ανησυχίας που δημιούργησε το γεγονός, ο προύχοντας της Βοβούσας Πέτρος Ν. Καζάνας αναγκάστηκε να μεταβεί στα Ιωάννινα με τη σύζυγό του και τη μοναχοκόρη του Μαρία και να παραμείνει εκεί μέχρι να ξεκαθαρίσει η κατάσταση. Εκεί έμαθε και το λόγο των συλλήψεων σ΄ολόκληρο το Ζαγόρι. Ζητάει τότε ακρόαση από το Βαλή Πασά, από τον οποίο και γίνεται άμεσα δεκτός. Με το αγέρωχο ύφος του ρωτάει τον Πασά:
- Γιατί τους φέρατε αυτούς τους νοικοκυραίους και εντελώς άδικα τους εγκλείσατε στις φυλακές;
- Για να μου παραδώσουν τον Στραβολαίμη, απάντησε ο Βαλής.
- Και τι φταίνε αυτοί οι φιλήσυχοι άνθρωποι; Αν θέλετε να συλλάβετε τον Στραβολαίμη, να φέρετε εδώ τους τρεις μεγάλους τσέλιγκες της Ηπείρου, το Νιμπή από το Περιβόλι, τον Βασιλάκη από τη Βοβούσα και τον Γιακούπ Αγά από το Τσεπέλοβο. Να τους ζητήσετε να υποδείξουν μέσα σε 24 ώρες το Στραβολαίμη στη χωροφυλακή ζωντανό ή νεκρό, αλλιώς θα τους πείτε ότι θα τους κρεμάσετε στον πλάτανο της αγοράς των Ιωαννίνων, είπε ο Καζάνας.
Ο Βαλής υιοθέτησε άμεσα την πρόταση του Καζάνα και διέταξε τη μεταφορά των τριών τσελιγκάδων στα Ιωάννινα.
- Θέλω από σας το Στραβολαίμη, τους είπε. Αν δεν τον παραδώσετε ζωντανό ή νεκρό μέσα σε δύο μέρες, θα σας κρεμάσω στον πλάτανο της Αγοράς.
Τότε ο πονηρός Νιμπής από το Περιβόλι, βάζοντας το δεξί του χέρι στο στήθος λέει:
- Πασά Εφέντη, έχει ασλάνια (λιοντάρια) το Ντεβλέτι (κράτος) να συλλάβει δέκα Στραβολαίμηδες. Τι μπορούμε να κάνουμε εμείς οι ραγιάδες;
- Χεντεποίζ, χεντεποίζ (άτιμε, άτιμε) του λέει ο Πασάς, το Στραβολαίμη σε 24 ώρες, αλλιώς θα σας κρεμάσω στην Πλατεία. Φύγετε.
Τότε αναγκάστηκαν οι τσέλιγκες να συνεννοηθούν με τη χωροφυλακή και μέσα σε 48 ώρες ο Στραβολαίμης είχε εκτελεστεί. Το κεφάλι του μεταφέρθηκε στα Ιωάννινα και επιδείχτηκε στον Πασά. Ενθουσιασμένος για το αποτέλεσμα ο Βαλής, αλλά και καχύποπτος, διέταξε να κληθεί από τη Βοβούσα ο Πέτρος Καζάνας. Ο τελευταίος ξαναγύρισε στα Ιωάννινα, για να συναντήσει το Πασά. Ο Βαλής ικανοποιημένος τον αγκάλιασε και του είπε ότι στο εξής θα τον έχει σύμβουλό του, του ζήτησε όμως να αναγνωρίσει το κεφάλι του Στραβολαίμη. Ο Πέτρος Καζάνας δήλωσε ότι για να είναι βέβαιος θα πρέπει να του επιδείξουν το δεξί χέρι του ληστή, στο οποίο είχε κεντήματα από μπαρούτι (τατουάζ), όπως συνήθιζαν να κάνουν εκείνη την εποχή τα παλικάρια. Αυτά τα κεντήματα γνώριζε από παλιά ο Πέτρος Καζάνας, πριν ο Στραβολαίμης γίνει ληστής. Του φέρανε το χέρι, το οποίο ανήκε στο ληστή. Έτσι απελευθερώθηκαν οι κρατούμενοι νοικοκυραίοι και η τάξη αποκαταστάθηκε στο Βιλαέτι Ιωαννίνων.
Για πολλά χρόνια μετά ο Πέτρος Καζάνας μέσα από τη γνωριμία του με τον Βαλή Πασά κατάφερε να γλυτώσει από τις φυλακές και τα βάσανα των Τούρκων πολλούς Έλληνες.
Σημείωση:
Ο Πέτρος Καζάνας, προύχοντας από τη Βοβούσα, είναι ο πεθερός του προπάππου μου Ζήση Παπαθανασίου, που παντρεύτηκε την κόρη του Μαρία.
(Από χειρόγραφο που μου άφησε ο παππούς μου Πέτρος Παπαθανασίου σε απλοποιημένη γλώσσα)
Ζήσης Παπαθανασίου
Το γεφύρι της Βοβούσας. 27/07/1936. Τρίτος από δεξιά ο Πέτρος Παπαθανασίου και πέμπτη η σύζυγός του Αικατερίνη, το γένος Κωνσταντίνου Βαλταδώρου.