Τα Κλείδωνα στη Σαμαρίνα

Το έθιμο του Κλήδονα στη ΣαμαρίναΈθιμο Γυναικών
Τα κλείδωνα γιορτάζονται μόνο από γυναίκες, στις 23 και 24 Ιουνίου. Οι κοπέλες χωρίζονταν σε δυο ομάδες στον πάνω και κάτω μαχαλά. Κάθε ομάδα είχε μια κοπέλα ντυμένη σαν νύφη που κρατούσε ένα γκιούμι στο οποίο κάθε κοπέλα έβαζε ένα λουλούδι πάνω στο οποίο έδεναν ένα κόσμημα. Και όλες μαζί οι κοπέλες τραγουδώντας πήγαιναν σε τρεις βρύσες του χωριού και γέμιζαν το γκιούμι με νερό.

Να βάλουμε τα κλείδωνα τώρα τ` Αγιαννιού (το Μαϊ, Μαϊ)
να μπουν καλά, να μπουν χρυσά, να μπουν μαλαματένια.

Σαν έρθει η Ανθίτσα για νερό,
νερό να μη τη δώσετε
μόνο να τη ξετάσετε,
Ανθίτσα ποιον αγαπάς
τον Γιάννη τον πραματευτή.




Ούμπλε σοάρα βιάρσε φιάτε τρι ενάτε αλί σοράτε .

Βρυσούλα πετροκάγκελη δως μας νερό να πιούμε
για να μας πεις ποιον αγαπούμε.


Μπαίνω σε περιβόλι απάνω μες στις λεμονιές
άιντε εκεί βρίσκω την κόρη που έπαιρνε νερό
της κρένω δε μου κρένει και δε με δέχεται
της τάζω κουλουνάτα κι ρώσικα φλουριά.



Οι δύο μαχαλάδες συναντιόνταν στην πλατεία του χωριού, και όλες οι κοπέλες χόρευαν. Την άλλη μέρα επαναλάμβαναν την ίδια διαδικασία. Έστηναν όλες μαζί χορό και στο τέλος κάθε κοπέλα τραβούσε ένα λουλούδι από το γκιούμι. Το βράδυ που κοιμόταν έβαζαν το λουλούδι κάτω από το μαξιλάρι για να δουν ποιόν θα παντρευτούν, όπως έλεγαν. Τα τραγούδια που λέγανε ήταν:


Να βγάλουμε τα κλείδωνα τώρα τ` Αγιαννιού
να βγουν καλά, να βγουν χρυσά, να βγουν μαλαματένια
βγήκαν καλά, βγήκαν χρυσά, βγήκαν μαλαματένια.


Μηλίτσα που ΄σαι στον γκρεμό με μήλα φορτωμένη
Τα μήλα σου λιμπίζομαι μα τον γκρεμό φοβούμαι.
Σαν τον φοβάσαι τον γκρεμό έλα από το μονοπάτι
Το μονοπάτι μ΄ έβγαλε σε μια παληο-εκκλησίτσα.
Εκεί ήταν τρία μνήματα, τα τρία αράδα-αράδα.
Δεν τα είδα και τα πάτησα στα μάτια και στα φρύδια.
Ακούω το μνήμα να βογγά βαριά να αναστενάζει.
Ποιος είναι αυτός που με πατεί στα μάτια και στα φρύδια
Αν είναι νιος να χαίρεται αν είναι παλικάρι
Κι αν είναι κάνας γέροντας χρόνος να μην τον εύρει.


Κόρη κι αρβανιτοκόρη, τ΄Αρβανίτη θυγατέρα,
που τη βρήκες τόση ασπράδα και έβγαλες τόση ομορφάδα;
Τα φλουριά τ΄αμυγδαλάτα και τα μάγουλα τ’ αφράτα;
Έχω άντρα πρώτον κλέφτη κι αδερφό πρώτο τσαούση.


Άιντε, κούτε στιάλλε σουν ατζιάνε
αχ ούτε τζίλε φέτσιου του ξιάνε.
Βόι φιτσιόρι Αμιρικάνοι
σ’ νου φιτσιέτς μούλτς άνιοι του ξάνε
κ’ β’ αστιάπτε λάιλε ντάντε, σ’ λάιλε φιάτε
κ’ σι’ αρμίνε νι σοσίτε σν’ μαρτάτε.

Μετάφραση:
Άντε όσα άστρα είναι ψηλά
τόσες μέρες έκαμα στα ξένα.
Εσείς παιδιά Αμερικάνοι
να μην κάνετε πολλά χρόνια στα ξένα,
γιατί σας περιμένουν οι καημένες οι μάνες
και τα καημένα τα κορίτσια
μένουν αρραβωνιασμένα κι ανύπαντρα.


Μια ψιλή λιανή-λιανή στο γιοφύρι κάθονταν κι όλο συλλογιζόταν
Πώς θα το περάσω το νερό τούτο το θολό νερό;
Πέρασε με νιούτσικε πάρε τα παπούτσια μου.
Δεν στα θέλω κόρη μου, δεν στα καταδέχομαι, είμαι νιος και ντρέπομαι.

Ακόμη και σήμερα το έθιμο αυτό δεν έχει χαθεί απο την παράδοση του χωριού μας και ελπίζουμε να συνεχιστεί σε όλες τις γεννιές που ακολουθούν. Η διαφορά σήμερα είναι ότι όλες οι γυναίκες ξεκινάνε όλες μαζί απο τη Μεγάλη Παναγία.

 

Αναζήτηση