Ξακουστοί οι Ηπειρώτες μουσικοί και ειδικά οι δεξιοτέχνες στο κλαρίνο, όπως οι Χαρισιάδης, Τάσος Χαλκιάς Πέτρος Λούκας-Χαλκιάς, Γρηγόρης και Σταύρος Καψάλης, Φιλιππίδης, Σαρέας κ.ά..
Αλλά και το Μέτσοβο ευτύχησε, τα τελευταία 60 και πλέον χρόνια, να έχει δύο πραγματικά αυθεντίες στο κλαρίνο, τον Αυγέρα (Αυγερινό Μπάο) και τον Μάσιο ή Μασιόπουλο (Τσούτσο Στέργιο) που γνώριζαν όλα τα παλιά τραγούδια του Μετσόβου και όχι μόνο. Ακούραστοι και οι δυο στα γλέντια, ολόκληρα μερόνυχτα παίζανε με κέφι. Όταν τους καλούσαν στους γάμους, το θεωρούσαν μεγάλη τιμή κι έπρεπε να «βγάλουν την δουλειά, όπως επιτάσσουν τα έθιμα του Μετσόβου», όπως αναφέρει ο χοροδιδάσκαλος του Μετσόβου Γ. Μέτσιος.
Ήταν και οι δυο τους άξιοι συνεχιστές της μουσικής παράδοσης του Μετσόβου, γιατί πράγματι το Μέτσοβο έχει πλούσια μουσική παράδοση με αθάνατα παραδοσιακά παλιά τραγούδια, όπου δίνει το χέρι της χαράς η μια γενιά στην άλλη, που χάρη σ’ αυτούς τραγουδιούνται ακόμα αναλλοίωτα όπως παλιά. Επειδή και οι δυο έχουν «φύγει» απ’ τη ζωή και πρόσφατα η σύντροφος του Μάσιου, η Βαγγελίτσα, πήρα αφορμή να τους μνημονεύσω, γράφοντας σήμερα γι’ αυτούς, όπως θα κάναμε ένα μνημόσυνο και θα ανάβαμε ένα αγιοκέρι στη μνήμη τους.
Δε θα παραλείψω, βέβαια, να σημειώσω ότι το Μέτσοβο και ειδικά ο χορευτικός σύλλογος με τον άξιο χοροδιδάσκαλο, τους τίμησε δεόντως, αφιερώνοντας στον καθένα χωριστά από μια μουσική βραδιά με ακούσματά τους. Επίσης, θέλω κι εγώ να τον ευχαριστήσω, γιατί μου έδωσε μερικές πληροφορίες που δεν γνώριζα τις οποίες και παραθέτω. Ζώντας 42 και πλέον χρόνια εδώ και επειδή είμαι λάτρης της δημοτικής μουσικής παράδοσης, θα πω ότι μεγάλωσα με ακούσματά τους από τα γλυκόηχα και γλυκόλαλα κλαρίνα τους. Μου φέρνουν θύμισες που άνθρωπος ποτέ δεν ξεχνάει και ηχούν στ’ αυτιά μου νότες που με ανατριχιάζουν και διαπερνούν το κορμί μου. Με ταξίδευαν και με ταξιδεύουν «ανεβάζοντάς με ψυχικά».
Οι επισκέπτες του Μετσόβου, πέρα από τις φυσικές καλλονές, έχουν να θαυμάσουν και τα υφαντά -αληθινά έργα τέχνης- που φτιάχνονται με το υφάδι και το στημόνι με νήματα κάθε λογής χρωμάτων, για να δημιουργηθεί η τελική εικόνα της υφάντρας. Έτσι θα παρομοίαζα κι εκείνους, βάζοντας ο ένας το υφάδι και ο άλλος το στημόνι, δημιουργούσαν τέτοια τραγούδια, που παρ’ ότι έχουν «φύγει» από τη ζωή, εξακολουθούμε ακόμη και σήμερα να διασκεδάζουμε με τα CD τους.
Σε μια φωτογραφία -σπάνια βέβαια- απεικονίζονται ο Μάσιος να παίζει το κλαρίνο και ο Αυγέρας κιθάρα. Θα έλεγα ότι δεν «βγαίνουν» εύκολα από τα σύνορα του Μετσόβου να παίξουν, αλλά μόνο επιλεκτικά. Ο Αυγέρας στο Ανατ. Ζαγόρι και ιδιαίτερα στο Γρεβενίτι και ο Μάσιος στη Βοβούσα, Μαλακάσι Κουτσούφλιανη (Παναγιά) και σε όλα τα βλαχοχώρια του Ασπροποτάμου. Ο κόσμος κάποτε γλεντούσε κάθε βράδυ στο Μέτσοβο. Αξέχαστες οι βραδιές στο καφενείο της Κυρά Χάϊδως του ΧΡΟΝΗ και στο οινομαγειρείο του «Χαριλάκη» Χαρίλαου Χασταζέρη. Αυτοί, λοιπόν, γνώριζαν τα «πατήματα» και τα θέλω του κάθε χορευτή και ποιο τραγούδι να παίξουν στον καθένα, όπως και στους αρραβώνες, γάμους πανηγύρια. Είχαν όμως και την τύχη στην κομπανία τους (ζυγιά) να πλαισιώνονται από άξιους συνεργάτες. Ο Αυγέρας από τον αδελφό του Γιάννη με το βιολί και τον Στέργιο τον Μπάο στο λαούτο και στο τραγούδι. Ο Μάσιος από τον Γιασιά (Τάκη Μπάο) ,πολύ καλό δεξιοτέχνη στο βιολί αλλά και πολύ καλό τραγουδιστή, όπως και από τον Δήμο το Χρόνη στο λαούτο. Ας αφήσουμε όμως τους ίδιους να μας αφηγηθούν στιγμιότυπα από την καλλιτεχνική τους ζωή:
Αυγέρας: «Εκείνα τα χρόνια τα γλέντια δεν ήταν όπως σήμερα. Αυτοί που γλεντούσαν ήταν μερακλήδες, είχαν απαιτήσεις, ξέρανε όλα τα τραγούδια, θέλανε όλα τα «γυρίσματα», δεν επιτρεπόταν το λάθος, το φάλτσο. Κοιτάζαμε τους χορευτές στα μάτια και στα πόδια. Θυμάμαι, έτσι να γελάσουμε και λιγάκι, κάποτε είχα κλείσει ένα γάμο σ’ ένα χωριό εδώ κοντά όχι βλαχοχώρι και δεν ήξερα ποιός χορεύει καλά. Βάλανε στο χορό τον πατέρα της νύφης και παραγγείλανε ένα τραγούδι. Άρχισα εγώ να παίζω, αλλά εκείνος ακίνητος, κουνούσε μόνο το κεφάλι και δάγκωνε τα χείλη, όπως φοβερίζεις κάποιον. Ποιος ξέρει τι μερακλής θα είναι είπα μέσα μου, οπότε κάνω νόημα και σηκωθήκαμε όρθιοι να τον ευχαριστήσουμε. Κάποια στιγμή πετάγεται ο αδελφός του και του λέει: «Εϊ Μήτσιο, ξεκίνα καμιά φορά, δεν βλέπεις τα όργανα που σηκώθηκαν φοβισμένα; Ο άνθρωπος δεν ήξερε να χορεύει. Επίσης σ’ ένα γάμο στο Μέτσοβο σήκωσαν να χορέψει τον αδελφό του γαμπρού. Τον ρωτάω ποιο τραγούδι θέλεις; Κι εκείνος μου λέει; Μια ωραία πεταλούδα! Δεν το έχουμε αυτό του λέω. Ε, τότε «πάρτε» ένα δικό σας μου λέει».
Μάσιος: «Εμένα μ’ αγαπούσε ο κόσμος, γιατί δεν κοίταγα τα λεφτά. Μια φορά στη Βοβούσα σ’ ένα πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής τρεις μέρες έπαιζα συνέχεια, εφτά ημέρες είχα να κοιμηθώ, δύο μέρες να πάμε, κοιμόμασταν στο δάσος το βράδυ. Εκείνη τη φορά ήμουν τόσο κουρασμένος που στην επιστροφή μου πήρε δύο νύχτες να ξεκουραστώ και να επιστρέψω στο Μέτσοβο».
Και οι δυο τους αξιοπρεπείς ως το τέλος της ζωής τους, τιμούσαν τον κόσμο και την τέχνη του κλαρίνου. Αλλά η μεγαλύτερη τιμή γι’ αυτούς ήταν όταν θα τους προσκαλούσαν να «βγάλουν» - παίξουν στο πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής, Πολιούχου Μετσόβου. Έχουν αφήσει, όπως είπαμε, μεγάλη παρακαταθήκη και δεν υπάρχει σπίτι σήμερα στο Μέτσοβο – Ανήλιο – Βοτονόσι – Ανθοχώρι - Μηλιά που να μην έχει CD με τραγούδια τους που θα τους διασκεδάζουν για πάντα στις γιορτές, τους αρραβώνες κλπ.. Θα πρέπει όμως επίσης να αναφέρω ότι τη μουσική παράδοση και παρακαταθήκη που άφησαν, εξακολουθούν να την υπηρετούν αντάξια οι νέοι μας μουσικοί, ο γιός του Αυγέρα Κώστας Μπάος του Τάκη ο Μπάος, ο Αποστόλης Μετσοβίτης, ο Χρήστος Σιούλης, ο Πάκης με το όποτε βρετς, ο Σίττας.
Τους είχα ρωτήσει πώς μάθανε να παίζουν και εκείνο που απεκόμισα ήταν το εξής: «Μόνο στην πράξη παίζεις και τραγουδάς το τραγούδι, γιατί έτσι το ανακαλύπτεις κι’ έπειτα εντελώς απρόσμενα αυτό το τραγούδι αρχίζει να τραγουδάει από μόνο του για σένα». Άλλωστε, το δημοτικό, ειδικά, τραγούδι είναι το ξεχείλισμα της ψυχής του λαού που συνταράσσεται από έντονα βιώματα, χαρά, λύπη, τα οποία ο άνθρωπος αισθάνεται την ανάγκη να εκφράσει σε στιγμές ψυχικής έξαρσης. Αυτοί ήταν οι δυο αυθεντικοί καλλιτέχνες που κράτησαν αναλλοίωτη την παράδοση, που θα μείνουν «Αθάνατοι» στις μνήμες όσων τους έζησαν και γλέντησαν μαζί τους. Να είναι καλά εκεί που βρίσκονται. Αιωνία τους η μνήμη.
ανυπόγραφο
πηγή: proinoslogos.gr
ΑΥΓΕΡΙΝΟΣ ΜΠΑΟΣ
