Επιστήμονες, κυρίως γλωσσολόγοι, ανέπτυξαν το ζήτημα της βλάχικης γλώσσας και την ανάγκη να βρεθεί ένα κοινό σύστημα γραφής της. Ο καθηγητής Βασίλης Νιτσιάκος νέος πρόεδρος της Επιστημονικής Εταιρείας Μελέτης του Πολιτισμού των Βλάχων.
Την αναγκαιότητα αρχικά διάσωσης και στη συνέχεια διάδοσης της βλάχικης γλώσσας ανέπτυξαν ειδικοί επιστήμονες, κυρίως γλωσσολόγοι, που συμμετείχαν σε ημερίδα στο πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Τίτλος της ημερίδας ήταν «Η γραπτή απόδοση των γλωσσών προφορικής παράδοσης - Η περίπτωση της βλάχικης γλώσσας» και την διοργάνωσαν το τμήμα Φιλολογίας του πανεπιστημίου σε συνεργασία με την Επιστημονική Εταιρεία Μελέτης του Πολιτισμού των Βλάχων. Η βλάχικη (αρομούνικη) γλώσσα ανήκει στον ανατολικο-βαλκανικό κλάδο των νεολατινικών (ρομανικών) γλωσσών.
Ιστορικές κοιτίδες των ομιλητών της βρίσκονται στη βόρεια και κεντρική Ελλάδα, καθώς και κάποιες όμορες χώρες, όπως η Αλβανία και η Βόρεια Μακεδονία. Λειτουργώντας ιστορικά ως γλώσσα προφορικής παράδοσης, η βλάχικη δεν διαθέτει κοινή μορφή, αλλά συνιστά ένα σύνολο διαφοροποιημένων μεταξύ τους διαλέκτων/ιδιωμάτων. Τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται μια διεύρυνση της χρήσης της βλάχικης γλώσσας ως γραπτής. Η εξέλιξη αυτή αφενός καθιστά για πρώτη φορά έναν γραπτό κώδικα επικοινωνίας μεταξύ των ομιλητών, αφετέρου αναδεικνύει ένα σημαντικό πρακτικό ζήτημα: την αδυναμία της πλειονότητας των ομιλητών της να αποδώσουν γραπτά τα φωνολογικά, αλλά συνεπακόλουθα και τα μορφολογικά χαρακτηριστικά της γλώσσας.
Αυτή η ιδιαιτερότητα ήταν ένας από τους λόγους για την διοργάνωση της ημερίδας, οι επιστημονικές ανακοινώσεις της οποίας κάλυψαν δύο βασικούς άξονες. Ο πρώτος εστίασε στο σύγχρονο επιστημονικό κεκτημένο αναφορικά με την τυποποίηση της γραπτής μορφής προφορικών/μειονοτικών/περιφερειακών γλωσσών στον ευρωπαϊκό και βαλκανικό χώρο με έμφαση στις περιφερειακές νεολατινικές γλώσσες καθώς και στην παρουσίαση της πολυπλοκότητας που χαρακτηρίζει κάθε προσπάθεια τυποποίησης μιας γλώσσας προφορικής παράδοσης. Ο δεύτερος άξονας αφορούσε σε παλαιότερες και νεότερες προσπάθειες γραπτής απόδοσης της βλάχικης γλώσσας, με σκοπό τόσο την ιστορική διερεύνηση και καταγραφής της, όσο και στην διατύπωση προτάσεων για ένα κατάλληλο σύστημα γραφής.
«Ξέρουμε ότι η βλάχικη είναι μια γλώσσα, κατά κανόνα προφορική, με πολλά ιδιώματα και διαλέκτους. Σκοπός μας δεν είναι να την ομοιογενοποιήσουμε, αλλά να καταγράψουμε όλη αυτή την πολυμορφία της. Σκοπός μας δεν είναι να επιβάλλουμε την άποψη κάποιων ανθρώπων, αλλά να αναδείξουμε το θέμα σε ένα πλαίσιο διαλόγου, να ακούσουμε τους επιστήμονες και τις προτάσεις τους», δήλωσε από το βήμα της ημερίδας, ο καθηγητής Κοινωνικής Λαογραφίας στο Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Βασίλης Νιτσιάκος, ο οποίος στις αρχαιρεσίες που ακολούθησαν εκλέχθηκε πρόεδρος του Δ.Σ. της Επιστημονικής Εταιρείας Μελέτης του Πολιτισμού των Βλάχων. Αντιπρόεδρος είναι ο καθηγητής του πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, Κωνσταντίνος Ντίνας, γραμματέας η εκπαιδευτικός και συγγραφέας, Ελένη Αναστασοπούλου, ταμίας ο διδάκτορας του Α.Π.Θ. Νικόλαος Σιώκης και μέλη οι: Θεοφάνης Δοσούλας, Σταμάτης Μπέης και Ιωάννα Παναγιώτου-Μάμαλη.
πηγή: www.ethnos.gr
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΒΛΑΧΩΝ
Μανωλάκη 9-11 Γ' - Τ.Κ. 41222 Λάρισα
e-mail:
Λάρισα 11/ 11/ 2019 Αρ. Πρωτ.: 2
ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ
Ολοκληρώθηκε το Σάββατο 9.11.2019 με εξαιρετική επιτυχία η Επιστημονική Ειδική Ημερίδα με τίτλο «Ο γραπτή απόδοση των γλωσσών προφορικής παράδοσης: Η περίπτωση της Βλάχικης Γλώσσας», που οργανώθηκε από το Τμήμα Φιλολογίας τον Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και την Επιστημονική Εταιρία Μελέτης τον Πολιτισμού των Βλάχων. Τις εισηγήσεις των διακεκριμένων Γλωσσολόγων ακολούθησε διεξοδική συζήτηση τόσο με τα μέλη της ακαδημάίκής κοινότητας όσο και με εκπροσώπους Πολιτιστικών Συλλόγων και το ευρύ κοινό. Ο εποικοδομητικός διάλογος και η αθρόα συμμετοχή ενδιαφερομένων από διάφορα μέρη της Ελλάδας και το εξωτερικό κατέστησε δημιουργικό το όλο κλίμα και γέννησε μεγάλες προσδοκίες για τη συνέχεια.
Βασικό συμπέρασμα της Ημερίδας είναι η αναγκαιότητα διάσωσης της βλάχικης γλώσσας, που κινδυνεύει να χαθεί. Ως προς τον εγγραμματισμό της, συμφωνήθηκε ότι μπορεί να βρεθεί ο προσφορότερος τρόπος υλοποίησής τον σε συνεργασία των ειδικών επιστημόνων με όσους διδάσκούν τη βλάχικη σε αρκετούς συλλόγους ανά τη χώρα και ανάλογα με το κοινό στο οποίο απευθύνονται. Για τον λόγο αυτό μπορούν να χρησιμοποιηθούν περισσότερα τον ενός αλφάβητα. Υπήρξε επίσης απόλυτη συμφωνία στο ζήτημα της επικοινωνίας και συνεργασίας της Εταιρείας με όλους τους πολιτιστικούς συλλόγους και τις κοινότητες των Βλάχων, χωρίς καμία διάθεση πρόκρισης ή επιβολής τής μιας ή της άλλης άποψης.
Οι σύνεδροι συμφώνησαν, επίσης, ότι δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να επιχειρηθεί ομογενοποίηση της γλώσσας, καθώς ο πλούτος της έγκειται στην πολυμορφία και την ποικιλία των κατά τόπους ιδιωμάτων της, η καταγραφή των οποίων θεωρείται επείγουσα καθώς ο κίνδυνος της εξάλειψης των είναι ορατός.
Την Κυριακή 10.11.2019 πραγματοποιήθηκε η πρώτη Γενική Συνέλευση της Εταιρείας και οι αρχαιρεσίες για την ανάδειξη Διοικητικού Συμβουλίου. Το εκλεγέν Διοικητικό Συμβούλιο συγκροτήθηκε σε σώμα ως εξής:
• Πρόεδρος: Βασίλης Νιτσιάκος, καθηγητής Πανεπιστημίου Ιωαννίνων,
• Αντιπρόεδρος: Κωνσταντίνος Ντίνας, καθηγητής Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας,
• Γραμματέας: Ελένη Αναστασοπούλου, εκπαιδευτικός-συγγραφέας,
• Ταμίας: Νικόλαος Σιώκης, Διδάκτωρ Αριστοτελείού Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης,
• Μέλος Α': Θεοφάνης Δασούλας, Διδάκτωρ - μέλος ΕΔΙΠ Πανεπιστημίου Ιωαννίνων,
• Μέλος Β': Σταμάτης Μπέης, Ερευνητής Ακαδημίας Αθηνών και
• Μέλος Γ': Ιωάννα Παναγιώτον-Μάμαλη, Επ. Πολιτισμικής Ιστορίας.
Για το Διοικητικό Συμβούλιο
Πρόεδρος
Βασίλης Νιτσιάκος
Η Γεν. Γραμματέας
Ελένη Αναστασοπούλου
