Βλάχοι και ελληνισμός

Αντί προλόγου
Η αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων (Ο.Α.) είχε τις μακρινές ρίζες στην Αναγέννηση, ενώ οι Φιλανθρωπιστές και ο ευρωπαϊκός διαφωτισμός αποτέλεσαν τους άμεσους προπομπούς της. Ιδιαίτερα από τον 17 ^ο αιώνα και μετά κάποιοι φωτισμένοι άνθρωποι, οι οποίοι είχαν μελετήσει και ενστερνιστεί τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, όλο και πιο συχνά έκαναν αναφορά στους αρχαίους Ο.Α. και τον αρχαιοελληνικό αθλητισμό. Αυτή η τάση κορυφώθηκε κατά τον 19ο αιώνα, πρώτα με τη διοργάνωση των τοπικών - εθνικών Ο.Α., όπως είναι οι Ζάππειες Ολυμπιάδες ^[1] , και στη συνέχεια με τη διοργάνωση των πρώτων διεθνών Ο.Α. του 1896.

 Στο νεοελληνικό κράτος διοργανώθηκαν συνολικά οκτώ φορές αθλητικοί αγώνες με την επωνυμία Ολυμπιακοί. Πρόκειται για τους αποτυχημένους και άγνωστους του Ι. Κωλέττη, που τους διοργάνωσε κατά την ενθρόνιση του βασιλιά Όθωνα (1835), τις τέσσερις «Ζάππειες Ολυμπιάδες», (1859, 1870, 1875, 1889), τους πρώτους διεθνείς Ο.Α. (1896), τους Μεσολυμπιακούς (1906) και τους πρόσφατους Ολυμπιακούς του 2004.

Σε όλους αυτούς τους Αγώνες -εκτός βέβαια από αυτούς του 2004, για τους οποίους δεν υπάρχουν σχετικά στοιχεία- οι Βλαχόφωνοι Έλληνες -κυρίως της διασποράς- έπαιξαν κυρίαρχο ρόλο, τόσο με τις ιδέες και τα συγγράμματα, όσο και με τη χρηματοδότηση - δωρεές. Για την προσφορά αυτή του Βλαχόφωνου Ελληνισμού ο συγγραφές πραγματοποίησε αρκετές διαλέξεις, ενώ έγραψε βιβλίο και δημοσίευσε σχετικά άρθρα.
Στην παρούσα εργασία θα γίνει αναφορά στην προσφορά των Βλαχόφωνων Ελλήνων στους πρώτους διεθνείς Ο.Α. που τελέστηκαν στην Αθήνα το 1896.

Μέθοδος

Στην παρούσα εργασία γίνεται προσπάθεια να καταγραφούν και να αναδειχτούν οι προσωπικότητες, που συνέβαλαν άμεσα και καθοριστικά στην αναβίωση των πρώτων διεθνών Ολυμπιακών Αγώνων του 1896. Η μέθοδος που χρησιμοποιείται είναι αυτή του πεδίου αναζήτησης, ενώ η συλλογή των δεδομένων έγινε με βάση την αρχειακή ιστορική έρευνα.

Πολλές από τις πηγές που χρησιμοποιούνται είναι πρωτογενείς (βιβλία της εποχής, έγγραφα, εφημερίδες κτλ.), όπου διατυπώνουν τις απόψεις και μας δίνουν πληροφορίες αυτόπτες μάρτυρες, ενώ παρατίθενται και απόψεις έγκυρων σύγχρονων συγγραφέων ^[2] .

Προκειμένου να υπάρξει αντικειμενική και αξιόπιστη έρευνα καταγράφονται και αναδεικνύονται- χωρίς καμία εξαίρεση- όλες οι προσωπικότητες, που με διάφορους τρόπους συνέβαλλαν στην αναβίωση των παραπάνω Ο.Α. Στη συνέχεια επισημαίνονται οι προσωπικότητες που έχουν βλαχόφωνη καταγωγή. Έτσι ο αναγνώστης θα έχει μέτρο σύγκρισης, σε «ποιοτικά και ποσοτικά» χαρακτηριστικά. Δηλαδή θα σχηματίσει μια έγκυρη άποψη για το αν υπήρξαν Βλαχόφωνοι σε όλο αυτό το πανεθνικό εγχείρημα, πόσοι και σε τι βαθμό συνεισέφεραν.

 

Σύντομη αναφορά στην ίδρυση της ΔΟΕ και την θεσμοθέτηση των πρώτων διεθνών Ολυμπιακών Αγώνων (Ο.Α.) του 1896

Το 1894 η Γαλλική Ομοσπονδία Γυμναστικών -Αθλητικών Συλλόγων με πρωτοβουλία του αρχαιολάτρη και φανατικού οπαδού του ερασιτεχνικού αθλητισμού, Βαρόνου Pierre de Coubertin, (1863-1937) ^[3] κάλεσε στο Παρίσι όλες τις τότε γνωστές Αθλητικές Ομοσπονδίες σε ένα συνέδριο, για να συζητήσουν την επίλυση των διαφόρων προβλημάτων του ερασιτεχνικού αθλητισμού, αλλά και την αναβίωση των O.A.

Στην ιδέα αυτή ο περισπούδαστος Γάλλος μυήθηκε από τις Ζάππειες Ολυμπιάδες ^[4] , τις ανασκαφές και την αποκάλυψη των ερειπίων της Ολυμπίας (1874-81), αλλά και τις άλλες αναφορές ή και προσπάθειες αναβίωσης του θεσμού αυτού σε τοπικό επίπεδο⁷.

Στην πρόσκληση της Γαλλικής Ομοσπονδίας ανταποκρίθηκαν Ομοσπονδίες από 13 χώρες και έλαβαν μέρος 80 σύνεδροι ^[5] , οι οποίοι ίδρυσαν τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή (ΔΟΕ= IOC), αλλά και το πρώτο της Διοικητικό Συμβούλιο.

Η Ελλάδα την εποχή εκείνη δεν είχε Αθλητική Ομοσπονδία (ιδρύθηκε το 1897), έτσι οι Γάλλοι κάλεσαν τον Πανελλήνιο Γυμναστικό Σύλλογο (έτος ίδρ. 1891), αφού ήταν ο μοναδικός, που ήταν γνωστός και παρουσίαζε κάποια δραστηριότητα. Επειδή κάποιο μέλος του Δ.Σ. του Πανελληνίου Γ.Σ. αδυνατούσε να παραστεί στο παραπάνω συνέδριο, τους εκπροσώπησε ο γνωστός λόγιος Δημήτρης Βικέλας (Βλαχόφωνης καταγωγής, 1835-1908), ο οποίος τότε διέμεινε στο Παρίσι ^[6] .

 

Ανάληψη των πρώτων διεθνών Ο.Α. από την Ελλάδα και προετοιμασίες για την τέλεσή τους

Παρά το γεγονός ότι ο Βικέλας δεν είχε καμία σχέση με τον αθλητισμό, έλαβε το λόγο στο πρώτο συνέδριο της ΔΟΕ, όπου με μεστό λόγο μίλησε για τον αξιοθαύμαστο αρχαίο ελληνικό πολιτισμό και τους αρχαίους Ο.Α., ενώ δεν παρέλειψε να τονίσει τις αρετές των Νεοελλήνων και τα πλεονεκτήματα του νεοελληνικού κράτους. Με δική του πρωτοβουλία, και σχεδόν χωρίς καμία συνεννόηση με κάποιους Έλληνες αρμόδιους ή κυβερνητικούς παράγοντες, διεκδίκησε και πήρε τους πρώτους Διεθνείς Ο.Α. στην Αθήνα, για το 1896 ^[7] . Μάλιστα ύστερα από όλα αυτά το συνέδριο τον εξέλεξε και ως πρώτο πρόεδρο της ΔΟΕ ^[8] .

Την είδηση για την διεξαγωγή των Ο.Α. στην Αθήνα το 1896 υποδέχθηκε ο ελληνικός λαός, ο τύπος και ο απανταχού της γης Ελληνισμός με μεγάλο ενθουσιασμό. Αντίθετα, η ελληνική κυβέρνηση με πρωθυπουργό τότε τον Χαρίλαο Τρικούπη, αντιμετώπισε την πρωτοβουλία αυτή του Βικέλα αρνητικά, λόγω των μεγάλων οικονομικών προβλημάτων ^[9] .

Στο κρίσιμο αυτό σημείο, με την πρωτοβουλία του διαδόχου Κωνσταντίνου, του Βικέλα, αλλά και την προτροπή του Κουπερτέν, συγκροτήθηκε η πρώτη ελληνική Επιτροπή Ολυμπιακών Αγώνων (ΕΟΑ), η οποία δραστηριοποιήθηκε για την εξεύρεση οικονομικών πόρων για την διοργάνωση των αγώνων. Δυστυχώς, αυτή η επιτροπή πολύ γρήγορα απογοητεύτηκε, αφού είχε προσκρούσει σε πληθώρα οικονομικών προβλημάτων ^[10] . Η θέση αυτή του πρωθυπουργού είναι δικαιολογημένη, αφού αυτός είχε την τελική ευθύνη, αυτός είχε μόλις πριν ένα χρόνο εκφωνήσει το ιστορικό «δυστυχώς επτοχεύσαμεν» και αυτός γνώριζε καλά σε τι περιπέτεια θα μπορούσε να βάλει τη χώρα ένα τέτοιο « επιπόλαιο εγχείρημα». Ο Βικέλας μάλιστα, για να πείσει τους κυβερνώντες, μεταξύ άλλων έλεγε: «... η εντροπή της μη αποδοχής θα είναι απειράκις μεγαλυτέρα από την εντροπήν της μη μεγαλοπρεπούς τελέσεως» ^[11] .

Στην πιο δύσκολη φάση, όταν όλα έδειχναν ότι το εγχείρημα αυτό θα αποτύγχανε, ο διάδοχος Κωνσταντίνος, που ήταν πρόεδρος της ΕΟΑ και πολύ δραστήριο μέλος, θυμήθηκε τον Έλληνα μεγιστάνα της Αλεξάνδρειας και ήδη μεγάλο δωρητή Γεώργιο Αβέρωφ (1818-1899). Έτσι στέλνει στην Αλαξάνδρεια τον Γενικό Γραμματέα. της ΕΟΑ Τιμολέοντα Φιλήμωνα για να ζητήσει από τον Αβέρωφ οικονομική βοήθεια ^[12] .

Ο μεγάλος Έλληνας ευπατρίδης, χωρίς δισταγμό και περιστροφές έδωσε αμέσως λύση και προοπτική, αφού διέθεσε 585.000 δρχ., όσα δηλαδή νόμιζαν αρχικά ότι θα κόστιζε η διοργάνωση των αγώνων ^[13] . Λίγο αργότερα διέθεσε άλλες 400.000 δρχ. (συνολικά ένα τεράστιο ποσό), με το οποίο ανακατασκευάσθηκε εκ θεμελίων το αρχαίο Παναθηναϊκό Στάδιο, άλλες αθλητικές εγκαταστάσεις και τακτοποιήθηκαν πολλές άλλες οικονομικές ανάγκες.

Έτσι, χάρη στο μεγάλο Έλληνα ευεργέτη (ίσως το μεγαλύτερο όλων των εποχών, διότι πραγματοποίησε δεκάδες άλλες δωρεές), το Μετσοβίτη Γ. Αβέρωφ, η πατρίδα μας κατόρθωσε να διοργανώσει τους πρώτους σύγχρονους Ο.Α., σε μια εποχή που τόσο τους χρειαζόταν η φυσική αγωγή, η ανθρωπότητα, αλλά και η ίδια η Ελλάδα.

Να σημειωθεί ότι η 12μελής ΕΟΑ είχε απευθυνθεί για οικονομική ενίσχυση και στις ελληνικές παροικίες (Μασσαλίας, Λονδίνου, Αλεξάνδρειας κτλ.), οι οποίες λιγότερο ή περισσότερο ανταποκρίθηκαν. Παράλληλα, είχαν απευθυνθεί και σε μεμονωμένους Έλληνες μεγιστάνες της διασποράς, αλλά όπως αφηγείται ο Φιλήμων «δεν ηυδοκίμησαν, ως παρά του Αβέρωφ» ^[14] . Λεφτά λοιπόν είχαν αρκετοί συμπατριώτες, αλλά της καρδιάς το πύρωμα του βλαχόφωνου Αβέρωφ δεν το είχαν.

Οι Έλληνες διοργανώνουν τους πρώτους διεθνείς Ολυμπιακούς Αγώνες με μεγάλη επιτυχία

Πανέτοιμη λοιπόν η Αθήνα, παρά την οικονομική δυσχέρεια ^[15] , αλλά και το λίγο χρόνο προετοιμασίας, ξεκίνησε τους Ο.Α. στις 25-3-1896 (ημέρα του Ευαγγελισμού, της Εθνεγερσίας και Κυριακή του Πάσχα) ^[16] , με μια φαντασμαγορική τελετή και σε ένα κατάμεστο Παναθηναϊκό Στάδιο με 70.000 θεατές. Την προηγούμενη είχαν πραγματοποιηθεί με μεγάλη επισημότητα τα αποκαλυπτήρια του ανδριάντα του Γ. Αβέρωφ, που είχε στηθεί στο δεξιό μέρος του Σταδίου σε ένδειξη ευγνωμοσύνης προς τον μεγάλο ευεργέτη.

Οι αγώνες στέφθηκαν με πλήρη επιτυχία, διήρκησαν 10 μέρες, ενώ έλαβαν μέρος 300 αθλητές, από 13 χώρες.

Μερικούς μήνες νωρίτερα η ΕΟΑ και ο διάδοχος Κωνσταντίνος είχαν στείλει ευχαριστήρια επιστολή στον Αβέρωφ, ο οποίος απαντώντας έγραψε, μεταξύ άλλων ^[17] : «... ούτε ηξίουν ούτε προσδόκουν τόσην εξαιρετικήν τιμή οίαν μοι απονέμεται ... Είθε να φανώ μεν εγώ άξιος των τιμών τούτων, να τύχη δε η φιλτάτη πατρίς ημών πολλών άλλων τέκνων άτινα να υπερβάλωσιν εν θυσίαις και φιλοπατρία ως δικαιούσθε να προσδοκάτε».

Ταπεινοφροσύνη και μεγάλη φιλοπατρία μπορεί ο καθένας να διδαχθεί από τις δύο αυτές σειρές της απαντητικής επιστολής του μεγάλου πατριώτη, που τότε ήταν και πρόεδρος των Ελλήνων της Αλεξάνδρειας. Για τη γενναιοδωρία του αυτή ο βασιλιάς Γεώργιος ο Α' τον αποκάλεσε «δεύτερο Ηρώδην Αττικόν».

Τη μεγάλη αυτή προσφορά ο ελληνικός λαός την ανταπέδωσε στον μεγάλο δωρητή με πολλούς τρόπους. Πολυάριθμοι ποιητές, πεζογράφοι και συγγραφείς βιβλίων έγραψαν γι’ αυτόν και ύμνησαν τη φιλοπατρία του, ενώ προς τιμήν του ο Δημ. Βερναρδάκης συνέγραψε ύμνο, τον οποίο μελοποίησε ο Σ.Φ. Σαμάρας ^[18] . Επίσης το 1896 ο Αργύρης Εφταλιώτης του αφιέρωσε ποίημα με τίτλο: «Ωδή στον Αβέρωφ».

Δύο μέρες πριν από τα αποκαλυπτήρια του ανδριάντα του Αβέρωφ η εφημερίδα «Ακρόπολις» είχε δημοσιεύσει ένα μακροσκελές και πολύ συγκινητικό ποίημα προς τιμήν του με τίτλο«Ολυμπιακά τραγούδια - Εις τον Αβέρφωφ» (του Γεωρ. Στρατήγη).

Αλλά και ο θρυλικός Ολυμπιονίκης του Μαραθωνίου δρόμου, Σπύρος Λούης, αμέσως μετά τη μεγάλη του νίκη αισθάνθηκε την ανάγκη να επικοινωνήσει με τον Αβέρωφ γι' αυτό έστειλε το εξής συγκινητικό τηλεγράφημα:

«Μέγαν Πατριώτην Αβέρωφ Αλεξάνδρειαν. Νενίκηκα μαραθώνιον.

Κλέος νίκης οφείλεται υμίν. Λούης Αμαρουσίου»

Λίγους μήνες αργότερα ο Λούης νυμφεύτηκε και ταξίδεψε στην Αίγυπτο (για γαμήλιο ταξίδι), όπου ήταν καλεσμένος από τον ευπατρίδη Αβέρωφ.

Επίσης εκείνη την εποχή σε πολλούς φορείς και ιδιωτικές επιχειρήσεις (αθλητικοί και πολιτιστικοί σύλλογοι, ζαχαροπλαστεία, εστιατόρια, ξενοδοχεία κτλ) έδωσαν το επώνυμό του (Αβέρωφ).

Το 1899 σε ηλικία 84 ετών ο μέγας Βλαχόφωνος δωρητής απεβίωσε. Το 20% της κολοσσιαίας περιουσίας του το άφησε ως διαθήκη για την περάτωση του Παναθηναϊκού Σταδίου. Για το σκοπό αυτό όρισε επιτροπή, κυρίως από Βλαχόφωνους συγγενείς του (Λιμπρίτης, Αμπελάς, Παπάγος). Να σημειωθεί ότι πρόεδρος της Επιτροπής αυτής ήταν ο Λεωνίδας Παπάγος, του οποίου η σύζυγος ήταν η Μαριγούλα Αυγερινού Αβέρωφ, ενώ ο γιος τους ήταν ο αρχιστράτηγος του ελληνικού στρατού και πρωθυπουργός Αλέξανδρος Παπάγος.

Τέλος είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι το 1897 με πρωτοβουλία του προέδρου του Πανελληνίου Γ.Σ., καθηγητή Σπυρίδωνα Λάμπρο (1851-1917, βλαχόφωνης καταγωγής) ^[19] ιδρύθηκε στην αίθουσα του συλλόγου «Παρνασσός», από 28 συνολικά αθλητικούς συλλόγους ο ΣΕΓΑΣ. Ο παραπάνω καθηγητής, ο οποίος διετέλεσε και πρωθυπουργός της Ελλάδας, συνέβαλε καθοριστικά -ως Γενικός Γραμματέας της ΕΟΑ- και στη διοργάνωση των Μεσολυμπιακών Αγώνων του 1906 ^[20] , έχοντας συμπρωταγωνιστή το Δημήτρη Βικέλα.

Συμπέρασμα

Στην ίδρυση, διοργάνωση, επιτυχία και τη θέσπιση των πρώτων διεθνών Ο.Α. πρωτοστάτησαν πολυάριθμοι Έλληνες και ξένοι.

Από όλους αυτούς ξεχωριστή και αναντικατάστατη θέση κατέχουν οι εξής τρεις προσωπικότητες: Πιερ Ντε Κουπερτέν, Δημήτριος Βικέλας, Γεώργιος Αβέρωφ. Οποιοσδήποτε από τους παραπάνω τρεις πρωτοπόρους αν δεν συμμετείχε στο μεγάλο εγχείρημα, οι Ολυμπιακοί Αγώνες ίσως να μην είχαν τελεστεί ποτέ.

-Ο πρώτος (Γάλλος Βαρώνος) είχε την ιδέα της διοργάνωσης του παγκόσμιου συνεδρίου των Αθλητικών Ομοσπονδιών και της αναβίωσης των διεθνών Ο.Α. Παράλληλα στάθηκε με όλες του τις δυνάμεις στην προσπάθεια που έκανε η Ελλάδα να τους διοργανώσει και να έχουν συνέχεια.

-Ο δεύτερος (Έλληνας, βλαχόφωνης καταγωγής από τη Βέροια) διεκδίκησε και πήρε τους αγώνες στην Ελλάδα, ενώ προσπάθησε ως πρόεδρος της ΔΟΕ, αλλά και ως ένθερμος πατριώτης, με κάθε τρόπο να πετύχει η πατρίδα στη μοναδική αυτή ευκαιρία και να καθιερωθεί ο θεσμός ^[21] . Επίσης ο Βικέλας ήταν αυτός που παρήγγειλε στον Κ. Παλαμά να γράψει τον Ολυμπιακό Ύμνο, τον οποίο στη συνέχεια ο μεγαλύτερος μουσικοσυνθέτης της εποχής και ένας από τους μεγαλύτερους της νεότερης Ελλάδας ο Σπυρίδων Φιλίσκος Σαμάρας τον μελοποίησε (κατά πάσα πιθανότητα βλαχόφωνης καταγωγής) ^[22] .

-Ο τρίτος (Έλληνας βλαχόφωνης καταγωγής από το Μέτσοβο) με τον πακτωλό των χρημάτων που διέθεσε, αλλά και το πατριωτικό πύρωμα της ψυχής, έδωσε συνέχεια και προοπτική στην πανεθνική και παγκόσμια υπόθεση της αναβίωσης των Ο.Α., σε μια φάση μάλιστα που φαινόταν ότι όλα είχαν ναυαγήσει. Δεν γνωρίζουμε τι θα είχε γίνει ο πανανθρώπινος αυτός θεσμός της ειρήνης, της συναδέλφωσης και της ευγενούς άμιλλας, εάν είχε αποτύχει στην Αθήνα. Εάν δηλαδή ο μέγιστος των ευεργετών ο Μετσοβίτης ευπατρίδης δεν είχε διαθέσει τα λεφτά του για να ανακατασκευαστεί το Παναθηναϊκό στάδιο, όπου τελέστηκαν οι αγώνες.

Άλλες επισημάνσεις

Πέρα από τα αρχαιοελληνικά μνημεία, τα οποία είχαν οι Έλληνες να επιδείξουν στους ξένους αθλητές και επισκέπτες των Ο.Α. είχαν να επιδείξουν και όλα τα νεοκλασικά περικαλλή οικοδομήματα, όπως τη λεγόμενη «Αθηναϊκή Τριλογία (Βιβλιοθήκη, Ακαδημία, Πανεπιστήμιο), το Ζάππειο, το Μετσόβιο, το Μουσείο κτλ., τα οποία ήταν όλα δωρεές των Βλαχόφωνων Ελλήνων της διασποράς. Επίσης στα πλαίσια των Ο.Α. πραγματοποιήθηκαν εντυπωσιακές εκδηλώσεις και διαλέξεις στην αίθουσα του δραστήριου τότε συλλόγου «Παρνασσός», ο οποίος είχε ιδρυθεί μερικά χρόνια νωρίτερα με πρωτοβουλία Βλαχόφωνων διανοούμενων και κυρίως του Σπυρίδωνα Λάμπρου ^[23] . Τέλος το Ζάππειο Μέγαρο (Δωρεά των βλαχόφωνων Ζαππαίων) αποτέλεσε το διοικητικό κέντρο όλων των δραστηριοτήτων κατά την διεξαγωγή των αγώνων.

Ύστερα από τα παραπάνω, ίσως δεν θα ήταν υπερβολή, εάν θα διατύπωνε κανείς την άποψη, ότι κυρίως οι Βλαχόφωνοι Έλληνες, αναβίωσαν, χρηματοδότησαν και θεσμοθέτησαν τους πρώτους διεθνείς Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896. Αυτοί αναβίωσαν και χρηματοδότησαν και τους εθνικούς Ολυμπιακούς Αγώνες, δηλαδή τις Ζάππειες Ολυμπιάδες, που τελέστηκαν συνολικά τέσσερες φορές στην Αθήνα (1859, 1870, 1875, 1888,9), ενώ πρωτοστάτησαν και στη διοργάνωση των Μεσολυμπιακών του 1906. Όλοι αυτοί οι αγώνες τελέστηκαν στις αθλητικές εγκαταστάσεις και στα ιδρύματα που οι Βλαχόφωνοι προσέφεραν- δώρισαν στο ελληνικό κράτος.

 

Η συνεισφορά των Βλαχόφωνων Ελλήνων στην αναβίωση των πρώτων διεθνών Ολυμπιακών Αγώνων (Αθήνα 1896)
Καϊμακάμης Βασίλειος. Αναπληρωτής Καθηγητής ΤΕΦΑΑ-ΑΠΘ
Πρακτικά Ημερίδας 21^ου Πανελλήνιου Ανταμώματος Βλάχων. Γρεβενά 10 Ιουλ. 2004.

Περίληψη

Το 1894, με πρωτοβουλία του Πιέρ ντε Κουμπερτέν (Γενικού Γραμματέα της Γαλλικής Αθλητικής Ομοσπονδίας), πραγματοποιήθηκε στο Παρίσι το πρώτο Διεθνές Συνέδριο Αθλητικών Ομοσπονδιών, με σκοπό, μεταξύ άλλων, την αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων (Ο.Α.) σε διεθνές επίπεδο. Την Ελλάδα στο συνέδριο αυτό την εκπροσώπησε ο Δ. Βικέλας (Βλαχόφωνης καταγωγής), ο οποίος διεκδίκησε πήρε τους πρώτους διεθνείς Ο.Α. του 1896 στην Αθήνα, ενώ εκλέχτηκε και ως πρώτος πρόεδρος της ΔΟΕ. Η ελληνική κυβέρνηση ήταν αρνητική στην ανάληψη ενός τέτοιου εγχειρήματος, αλλά με τη μεσολάβηση του Βικέλα, του Κουμπερτέν και του διαδόχου Κωνσταντίνου συγκροτήθηκε η Επιτροπή Ολυμπιακών Αγώνων (ΕΟΑ), με σκοπό να διοργανώσει τους αγώνες, όμως προσέκρουσε σε μεγάλα οικονομικά προβλήματα με αποτέλεσμα να φθάσει στα πρόθυρα διάλυσης. Στην κρίσιμη αυτή φάση ο βαθύπλουτος Γ. Αβέρωφ, που ζούσε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, (βλαχόφωνης καταγωγής) διέθεσε πακτωλό χρημάτων για την ανακατασκευή του αρχαίου παναθηναϊκού σταδίου. Έτσι ο ευπατρίδης βλαχόφωνος διέσωσε τον πανανθρώπινο θεσμό που ενσαρκώνει την ειρήνη, τη συναδέλφωση και την ευγενή άμιλλά και του έδωσε προοπτική και συνέχεια. Παράλληλα συνέβαλε στην προβολή της Ελλάδας, αλλά και του ελληνικού και του παγκόσμιου αθλητισμού.

Σκοπός της εργασίας αυτής ήταν να αναδειχτούν πρώτα όλες οι προσωπικότητες που συνέβαλαν καθορίστηκα στην αναβίωση, χρηματοδότηση και θεσμοθέτηση των διεθνών Ολυμπιακών Αγώνων του 1896 και στη συνέχεια να επισημανθούν και να αναδειχτούν οι Βλαχόφωνοι που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στο εγχείρημα αυτό.

 

ΕΛΛΗΝΟΓΛΩΣΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

-ΑΛΜΠΑΝΙΔΗΣ Ε., Ιστορία της άθλησης στον αρχαίο ελληνικό κόσμο , Θεσσαλονίκη 2004.

-ΑΝΝΙΝΟΣ Χ., «Περιγραφή των αγώνων» στο: Ολυμπιακοί Αγώνες εν Αθήναις 1896, εκδ. Καρόλου Μπεκ, Αθήνα 1896.

-ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ Θ., «Ευάγγελος Ζάππας-Αναβίωση των Ολυμπιακών αγώνων», Αθλος και πολιτισμός, 2 (2000) 34.

-ΓΙΑΤΣΗΣ Σ., Ιστορική επισκόπηση της φυσικής αγωγής κα του αθλητισμού στον ελληνικό κόσμο, εκδ. Χριστοδουλίδη, Θεσσαλονίκη 2006.

-ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ "Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα" τόμ. 42, 223.

-ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ «Μεγάλη Ελληνική», εκδ. «Πυρσός», τομ. 2 και 18.

ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ «Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα'" τομ. 25, 363.

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «Ακρόπολις», 30, 31/31896.

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «Εστία», 5 και 24-12-1894.

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «Καθημερινή»- Ένθετο 7 ημέρες (22-3-1998, 31.

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ «Σκρίπ», 31/31896.

-ΚΑΪΜΑΚΑΜΗΣ Β., Περίεργα και όμως Ολυμπιακά, Θεσσαλονίκη 2008.

-ΚΑΪΜΑΚΑΜΗΣ Β., Προσφορά των Βλαχόφωνων Ελλήνων στην αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων, Θεσσαλονίκη 2002.

-ΚΑΡΔΑΣΗΣ Β., Οι Ολυμπιακοί Αγώνες στην Αθήνα 1896-1906, εκδ. Έφεσος, Αθήνα χ.χ.

-ΚΟΥΛΟΥΡΗ Χ., Ελληνική Ολυμπιακή Επιτροπή και ιστορική έρευνα, στο: Αρχαία και Ιστορία της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής, Αθήνα 2002.

-ΚΟΥΜΠΕΡΤΕΝ Π.., «Διεθνείς Ολυμπιακοί Αγώνες, εν Αθήναις» στο: Οι Ολυμπιακοί Αγώνες 776-1896, Αθήνα 1896.

-ΛΕΥΚΩΜΑ: «Η Ελλάς κατά τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1896», Αθήνα 1896, Τυπογραφείο «Εστία», (Ανάτυπο «Ποντίκι» 2011.

-ΛΙΝΑΡΔΟΣ Π., «Δημήτριος Βικέλας», Στάδιον, 2(1990)22,23.

-ΛΙΝΑΡΔΟΣ Π., Από το όραμα στην πράξη, Αθήνα 2002.

-ΛΟΒΕΡΔΟΣ Σ., Ο Μητροπολίτης Σμύρνης Χρυσόστομος, Αθήνα 1929.

-ΜΑΝΙΤΑΚΗΣ Π., 100 χρόνια νεοελληνικού αθλητισμού, Αθήνα 1962.

-ΜΕΡΤΖΟΣ Ν., Αρμάνοι οι Βλάχοι, Θεσσαλονίκη 2001.

-ΜΟΥΡΑΤΙΔΗΣ Ι., Ιστορία Φυσικής Αγωγής και αθλητισμού, Β΄ Μέρος, Θεσσαλονίκη 2009.

-ΜΩΡΑΪΤΗΣ Κ., Σπύρος Λούης, ένας θρύλος των Ολυμπιακών Αγώνων, Εκδ. Βασδέκης, Αθήνα 1996.

-ΠΑΠΑΖΗΣΗΣ Δ., Βλάχοι (Κουτσόβλαχοι) Αθήνα 1976.

-ΣΑΒΒΙΔΗΣ Π., Λεύκωμα των εν Αθήναις Β' διεθνών Ολυμπιακών αγώνων 190, Αθήνα 1907.

-ΣΑΜΑΡΑΣ Π., Η αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων στην Ελλάδα, Αθήνα 1992.

-ΣΚΙΑΔΑΣ Ε., 100 νεότερη ελληνική ολυμπιακή ιστορία, εκδ. «Τα Νέα», Αθήνα 1996.

-ΤΑΡΑΣΟΥΛΕΑΣ Α., Ολυμπιάδες στην Αθήνα 1896-1906, Αθήνα 1998.

-ΤΖΑΧΡΗΣΤΑ Β., Οι πρώτοι σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες, στο Αρχεία και ιστορία της Επιτροπής Ολυμπιακών Αγώνων, Διεθνής Ολυμπιακή Ακαδημία, Αθήνα 2002.

-ΤΟΚΑ Π., Προσφορά του Βικέλα στην αναβίωση των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων στην παιδεία και τον πολιτισμό, ΤΕΦΑΑ-ΑΠΘ, Διατμηματικό Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών, Θεσσαλονίκη 2009.

-ΦΙΛΗΜΩΝ Τ., «Έγγραφον εν Αθήναις κατά μήνα Αύγουστο 1896», στο: Οι Ολυμπιακοί Αγώνες 776 π.χ.- 1986.

-ΧΡΥΣΑΦΗΣ Ι., Οι σύγχρονοι διεθνείς Ολυμπιακοί αγώνες, Αθήνα 1930.

 

ΞΕΝΟΓΛΩΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

-Brustmann Μ., „Von Sport und KorperKultur. Olympische Reiseneindriicke“, Kraft und Schönheit, 6 (1906)161-167.

-Decker W., «Preludium Olymicum», Nikeforos Beihefte, Hildesheim 2006.

-Decker W., Die Wiederbelebung der Olympischen Spiele, Verl. F. Philipp Rutzen, Mainz und Ruhpolding 2008.

-Diem C., Ausgewählte Schriften zur Begründung von Sp οrt und Sporterziehung, Band 1. Verl. Richartz, S. Augustin 1982.

-Georgiadis K., Die Ideengeschichtliche Grundlage der Erneuerung der Olympischen Spiele im 19th Jahrhundert in Griechenland und ihre Umsetzung 1896 in Athen, Sportverlag Agon, Kassel 2000.

-Giet Ε., «Einiges van den Olympischen Spielen in Athen», Der Turner 13 (1906) 241.

-Höfer A. « Der Hellas plan. Die Idee einer ständigen Austragung der Olympischen Spielen in Griechenland » στο: Die Olympischen Spiele 1896 in Athen.

-Kaimakamis B., et all, «The Gymnastic Competition in the Mesolympic Games of Athens 1906», Studies in Physical Culture and Turism, 8(2001)17-36.

-Krayer A., Dimitrios Vikelas: in Lennartz K., Die Olympischen Spiele 1896 in Athen. Erlauterungen zum Neudruck des Offiziellen Berichts, Sportverlag Agon, Kassel 1996.

-Lennartz K./ Teutenberg W., Die Deutsche Beteiligung an den Olympischen Spielen 1906 in Athen , Köln 1991.

-Lennartz, Die Olympischen Spiele 1896 in Athen. Erläuterungen, Kassel 1995.

-Morbach A., Dimitrios,Vikelas Patriotischer Literat und Kosmopolit.

-Schmidt T., Sportstätten: in Lennartz K., Die Olympischen Spiele 1896 in Athen. Erläuterungen zum Neudruck des Offiziellen Berichts, Sportverlag Agon, Kassel 1996.

-Schönknecht J., Baron Pierre de Coubertin, der Schöpfer der Modernen Olympischen Bewegung: in Lennartz K., Die Olympischen Spiele 1896 in Athen. Erläuterungen zum Neudruck des Offiziellen Berichts, Sportverlag Agon, Kassel 1996.

-Wassong S., Pier de Coubertins US-amerikanische Studien..., Verl. Ergon, Würzburg 2002.