Ένα ντοκιμαντέρ της ΕΡΤ για τη δράση των κατοίκων της υπαίθρου κατά τη διάρκεια του Ελληνοϊταλικού πολέμου. Το ντοκιμαντέρ αυτό εξιστορεί τα γεγονότα έτσι όπως τα έζησε ο κος Γιώργος Οικονόμου από το βλαχοχώρι Βρυσοχώρι Ζαγορίου, κατά την εισβολή των Ιταλικών δυνάμεων στον πόλεμο του 1940. Συγκλονιστική αφήγηση των γεγονότων εκείνης της περιόδου που έλαβαν χώρα στην περιοχή της Κόνιτσας και τα χωρία πέριξ της επαρχία της, από έναν πολεμιστή, από έναν Έλληνα στρατιώτη, που έδωσε τα πάντα για να μην πατήσει στην Ελλάδα το πόδι κανενός ξένου κατακτητή.
Κατά τις πρώτες μέρες της ιταλικής εισβολής, οι κάτοικοι των ορεινών χωριών της Ηπείρου αντιμετώπισαν αποτελεσματικά τα εχθρικά στρατεύματα, αποτρέποντας την προέλασή τους. Διέθεταν ένα σημαντικό πλεονέκτημα: Καθώς ήταν γεωργοί και κτηνοτρόφοι, γνώριζαν τον τόπο τους σπιθαμή προς σπιθαμή. Το ντοκιμαντέρ διερευνά τους όρους και τις προϋποθέσεις που οδήγησαν στην κινητοποίηση των τοπικών κοινωνιών και στην ευρεία συμμετοχή των κατοίκων, με σκοπό την απόκρουση της επίθεσης.
Ιστορίες - γεγονότα
Χωμένη και χαμένη στις δασοσκέπαστες βορινές πλαγιές του Σμόλικα, σε υψόμετρο 1360 μέτρων και σ’ απόσταση 42 χιλιομέτρων από την Κόνιτσα, η Φούρκα είναι το χωριό που «έζησε» περισσότερο ίσως από οποιοδήποτε άλλο, την εποποιία του αποσπάσματος της Πίνδου και τη συντριβή της φημισμένης Μεραρχίας των Ιταλών αλπινιστών Τζούλια στον πόλεμο του 40.
Αποκομμένο ουσιαστικά το μικρό χωριό απ’ τον υπόλοιπο κόσμο, μ’ όλη την ύπαρξη ενός πανάθλιου αμαξόδρομου που το δένει τον καιρό της καλοσύνης με το Κεράσοβο, μ’ ένα ψυχομέτρι από μεσοκαιρίτες και γέροντες που δε φτάνουν μήτε στους εκατό, ζει τη δική του σιωπηλή και στερημένη απ’ τ’ αγαθά του πολιτισμού ζωή κι αφουγκράζεται με τις ώρες τους απόηχους της πρόσφατης δόξας του. Της δόξας που κέρδισε τις πρώτες μέρες του πολέμου του 40, όταν ανυποψίαστο γίνονταν το επίκεντρο της μεγάλης μάχης της Πίνδου, δόξας για την οποία και τιμήθηκε απ’ το Έθνος με τον Πολεμικό Σταυρό, τιμή που σπάνια απονέμεται σε χωριό για το σύνολο των εθνικών του υπηρεσιών.
Παρά τα όποια προβλήματα προσαρμογής των πρώτων ημερών της απελευθέρωσης και σε αντίθεση με τους αναμενόμενους φόβους για πράξεις αντεκδικήσης1 , πολύ σύντομα, οι ομάδες των ρουμανιζόντων Βλάχων της ευρύτερης περιοχής της Βέροιας ήταν ελεύθερες να συνεχίσουν τη δράση τους με ιδιαίτερη άνεση. Οι σχετικές διπλωματικές πιέσεις της Ρουμανίας και η αποδοχή μεγάλου μέρους των απαιτήσεών της από το Βενιζέλο, στο πλαίσιο της Συνθήκης του Βουκουρεστίου του 1913, παρείχαν τα απαραίτητα εχέγγυα. Οι διασπαστικές βλάχικες και όχι ρουμανικές κοινότητες, που είχαν σκόπιμα αναγνωρίσει οι οθωμανικές αρχές με τον περίφημο σουλτανικό ιραδέ του 1905, μετατράπηκαν, ουσιαστικά με τη συγκατάθεση του επίσημου ελληνικού κράτους, στις λεγόμενες «κουτσοβλαχικές» κοινότητες των διπλωματικών εγγράφων υπό ρουμανική αρωγή και προστασία2 . Αν και στην πράξη, θα μπορούσαν κανείς να τις χαρακτηρίσει πραγματικές, ρουμανικές, μειονοτικές κοινότητες.
Κανονικά ο συγγραφέας το επιλέγει το θέμα του. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, το θέμα επέλεξε την συγγραφέα. Η ενασχόληση με τους Βλάχους δεν ήταν τυχαία, λόγω της βλάχικης καταγωγής.