Ἔχω ὑπ' ὄψει σεπτὸν παριαρχικὸν γράμμα ὑπ' ἀριθμὸν 3374 καὶ ἡμερομηνίαν 14 Μαίου ἔ. ἔ., ὅπερ περιῆλθεν εἷς χείρας μου τὴν 30 τοῦ ἰδίου καὶ δι' οὗ ζητοῦνται καὶ παρ' ἐμοῦ πληροφορίαι περὶ τίνων ἐπεισοδείων διαλαμβανομένων ἐν τῷ ἐγκλείστως ἀποσταλέντι μοὶ ἐν ἀντιγράφῳ μεταφράσεως σημειώματι καὶ ἀναφερομένων πρὸς τίνας τῶν ἐν τῇ Νομαρχίᾳ Θεσσαλονίκης κατοικούντων βλαχοφώνων....
....'Ἐν τῇ Νομαρχίᾳ Θεσσαλονίκης, Παναγιώτατε, περὶ τῶν βλαχοφώνων κατοίκων τῆς ὁποίας πρόκειται ὁ λόγος, περιλαμβάνονται ἐν τῇ ταπεινῇ μου ἐπαρχία τὰ ἑξῆς 7 βλαχόφωνα χωρία Ὀσσάνη, Λειβάδεια, Λούμνιτσα, Πέρισλαβ, Λούγκουντσα, Κούπα καὶ Χούμα. Πάντων τῶν χωρίων τούτων ἀνεξαιρέτως οἱ κάτοικοι μέχρι λήγοντος τοῦ ἔτους 1898 ἐνέμενον στερρῶς εἷς τὸ πάτριον φρόνημα καὶ ἤσαν τέκνα γνήσια καὶ πιστὰ τῆς Μητρὸς ἠμῶν Ἐκκλησίας. Τὴν ἀλήθειαν ταύτην οὐδεὶς δύναται νὰ διαμφισβητήση. Τοῦ γεγονότος δὲ τούτου ὄντος ἀναμφισβητήτου, τίνος ἄρα γὲ τὴ διαταγὴ καὶ προστασία ἤρξαντο ἐπιτελούμεναι καὶ παρὰ τοὶς κατοίκοις τῶν χωρίων τούτων αἳ δολοφονίαι ἀπὸ τοῦ ρηθέντος ἔτους 1898 καὶ ἐξακολουθούσι δυστυχῶς διαπραττόμεναι εἰσέτι αἳ τὲ δολοφονίαι καὶ αἳ παντοῖαι ἄλλαι βιαιοπραγίαι; Οὕτως ἐν τοὶς ἄνωθι χωρίοις ἐφονεύθησαν κατὰ χρονολογικῆς σειρὰν οἱ ἑξῆς Ἕλληνες Ὀρθόδοξοι χριστιανοὶ κάτοικοι αὐτῶν.
Ιστορίες - γεγονότα
Τὸ κάτω ἰδίως τμῆμα τοῦ Ζαγορίου, τὸ κατοικούμενον ὑπὸ Κουτσοβλάχων, ὑφίσταται μεγάλας περιπέτειας σήμερον, ἕνεκα τῆς κακῆς διοικήσεως τοῦ Τούρκου φρούραρχου Ἀλῆ-ἐφέντη Γιούσμπαση, ὅστις κατέστη φοβερὸς προστάτης τῆς Ρωμουνικῆς προπαγάνδας ἐνταύθα, διότι εἶνε συστημένος εἰς τὸν Γενικὸν Διοικητήν μας ὑπὸ τοῦ Ἀποστόλου Μαργαρίτου. Οὗτος ἀπὸ παραμικρᾶν ἀφορμὴν καταγγέλλει καὶ φυλακίζει τοὺς μὴ ρωμουνόφρονας κατοίκους, οἵτινες πιέζονται ἀβηλεῶς εἰς τὰ δικαστήρια καὶ τᾶς φυλακὰς μέχρις ἐξαντλήσεως τοῦ βαλαντίου τῶν καὶ ὕστερον ἀπολύονται ἐπὶ ἐγγυήσει. Τελευταίως μάλιστα ὁ Ἀλή-ἐφέντης ἐφοβέρισε τοὺς κατοίκους ὅτι διὰ τῶν πιέσεών του καὶ τοῦ τρόμου ὂν ἐνσπείρει δι' αὐτῶν, θὰ κλείση τὰ Ἑλληνικὰ σχολεῖα.
Ἡ «Φωνὴ τῆς Ἠπείρου» πρέπει νὰ ἀντηχήση μέχρι τοῦ Γελδὶζ περὶ τῶν παρανομιῶν τούτων τῶν ἀξιωματικῶν του Σουλτάνου. Καὶ ἂν δὲν ληφθοῦν τὰ κατάλληλα μέτρα παρὰ τοῦ πασᾶ μας Χιβζῆ, ὅστις, ὡς φαίνεται θὰ τὰ ἔχη ἕνα μὲ τὸν Μαργαρίτην, ἀφοῦ οὗτος τῷ συνιστᾷ τοὺς ἀξιωματικούς του, πρέπει νὰ λάβη τοιαῦτα ἡ Κυβέρνησις. Ἄλλως τὲ ἑτέρα καταστροφὴ ἐπίκειται εἰς τὸ ἀτυχὲς Ζαγόρι. Διότι ἐκτὸς τῶν Ρωμούνων πρακτόρων, ὁ Ἀλή-ἐφένδης προστατεύει καὶ τοὺς ζωοκλέπτας, ὧν ἐστίαι ἐσχάτως ἐγένοντο αἳ στραιωτικαὶ καζάρμαι (φύλακαι) Ζιόγου, Κουκουρόζου καὶ Ἄσπρο-λιθαριοῦ.
Φωνή της Ηπείρου, 13 Νοεμβρίου 1892, Έτος Α', Αριθμ. 9
ΕΚ ΣΑΜΜΑΡΙΝΗΣ, 29 Ὀκτωβρίου 1892
(Ἰδιαιτέρα ἀνταπόκρισις τῆς Φωνῆς τῆς Ἠπείρου)
Ἀθεμιτουργίαι τῆς Ρωμουνικῆς προπαγάνδας - Διαβολαὶ καὶ συκοφαντίαι - Ἡ λέξις Σέρβια
Ἡ ἐν Μακεδονίας καὶ Ἠπείρω ἐνσκήψασα ἀκρὶς τῶν Ρωμούνων πρακτόρων ὑπὸ ἀκαθέκτου ὁρμῆς πρὸς προσηλυτισμὸν κινούμενη καὶ τοὶς πάσι γνωστὴ διὰ τᾶς εἰς τοὺς Ἕλληνας ὑπ' αὐτῆς παρεχομένας στενοχώριας, δὲν παρεξέκλινεν ἐν τῇ χαιρεκάκῳ τροχιά της, ρίψασα τὰ δίκτυά της καὶ ἐνταύθα, νὰ πράξη τὸ ἀτιμωτικὸν ἔργον της, ἐφαρμόζουσα μὲν τὸ ἐπάρατον ἀξίωμα τῶν Ἰησουιτῶν «ὁ σκοπὸς ἁγιάζει τὰ μέσα» παντοῦ, μὴ ἀφίνουσα δ' ἀβεβήλωτον τί ἱερόν, ἀλλὰ σπιλώνουσα τοῦτο διὰ τῆς σφραγίδος τῶν αἰσχουργιῶν καὶ ἀνοσιουργημάτων τῶν καθ' ἑκάστην ὑπ' αὐτῆς μὴ παραλειπομένων, ὓφ ὡς ἀληθῶς ἀσφυκτιᾶ ἔξω ὁ Ἑλληνισμὸς μακρὰν πάσης ὑποστηρίξεως εἴτε ὑλικῆς εἴτε ἠθικῆς. Πλεῖστα δὲ ἀριθμεῖ ἀπὸ τῆς ἐντάθα ἐγκαταστάσεως τῆς τὰ θύματα.
ΕΚ ΓΡΕΒΒΕΝΩΝ 18 Ὀκτωβρίου 1892
(Ἰδιαιτέρα ἀνταπόκρισις τῆς «Φωνῆς τῆς Ἠπείρου»)
Οἱ Ρωμοῦνοι.-Αἳ διαβολαὶ τῶν.-Δὲν ὑπάρχει Ἕλλην Διδάσκαλος
Εἷς τὸ χωρίον Κρανιὰ τῆς ἐπαρχίας μας, τὴν πεφημισμένην Βλαχοκρανιᾶν, οἱ κάτοικοι δὲν ἔχουν διδάσκαλον διὰ τὰ ἑλληνικὰ γράμματα, διότι τοὺς ἐκδιώκει ἡ ὀθωμανικὴ κυβέρνησις τὴ εἰσηγήσει τῶν Ρωμούνων καὶ ἴδια τοῦ ἐκ Βωβούσης προδότου ἰατροῦ Ζήση, οἵτινες μόνον τοῦτο τὸ ἔργον ἔχουσι νὰ διαβάλλωσι κάθε Ἕλληνα διδάσκαλον ὡς εὐρισκόμενον ἐν συνενοήσει μὲ τᾶς ἑλληνικᾶς ἀρχάς. Πρέπει νὰ ληφθῆ πρόνοια τὶς περὶ τούτου, ἴνα μὴ οἱ κάτοικοι βαρυνόμενοι μὲ τὸ νὰ βλέπωσι τὰ τέκνα τῶν πλανώμενα εἰς τᾶς ἐρημίας καὶ μὴ διδασκόμενα, ἀναγκασθοῦν ἔκοντες ἄκοντες νὰ τ' ἀποστέλουν εἷς τὸ Ρωμουνικὸν σχολεῖον, εἷς τὸ ὁποῖον διδάσκουν μόνον τὰ ρωμουνικὰ τρεῖς ἀμαθέις καὶ ἀσήμαντοι ὑπὸ πάσαν ἔποψιν δάσκαλοι.
Φωνή της Ηπείρου, 23 Οκτωβρίου 1892, Έτος Α', Αριθμ. 6