Μία αξιόλογη και πρωτότυπη προσπάθεια για την διατήρηση της Βλάχικης Γλώσσας και της πολιτισμικής παράδοσης των βλαχοφώνων Ελλήνων των Μεγάλων Λιβαδίων Παϊκου, αποτελεί η έκδοση του βιβλίου «3 Παραμύθια …. Στην Ελληνοβλαχική γλώσσα» , που συνέγραψαν οι κυρίες Κούλα Λέντζιου- Τρίκου, Γιώτα Τρίκου και Ξένια Τρίκου.

Απο τον πρόλογο:
Τα παραμύθια αυτά αφιερώνονται στα μικρά και... μεγάλα παιδιά, που έτυχε να έχουν γονείς δίγλωσσους, ομιλητές της ελληνικής και της βλαχικής γλώσσας. Σ’ αυτά τα παιδιά, που έχουν πια ελάχιστα ακούσματα της βλαχικής, αλλά και σ' αυτά που, αν και τη γνωρίζουν, διαβλέπουν τον κίνδυνο της γλωσσικής φθοράς και του θανάτου της πατροπαράδοτης μας γλώσσας στα Μεγάλα Λιβάδια.
Η ανάγκη περίσωσης και αναβίωσης της γλωσσικής μας παράδοσης είναι προφανής. Πώς όμως; Τα παιδιά και οι νέοι έχουν πια άλλα ενδιαφέροντα και το περιβάλλον δεν ευνοεί, εφ' όσον οι Μεγαλολιβαδιώτες δεν ζούνε πια μαζί.
Τα παραμύθια αυτά είναι μια προσπάθειά μου να αφηγηθώ στη βλαχική γλώσσα γνωστά σε όλους μας παραμύθια, επιθυμώντας αυτά να αποτελέσουν στα χέρια των μεγάλων ένα εργαλείο προώθησης της γλώσσας μας και να δώσουν στους μικρότερους τη δυνατότητα να αποκτήσουν ακούσματα από τη γλώσσα των προγόνων τους. Μόνο κέρδος μπορεί να αποφέρει μία τέτοια προσπάθεια. Ασχέτως αν θα μάθουν να μιλούν ή όχι τη γλώσσα, ας συνηθίσουν τουλάχιστον να την ακούνε!
Εύχομαι αυτή μου η προσπάθεια να αποτελέσει απαρχή για τη διάσωση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς και κίνητρο ίσως για τις επερχόμενες γενιές να ασχοληθούν και να μελετήσουν επιστημονικά τη βλαχική γλώσσα στα Μεγάλα Λιβάδια.
Η μεταφορά του προφορικού λόγου σε γραπτό δεν μπορεί να αποδώσει με πιστότητα τις φωνολογικές ιδιαιτερότητες της γλώσσας. Επικαλούμαι την επιείκεια των γλωσσολόγων και πιστεύω πως η ηχητική απόδοση στο CD. θα επανορθώσει τυχόν γραπτές ατέλειες.

Στο Μέτσοβο η ξυλογλυπτική τέχνη ξεκίνησε από πολύ παλιά. "Η μεγάλη ακμή και το άνθισμα της Μετσοβίτικης λαϊκής τέχνης άρχισε μετά το 1659, με τα εξαιρετικά πολιτικά και εκκλησιαστικά προνόμια, που απέσπασε απ' την Πύλη ο Μετσοβίτης αρχιτσέλιγκας Κύργος Φλόκας και καθιστούσαν το Μέτσοβο αυτόνομη δημοκρατία. Τότε και η ξυλογλυπτική ξέφυγε απ' τη χειροτεχνία κι ανέβηκε στο χώρο της τέχνης με τα τέμπλα, τους δεσποτικούς θρόνους, τους άμβωνες, τα προσκυνητάρια, τα κουβούκλια των επιταφίων, τ' αναλόγια, τα μανουάλια, τα μπαγκάρια και τα τόσα άλλα "ειδίσματα" των εκκλησιών , συνεχίστηκε απ' τον 17ο αιώνα ως τα σήμερα, κι έφτασε από γενιά σε γενιά στα χέρια των σημερινών ταλιαδόρων. Οι "κομπανίες" των ταλιαδόρων του Μετσόβου φτάνανε στις πιο αλαργινές πόλεις, για ν' αναλάβουν τα σπουδαιότερα έργα της ξυλογλυπτικής και να μεταλαμπαδεύσουν έτσι την τέχνη τους...

Στο βιβλίο αυτό αποτυπώνονται τα κοινωνικά και πολιτισμικά χαρακτηριστικά των βλάχικων χωριών του Ασπροποτάμου όπως αυτά εξελίχθηκαν σε μια διαδρομή πέντε περίπου αιώνων (1455-2000). Το κέντρο αναφοράς σ' αυτή την ιστορική περιήγηση αποτελεί η Κρανιά η οποία διαχρονικά αποτελούσε ένα από τα μεγαλύτερα βλαχοχώρια της περιοχής.    
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στην Γερμανική επιχείρηση "εκκαθάρισης" της Πίνδου από τα Γερμανικά στρατεύματα τον Οκτώβρη του 1943. Δημοσιεύεται μάλιστα για πρώτη φορά στα ιστορικά χρονικά της χώρας μας το πρωτότυπο  επιτελικό σχέδιο του Γερμανικού στρατού με την κωδική ονομασία "Πάνθηρας".
"Το βιβλίο "Κρανιά Ασπροποτάμου, η Ιστορία, ο Τόπος, οι Άνθρωποι" καλύπτει με πληρότητα την πορεία μέσα στον χρόνο του ξακουστού ασπροποταμίτικου χωριού, έχοντας παράλληλες αναφορές και για τα άλλα βλαχοχώρια της Νότιας Πίνδου ζωντανεύοντας έτσι όλοκληρο τον κόσμο του Ασπροποτάμου. Το βιβλίο χωρίζεται σε τρείς θεματικές ενότητες.
    Η πρώτη ενότητα, που είναι και η πιο εκτενής, καταγράφει την ιστορική διαδρομή του χωριού μέχρι τις ημέρες μας. Με παράθεση παρά πολλών ιστορικών στοιχείων, πληθώρας φωτογραφιών, πινάκων και χαρτών ο συγγραφέας καλύπτει όλο το φάσμα του βίου των πέντε αιώνων της Κρανιάς σε όλους τους τομείς:Δημιουργία του οικιστικού πηρήνα του χωριού, εξέλιξη του πληθυσμού,κοινωνικές ομάδες και θεσμοί, φορείς και διοίκηση του χωριού, επαγγέλματα, θρησκευτική ζωή και εκπαίδευση, ληστοκρατία, όπως και τις καταστροφές που υπέστη το χωριό σ' όλη την διάρκεια της ύπαρξης του.