Μια ανέκδοτη έκθεση του Δημητρίου Μ. Σάρρου για την εκπαίδευση στον καζά Κατερίνης κατά το 1906

Στο προηγούμενο τεύχος του περιοδικού «Μακεδονικά» είχαμε δημοσιεύσει μια ανέκδοτη έκθεση του γνωστού Ηπειρώτη εκπαιδευτικού Δημητρίου Μ. Σάρρου, πού αναφερόταν στην κατάσταση της ελληνικής παιδείας στην ύπαιθρο του καζά Θεσσαλονίκης κατά το 1906.

Το κείμενο εκείνο περιείχε ενδιαφέροντα στοιχεία τόσο για τα σχολεία όσο και για την οικονομική και κοινωνική γενικά κατάσταση των κατοίκων των διαφόρων χωριών της παραπάνω περιοχής, που ο Σάρρος είχε επισκεφθεί με την ιδιότητα του «Γενικού Επιθεωρητού των εν Μακεδονία Ελληνικών Σχολείων».

Στον παρόντα τόμο φέρνουμε στο φως της δημοσιότητας ένα παρόμοιο κείμενο του Σάρρου, της ίδιας ακριβώς ημερομηνίας με το παραπάνω (10 Ιουλίου 1906), που αναφέρεται στην κατάσταση της παιδείας στον καζά Κατερίνης (σημερινό νομό Πιερίας). Το νέο αυτό ντοκουμέντο, μολονότι έχει τις αρετές του προηγουμένου (ακρίβεια, αντικειμενικότητα κ.λ.), υστερεί κάπως από εκείνο, γιατί δεν είναι ούτε τόσο εκτενές (καλύπτει μόνον 12 χειρόγραφες σελίδες) ούτε τόσο αναλυτικό (δεν περιγράφει, όπως θα δει ο αναγνώστης, με λεπτομέρειες την εκπαιδευτική κατάσταση όλων των χωριών του καζά). Παρά ταύτα θεωρήσαμε σκόπιμο να δημοσιεύσουμε και την έκθεση αυτή, συνοδεύοντας το κείμενο με τον απαραίτητο, κατά την κρίση μας, υπομνηματισμό, γιατί νομίζουμε ότι προσφέρει αρκετά χρήσιμα στοιχεία στην ιστορική επιστήμη και γιατί όσα γνωρίζουμε για την κατάσταση της ελληνικής παιδείας στην Πιερία κατά την εποχή εκείνη είναι μάλλον λιγοστά.

Το κείμενο της εκθέσεως αυτής του Σάρρου μπορείτε να το διαβάσετε παρακάτω.

Δημήτριος Μ. Σάρρος
Γεννήθηκε το 1870 στη Βίτσα Ζαγορίου, όπου έλαβε και τη στοιχειώδη μόρφωση. Αφού αποφοίτησε από τη Ζωσιμαία Σχολή σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή της Αθήνας. Υπήρξε Σχολάρχης στον Πειραιά, Διευθυντής του Παγκύπριου Γυμνασίου, Γυμνασιάρχης σε Αλεξανδρούπολη και Σέρρες, Γενικός Επιθεωρητής Μέσης Εκπαίδευσης στη Θεσσαλονίκη και Καθηγητής (1909-1922) στη Μεγάλη του Γένους Σχολή. Κατά την παραμονή του σε αυτήν υπήρξε στέλεχος του «Φιλολογικού Συλλόγου Κωνσταντινου­πόλεως». Συνέβαλε ως συνεργάτης, κριτής και εισηγητής σε φιλολογικούς και λαογραφικούς διαγωνισμούς του περιοδικού που εξέδιδε ο Σύλλογος. Παράλληλα, ανέπτυξε εθνικιστική δράση, καθώς το 1912 οργάνωσε το πρώτο συνέδριο των δασκάλων του αλύτρωτου ελληνισμού και έλαβε μέρος στη Μεγάλη Εθνοσυνέλευση του υπόδουλου Ελληνισμού, με αποτέλεσμα να διωχθεί και να φυλακιστεί από τους Τούρκους. Μετά από τη Μι­κρασιατική Καταστροφή εργάστηκε ως Γυμνασιάρχης στην Κέρκυρα και εκπαιδευτικός Σύμβου­λος στο Υπουργείο Παιδείας. Από το 1926 υπήρξε μέλος του Συμβουλίου της Εκκλησια­στικής Ριζαρείου Σχολής. Πέθανε το 1937 στην Αθήνα.