Για την καταγωγή και την προέλευση των Βλάχων έχουν γραφτεί αρκετές θεωρίες και απόψεις. Δυστυχώς, αρκετές από αυτές χαρακτηρίζονται από μία ρομαντική και μάλλον απεγνωσμένη αναζήτηση ένδοξου παρελθόντος και προγόνων.
Επιπλέον είναι στενά συνδεδεμένες με πολιτικές σκοπιμότητες και τις βαλκανικές εθνικιστικές εξάρσεις, κυρίως τις ρουμανικές επιδιώξεις και τον ελληνικό αντίλογο.Η παρούσα εργασία δεν έχει για αντικείμενο την απώτερη καταγωγή των Βλάχων. Και αυτό γιατί όποια και αν είναι η καταγωγή τους δε φαίνεται να έπαιξε κάποιον ιδιαίτερο ρόλο στη νεότερη εξέλιξή τους.
Το ουσιαστικό αντικείμενο αυτής της εργασίας είναι η παρουσίαση των ίδιων των Βλάχων και το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στο “ποιοι είναι” οι Βλάχοι και όχι στο “τι είναι” !
Η ταύτισή τους με τα ορεινά δεν πρέπει να εκλαμβάνεται ως ένδειξη στεγανότητας μίας κλειστής και αποκομμένης κοινωνίας. Αντίθετα, η αρχική και για αιώνες ανάπτυξη των μητροπολιτικών εστιών τους στα ορεινά φαίνεται πως προσέφερε στους Βλάχους τις καλύτερες ευκαιρίες για διάκριση. Τελικά, η οικονομική και κοινωνική εξέλιξη των διάφορων βλάχικων ομάδων, και όχι η γλωσσική τους ταυτότητα ή η προέλευσή τους, ήταν ο καθοριστικός παράγοντας που διαμόρφωσε τις σχέσεις τους με τους γείτονές τους και ιδιαίτερα με τους υπόλοιπους Έλληνες.
Τα παραδείγματα των βλάχικων εγκαταστάσεων στις πολιτείες της Κεντρικής και της Ανατολικής Μακεδονία, όπως στην Κατερίνη, τα Σέρβια, τη Βέροια, τη Νάουσα, την Έδεσσα, την Αριδαία, τη Γευγελή, τις Σέρρες, την Ηράκλεια, την Αλιστράτη, το Νευροκόπι, την Προσοτσάνη, τη Δράμα, τη Χρυσούπολη και ιδιαίτερα στη Θεσσαλονίκη αποτελούν μία μεγάλη έκπληξη για τους περισσότερους και καταδεικνύει την ουσιαστική άγνοια ή το λιγότερο τη μερική γνώση γύρω από το “ποιοι είναι” οι Βλάχοι.
Διαβάστε το βιβλίο Η Θεσσαλονίκη και οι Βλάχοι του Αστέριου Κουκούδη σε ψηφιακή μορφή παρακάτω ή μέσα από τη «Μέδουσα», το ψηφιακό αποθετήριο της Δημόσιας Κεντρικής Βιβλιοθήκης της Βέροιας.