Ο Σύλλογος Βλάχων του νομού Σερρών «Γεωργάκης Ολύμπιος» ιδρύθηκε στην πόλη των Σερρών το 1976 από απογόνους Βλάχων της Δυτικής Μακεδονίας, της Ηπείρου και της Θεσσαλίας οι οποίοι κατέφυγαν στην περιοχή κατά τον 18ο και 19ο αιώνα μετά την καταστροφή των Μητροπολιτικών κοιτίδων τους και τις ταραχές που ακολούθησαν.
Στα τριάντα και πλέον χρόνια της ύπαρξής του ο Σύλλογος ανέπτυξε πλούσια δραστηριότητα, σε ό,τι έχει σχέση με τον λαϊκό πολιτισμό των Βλάχων, δημιουργώντας πολυπληθή χορευτικά τμήματα καθώς και τμήματα μουσικής, τραγουδιού και αναπαράστασης λαϊκών δρώμενων.
Διατηρεί Λαογραφικό Μουσείο στεγασμένο σε ιδιόκτητο 2ώροφο κτήριο με εκθέματα από την καθημερινή ζωή των Βλάχων της Ανατολικής Μακεδονίας.
Άξια λόγου είναι και η κοινωνική του προσφορά, αφού δραστηριοποιείται με: τράπεζα αίματος, συνεστιάσεις, βραβεύσεις και ενημερωτικές ομιλίες για προβλήματα που απασχολούν τη σύγχρονη κοινωνία.
Επίσης εκδίδει την τριμηνιαία εφημερίδα "ΜΝΗΜΕΣ" και συμμετέχει στις δραστηριότητες της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Πολιτιστικών Συλλόγων Βλάχων, της οποίας είναι ιδρυτικό μέλος.
Σημαντικό σταθμό στην πολυετή του δράση αποτελεί η ένταξή του στο Ευρωπαϊκό πρόγραμμα INTEREG III A / PHARE CBC Ελλάδα - Βουλγαρία. Με τη χρηματοδότηση που εξασφαλίστηκε μέσω του προγράμματος αυτού δόθηκε στον Σύλλογο η ευκαιρία για επέκταση και εκσυγχρονισμό του Λαογραφικού Μουσείου αλλά και για μια πολύ σπουδαία παρέμβασή του στα πολιτιστικά δρώμενα του τόπου: προβαίνει στην έκδοση του παρόντος βιβλίου πιστεύοντας ότι θα καλύψει το κενό στην συνολικότερη καταγραφή των Βλάχων της περιοχής Σερρών και γενικά της Ανατολικής Μακεδονίας.
Το βιβλίο διαπραγματεύεται πως, πότε και υπό ποιες συνθήκες βρέθηκαν οι Βλάχοι στην περιοχή, τους τόπους που κατοίκησαν, τις ασχολίες τους και τον λαϊκό τους πολιτισμό (φορεσιές, τραγούδια κ.λπ.). Στον ανά χείρας τόμο περικλείεται ένα σημαντικό κομμάτι της ζωής και των ασχολιών των Βλάχων του Νομού Σερρών και γενικότερα της Ανατολικής Μακεδονίας και γίνεται ευρύτερα γνωστή η συμβολή του βλαχόφωνου ελληνισμού της περιοχής στην εθνική, οικονομική και πολιτιστική ζωή του τόπου.
Ευχαριστούμε το Ινστιτούτο Πολιτισμού και Εκπαίδευσης, το οποίο ανέλαβε μετά από σχετικό διαγωνισμό το έργο αυτό και ιδιαίτερα τους πανεπιστημιακούς καθηγητές Νικόλαο Κατσάνη και Κωνσταντίνο Ντίνα για την επιστημοσύνη και την ψυχή που κατέθεσαν στην υλοποίηση του όλου εγχειρήματος.
Ο Πρόεδρος του Συλλόγου Βλάχων του νομού Σερρών «Γεωργάκης Ολύμπιος»
Ιωάννης Κοκκώνης
Σέρρες, 2008
Λίγα λόγια των συγγραφέων
Οι Βλάχοι του ελλαδικού χώρου αποτελούν ένα από τα πιο εκλεκτά και δυναμικά τμήματα του ελληνισμού, όπως αποδεικνύεται από τη δραστήρια συμμετοχή τους στους απελευθερωτικούς αγώνες του έθνους, από την αποφασιστική συμβολή τους στην οικονομική ανάπτυξη του νέου Ελληνισμού και από τον έντονο κοινωνικό Και πολιτιστικό ρόλο που διεδραμάτισαν και διαδραματίζουν στη ζωή της σύγχρονης Ελλάδας.
Ειδικότερα, οι Βλάχοι εμφανίζονται στο χώρο της Ανατολικής Μακεδονίας σε μιαν αποφασιστική χρονική στιγμή, καθώς με τον ερχομό τους συμπληρώνεται ένα πληθυσμιακό κενό, γεγονός το οποίο στα χρόνια του Μακεδονικού Αγώνα και των διενέξεων μεταξύ των Βαλκανικών γειτονικών λαών θα συντελέσει σημαντικά στην επικράτηση του ελληνισμού. Φέρουν επίσης μαζί τους μια τεράστια εμπειρία όλου του χώρου της ευρύτερης Μακεδονίας, στοιχείο που υπήρξε πολλαπλώς ωφέλιμο για τη μεγάλη οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη της ευρύτερης περιοχής.
Για την επιστημονική κοινότητα είναι αυτονόητο καθήκον η καταγραφή και ανάδειξη του ρόλου που έπαιξαν στη διαδρομή της ελληνικής ιστορίας οι Βλαχόφωνοι Έλληνες, ενός ρόλου ιδιαίτερα σημαντικού αλλά συχνά παρεξηγημένου από άγνοια ή σκοπιμότητα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο κι εμείς μπήκαμε πρόθυμα στην "περιπέτεια" να δαμάσουμε ένα τεράστιο σε όγκο και χρονική διάρκεια υλικό, τόσο βιβλιογραφικό όσο Και αποτέλεσμα πρωτογενούς έρευνας, προκειμένου να δώσουμε μέσα σε ένα ασφυκτικό χρονικό πλαίσιο το οποίο έθετε η Αναθέτουσα Αρχή του έργου, μια όσο γίνεται πιο πλήρη αλλά και κατανοητή από όλους γενική εισαγωγή περί των Βλάχων και μια πιο συγκεκριμένη παρουσίαση πλευρών της ζωής των Βλάχων του νομού Σερρών και της Ανατολικής Μακεδονίας.
Ο Σύλλογος Βλάχων του νομού Σερρών "Γεωργάκης Ολύμπιος", ένας από τους πιο δραστήριους και ζωντανούς συλλόγους Βλάχων της χώρας 9 μας έχει να επιδείξει πολύ πλούσιο έργο στους τομείς διαφύλαξης και καταγραφής ενός σπουδαίου πολιτισμού που είναι μοιραίο να χαθεί κάτω από τις σημερινές κοινωνικοοικονομικές συνθήκες.
Ως Ινστιτούτο Πολιτισμού και Εκπαίδευσης ευχαριστούμε τη διοίκηση του Συλλόγου Βλάχων του νομού Σερρών "Γεωργάκης Ολύμπιος" στο πρόσωπο του Προέδρου του Γιάννη Κοκκώνη και του επιβλέποντος του όλου έργου Γιώργου Ν. Ταράση για την εμπιστοσύνη τους να μας αναθέσουν την υλοποίηση της εργασίας η οποία σήμερα άγεται εις αίσιον πέρας.
Προσωπικώς ευχαριστούμε όσες και όσους συνεργάστηκαν πρόθυμα μαζί μας δίνοντάς μας πληροφορίες για τα ερευνώμενα αντικείμενα και λύνοντάς μας τις απορίες που προέκυπταν. Η συνεργασία με τα μέλη του Συλλόγου Βλάχων των Σερρών, όποια ιδιότητα κι αν έχουν, είναι πάντοτε πολύ ενδιαφέρουσα, γιατί βλέπει κανείς στα μάτια αυτών των ανθρώπων την αγάπη και την περηφάνια τους γι αυτό που είναι και γι' αυτό που κληρονόμησαν απότους προγόνουςτους. Τα ονόματά τους αναφέρονται στις επόμενες σελίδες. Ιδιαιτέρως όμως θα θέλαμε να μνημονεύσουμε τη μεγάλη συμβολή του Γιώργου Δ. Ταράση με την παραχώρηση της μεγάλης συλλογής δημοτικών τραγουδιών που διαθέτει και που αποτελεί καρπό πολυετούς συλλογής.
Από τη θέση αυτή, αφού συγχαρούμε για άλλη μια φορά το Σύλλογο Βλάχων του νομού Σερρών "Γεωργάκης Ολύμπιος" για την άοκνη προσπάθειά του για τη διάσωση του βλάχικου πολιτισμού, θα θέλαμε να προτρέψουμε και τους άλλους συλλόγους Βλάχων να τους μιμηθούν. Θα είναι η μεγαλύτερη συμβολή τους στην κοινή προσπάθεια για την καταγραφή και ανάδειξη του ρόλου του Βλαχόφωνου Ελληνισμού.
Νίκος Α. Κατσάνης - Κώστας Δ. Ντίνας
Διαβάστε το online ή κατεβάστε το
Περιεχόμενα
Πρόλογος
Λίγα λόγια των συγγραφέων
Οι Βλάχοι
0. Εισαγωγή
1. Πότε εμφανίζονται οι Βλάχοι
2. Κατανομή του Βλάχικου πληθυσμού
3. Πόσοι είναι οι Βλάχοι της Ελλάδας
4. Η καταγωγή των Βλάχων
5. Η γλώσσα των Βλάχων
6. Τα ονόματα των Βλάχων
7. Θρησκεία
8. Η πολιτική πλευρά του Κουτσοβλαχικού Zητήματος
9. Η πνευματική προσφορά των Βλάχων
10. Η εθνική προσφορά των Βλάχων
Βλάχοι Ανατολικής Μακεδονίας
1. Εισαγωγή
2. Παροικίες Βλάχων Ανατολικής Μακεδονίας
Βλάχοι νομού Σερρών
1. Βλάχικοι οικισμοί νομού Σερρών
2. Επαγγέλματα
3. Ενδυμασία
4. Τραγούδια