Μέσα από την έρευνα που θα παρουσιαστεί στη συγκεκριμένη εργασία θα αναδειχτεί το γλωσσικό προφίλ και οι πρακτικές που ακολουθούν οι δίγλωσσοι βλαχόφωνοι ομιλητές.
Η έρευνα θα εστιάσει στην περίπτωση της Αβδέλλας Γρεβενών η οποία αποτελεί μια βλαχόφωνη κοινότητα που κρατάει ακόμα και σήμερα αναλλοίωτο το βλάχικο στοιχείο. Το γεγονός ότι οι βλαχόφωνοι ομιλητές της περιοχής δεν μιλούν μόνο τη Βλάχικη γλώσσα αλλά και (τουλάχιστον) την Νέα Ελληνική, τους καθιστά δίγλωσσους. Σχετική συνεπώς με την εν λόγω έρευνα είναι η διερεύνηση των παραγόντων που επηρεάζουν τη δίγλωσση ανάπτυξη και ιδιαίτερα οι πρακτικές και οι στάσεις που διαμορφώνουν το γλωσσικό προφίλ δίγλωσσων ομιλητών η μια γλώσσα των οποίων, η γλώσσα κληρονομίας, είναι μειονοτική και, εν προκειμένω, έχει μόνο προφορική μορφή. Για τη διερεύνηση των παραπάνω διεξήχθη έρευνα η οποία παρουσιάζει και αναλύει ποσοτικά κυρίως, αλλά και ποιοτικά δεδομένα αναφορικά με τις γλωσσικές πρακτικές, το προφίλ και τις στάσεις ογδόντα (80) δίγλωσσων ομιλητών της Βλάχικής και της Νέας Ελληνικής οι οποίοι διαμένουν στην Αβδέλλα Γρεβενών. Από την ανάλυση των δεδομένων φαίνεται ότι η ηλικία αλλά και οι οικογενειακές γλωσσικές πρακτικές επηρεάζουν αποφασιστικά το προφίλ του ομιλητή. Η Βλάχικη γλώσσα ήταν η γλώσσα επικοινωνίας μέσα στην οικογένεια για τους περισσότερους ομιλητές ωστόσο, οι μικρότερες ηλικιακές ομάδες θεωρούν ως μητρική γλώσσα την Ελληνική και η γλωσσική τους ικανότητα αλλά και χρήση της Βλάχικής είναι περιορισμένη. Συμπερασματικά θα λέγαμε ότι η Βλάχικη γλώσσα είναι μια γλώσσα που τείνει προς εξαφάνιση λόγω της μη χρήσης από τη νέα γενιά. Είναι μια γλώσσα του σπιτιού που στο παρελθόν την χρησιμοποιούσαν περισσότερο μέσα στην οικογένεια, αν και φυσικά, καθόλου στο σχολείο. Φαίνεται ότι η Βλάχικη γλώσσα, ως γλώσσα του σπιτιού μπορεί να παραμείνει μια ζωντανή προφορική γλώσσα μόνο και αν συνεχίσουν οι μεγαλύτερες γενιές να την μιλούν και να την χρησιμοποιούν με τις μικρότερες.
Στόχος της παρούσας εργασίας είναι να μελετηθούν το προφίλ, οι πρακτικές και οι στάσεις των δίγλωσσων βλαχόφωνων ομιλητών της Αβδέλλας Γρεβενών, οι οποίοι είναι επίσης ομιλητές της Νέας Ελληνικής. Με δεδομένη την διαφοροποίηση των ποικιλιών της Βλάχικής στην ελληνική επικράτεια ως προς το γλωσσικό σύστημα καθαυτό (Beis, 2000. Mavrogiorgos, 2017. Tsimpli, Prentza & Kaltsa, 2022), αλλά και τις αποκλίσεις που μπορεί να εμφανίζουν ως προς τη χρήση της γλώσσας, τις πρακτικές και τις στάσεις οι ομιλητές γλωσσών μειονοτικών κληρονομίας (Koufogiorgou, 2008. Prentza & Kaltsa, 2020), η πρωτοτυπία της έρευνας έγκειται στο ότι εξετάζει τους ομιλητές μιας ποικιλίας των βλάχικων που δεν έχει μελετηθεί ξανά στην Ελλάδα. Ως προς τη διάρθρωση της εργασίας, στο Α΄ μέρος, θα παρουσιαστεί το θεωρητικό πλαίσιο με σκοπό να γίνει μια πλήρης βιβλιογραφική ανασκόπηση σχετικά με ζητήματα που πραγματεύεται η εν λόγω εργασία. Συγκεκριμένα, θα αναλυθούν ζητήματα που αφορούν τη Βλάχικη γλώσσα, τη χρήση της στην κοινότητα της Αβδέλλας Γρεβενών, ζητήματα που αφορούν τις μορφές και τα είδη της διγλωσσίας καθώς και τη δίγλωσση εκπαίδευση, αλλά και θα αναλύουν οι παράγοντες που επηρεάζουν τη δίγλωσση ανάπτυξη, όπως το γλωσσικό εισαγόμενο, το γλωσσικό παραγόμενο, η ηλικία έκθεσης στη γλώσσας, οι οικογενειακές γλωσσικές πρακτικές και τέλος οι στάσεις και αντιλήψεις απέναντι στη γλώσσα. Αυτή η ανάλυση θα σχετιστεί και με μελέτες που εστιάζουν όχι μόνο σε δίγλωσσους αλλά και σε βλαχόφωνους συγκεκριμένα πληθυσμούς. Στο Β΄ μέρος αρχικά θα παρουσιαστεί η μέθοδος συλλογής δεδομένων και το ερωτηματολόγιο γλωσσικού προφίλ το οποίο σχεδιάστηκε για τις ανάγκες της παρούσας έρευνας στηριζόμενο στο ερωτηματολόγιο των Prentza και Kaltsa (2020) το οποίο χορηγήθηκε πάλι σε βλαχόφωνους πληθυσμούς, αλλά σε άλλο μέρος της Ελλάδας (Ήπειρος). Η παρουσίαση των αποτελεσμάτων θα διαρθρωθεί σε πέντε (5) άξονες: α) γενικές δημογραφικές πληροφορίες, β) εκπαίδευση, γ) οικογενειακό γλωσσικό προφίλ και πρακτικές, δ) τρέχουσες πρακτικές χρήσης της γλώσσας (εισερχόμενο και παραγόμενο) και ε) αντιλήψεις και στάσεις για τη γλώσσα. Τα ποσοτικά δεδομένα θα παρουσιαστούν με γραφήματα, ενώ για τα ποιοτικά δεδομένα ακολουθήθηκε η μέθοδος της θεματικής ανάλυσης. Στο τέλος, μέσα από τη συζήτηση και τη σύγκριση των δεδομένων της παρούσας έρευνας με άλλες έρευνες σε δίγλωσσους, αλλά και συγκεκριμένα βλαχόφωνους πληθυσμούς θα προκύψουν απαντήσεις στα ερευνητικά ερωτήματα και γενικότερα συμπεράσματα.
Γλωσσικό προφίλ και πρακτικές δίγλωσσων βλαχόφωνων ομιλητών. Η περίπτωση της Αβδέλλας Γρεβενών
Μπεκίρης Αλέξανδρος
Διπλωματική εργασία
Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο
Τμήμα Ανθρωπιστικών Σπουδών
Σύγχρονες τάσεις γλωσσολογίας για εκπαιδευτικούς
Ιούνιος 2022
Διαβάστε online την εργασία παρακάτω ή κατεβάστε τη