Τραγούδια - Χοροί

Τα Λιβάδια του Πάικου έως το 1944, ήταν ένας από τους ακμαιότερους κτηνοτροφικούς οικισμούς της Μακεδονίας. Κτισμένα πάνω στα υψηλότερα οροπέδια του Πάικου, στα χίλια διακόσια μέτρα υψόμετρο, τα Λιβάδια, πριν τον τελευταίο μεγάλο παγκόσμιο πόλεμο, αποτελούνταν από δυο οικισμούς: τα Μεγάλα Λιβάδια χτισμένα στη βορειοανατολική πλευρά του μεγαλύτερου οροπεδίου,  με οκτακόσια  σπίτια και τέσσερις χιλιάδες κατοίκους, και τα Μικρά Λιβάδια στη νότιο δυτική πλευρά με ογδόντα σπίτια και περίπου τετρακόσιους κατοίκους. Οι κάτοικοι του δίδυμου οικισμού, Ελληνόβλαχοι καταγόμενοι από περιοχές της Άνω Μακεδονίας όπως τη Μοσχόπολη και τη Γράμμουστα αλλά και από τη Πίνδο όπως το Περιβόλι, τη Σαμαρίνα και τα χωριά του Ασπροποτάμου, πρωτοεγκαταστάθηκαν στην περιοχή προς τα τέλη του 18ου αιώνα.

Το τραγούδι ανήκει σε ένα μεγάλο κύκλο τραγουδιών τα οποία εξιστορούν την ζωή και τους αγώνες της μεγάλης αρματωλικής οικογένειας των Ζιακαίων απο το Μακρυνόρος Γρεβενών.
Η οικογένεια αυτή εμφανίζεται στα 1750 περίπου όταν ο Αρματολός-καπετάνιος των Γρεβενών, Ντελή Δήμος, φονεύεται απο τον Δερβέναγα, Κουρτ πασά και το αρματολίκι παραχωρείται εις την οικογένεια Ζιάκα, εις τον πρώτο αρχηγό αυτής γνωστό με το όνομα Γέρο-Ζιάκας. Την εποχή εκείνη το αρματολίκι επεκτείνεται και σε τέσσερα καπετανάτα των περιφερειών Γρεβενών, Βεντσίων (Κέντρο), Ανασελίτσας (Επαρχία Βοιου-Σιάτιστα) και Κόνιτσας, τα οποία περιλαμβάνουν συνολικά περί τα 600 χωριά. Την οικογένεια Ζιάκα συναντούμε σε όλους σχεδόν τους μεγάλους  αγώνες (Μεσολόγγι - Ορλωφικά κ.λ.τ.) τους 'Εθνους.

Έλαβα αφορμή από σχετικό δημοσίευμα στα άρθρα της ιστοσελίδας σας για τους  Ζιακαίους (Ο ΖΙΑΚΑΣ - ΙΣΤΟΡΙΑ ΕΝΟΣ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ ) και  παραθέτω ορισμένα άλλα στοιχεία
1.- Μακρυνόρος Γρεβενών δεν υπάρχει. Εννοεί όμως Μαυρονόρος Γρεβενών. Ωσαύτως ανακριβώς ως Μακρυνόρος, το αναφέρει ο μέγιστος Κώστας Κρυστάλλης.
2.- Ο αρματολός των Γρεβενών Ντελή-Δήμος εφονεύθη σε ενέδρα στην κορυφή της Πίνδου Βασιλίτσα (ένθα το ομώνυμο χιονοδρομικό), από τον Βελή-αγά, (Βελάγια, όπως τον αποκαλούσαν), δερβέναγα του Κουρτ –πασά. Επί πλέον ήταν ψυχοπατέρας του γέρο Ζιάκα, απόρροια δε τούτου ήταν η κληρονομιά του αρματωλικίου Γρεβενών.
 
 

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Πρέβεζα και Συρράκο. Πρεβεζάνοι και Συρρακιώτες.
Δυο λέξεις, δυο περιοχές που φωτίζουν την Ήπειρο και την Ελλάδα στο διάβα των χρόνων και η μια περιέχει και περιέχεται στην άλλη.
Η Πρέβεζα, το λιμάνι, είσοδος και έξοδος για την ευλογημένη μα και πολύπαθη γωνιά της Ελλάδας, την Ήπειρο.
Μα και ο τόπος. Η εύφορη γη και η θάλασσα με τα καλά της.Και οι Συρρακιώτες. «Κτηνοτρόφοι» και «Ραφτάδες» μιας κωμόπολης και ενός χωριού που η ανάγκη μα και το «είναι» τους, τους έκανε συχνά να ταξιδεύουν στην Ελλάδα και στο εξωτερικό και σαν τα ταξιδιάρικα πουλιά να ξαναγυρίσουν όταν θα ξανάρχονταν η ώρα.