Αετομηλίτσα (Ντένισκο)
- Κατηγορία: Βλαχοχώρια Δημοσιεύτηκε: Κυριακή, 20 Αυγούστου 2006 22:16 Εμφανίσεις: 5544
Η Αετομηλίτσα (το Ντένισκο με το παλιό) είναι βλαχοχώρι του νομού Ιωαννίνων σκαρφαλωμένο στις νότιες πλαγιές του Γράμμου. Είναι το βορειότερο χωριό του νομού στα Αλβανικά Σύνορα και με υψόμετρο πλατείας 1.500 μ. κατέχει την πρωτιά σ’ όλη την Ελλάδα. Παλιό κεφαλοχώρι το Ντένισκο είχε γνωρίσει άνθιση τον 18ο, τον 19ο και τις αρχές του 20ου αιώνα. Οικονομικά αυτοδύναμο τότε είχε γύρω στα 40.000 αιγοπρόβατα, ενώ οι αγωγιάτες και οι έμποροι του χωριού έφταναν μέχρι τον Αυλώνα της Βορείου Ηπείρου ή τη Νιγρίτα των Σερρών και διακινούσαν προς τα εκεί τα προϊόντα τους και αντίστροφα. Μεγάλες όμως ήταν και οι δοκιμασίες που γνώρισε το Ντένισκο ακόμη και μετά την απελευθέρωση απ’ τους Τούρκους. Πρωταγωνίστησε κατά την εποχή του 1930 στην εξόντωση των κλεφτών που λυμαίνονταν την περιοχή. Υστερα χτυπήθηκε από τον Ελληνοϊταλικό Πόλεμο, αλλά κυριολεκτικά διαλύθηκε με τον εμφύλιο πόλεμο.
Το Κεφαλόβρυσο, είναι ένα από τα χωριά της επαρχίας ΠΩΓΩΝΙΟΥ, η οποία ανήκει στο ΝΟΜΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ. 
Το σημερινό χωριό Ιεροπηγή βρίσκεται χτισμένο στο βορειοδυτικό τμήμα του βουνού Όρλοβο (Μαλιμάδι) σε υψόμετρο 1080 μ., σε απόσταση 25 χλμ. από τη πόλη της Καστοριάς και μόλις 4 χλμ. από τα Ελληνοαλβανικά σύνορα. Είναι χτισμένο αμφιθεατρικά σε πλαγιά του βουνού Μαλιμάδι με θέα το Γράμμο, το Μοράβα και τον κάμπο της επαρχίας Δεβόλεως Κορυτσάς Αλβανίας.
Ο ορεινός όγκος του Γράμμου θεωρείται σήμερα σημαντική περιοχή με ιδιαίτερη οικολογική αξία.Το πλούσιο γεωγραφικό ανάγλυφο της περιοχής του Γράμμου και η ποικιλία των πετρωμάτων του {ασβεστόλιθος ,ψαμμίτες ,φλύσχης κροκαλοπαγή ,κερατόλιθος κ ά.}σε συνδυασμό με τα άφθονα νερά του Αλιάκμονα και του Σαρανταπόρου δημιουργούν συνθήκες ευνοϊκές για το σχηματισμό πολλών οικοτόπων{δασικοί, λιβαδικοί ,υδροχαρείς}που συντηρούν μεγάλη βιοποικιλότητα.Αποτελεί βιότοπο για απειλούμενα θηλαστικά όπως η αρκούδα και το αγριόγιδο και καταφύγιο για δεκάδες είδη πουλιών.
Η Μηλιά ( Αμέρου κατά την τοπική βλάχικη διάλεκτο ) είναι ένα απ' τα ωραιότερα χωριά της Ηπείρου. Βρίσκεται σε υψόμετρο 1250 μέτρων πάνω απ' την επιφάνεια της θάλασσας, στον ορεινό όγκο της Πίνδου. Γεωπολιτικά ανήκει στον νομό Ιωαννίνων και ειδικότερα καταλαμβάνει το βορειοανατολικό τμήμα του νομού, σε απόσταση μόλις 65 χιλιομέτρων από τα Γιάννενα.
Είναι ένας από τους σημαντικότερους διατηρητέους παραδοσιακούς οικισμούς της Ελλάδας. Ένα από τα δέκα ομορφότερα χωριά της Ευρώπης. Έχει ιστορία πολλών αιώνων. Και κάποιοι το θεωρούν αναμφίβολα το ωραιότερο χωριό της Β. Ελλάδας. Και όσοι το έχουν επισκεφθεί το έχουν βάλει πια στην καρδιά τους.